مشکلات زیست محیطی مردم سراوان در حاشیه هیرکانی
«آدم در شمال کشور در نزدیکی زیباترین جنگل زندگی کند، اما جرأت نکند حتی در خانه‌اش را از ترس پشه و مگس باز کند. باورت می‌شود روی میزهای خانه ما به‌جای دستمال کاغذی، نمک و فلفل و خوردنی پراز پیف پاف است.»
این گفته یکی ازاهالی سراوان رشت است. حتماً شما هم نام سراوان را در رسانه‌ها شنیده‌اید. روستایی کوچک و زیبا که به‌خاطر همجواریش با سایت زباله در سال‌های اخیر بارها خبر ساز شده. نزدیکی به کوه زباله از روستای سراوان جایی غیرقابل سکونت ساخته. مردم روستا می‌گویند برای این همجواری به انواع بیماری‌های پوستی و گوارشی و... مبتلا شده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، مردم روستا از مسئولانی گلایه دارند که فکری به‌حال سراوان نمی‌کنند. می‌گویند دو سال پیش به ما وعده دادند، دستگاه زباله سوز بگذارند اما تا امروز اتفاقی نیفتاده. آنها روزشماری مقابل روستا نصب کرده‌اند که روز اول آذر ماه را نشان می‌دهد. می‌گویند بعد از این روز دیگر اجازه ورود زباله را نخواهند داد. کاری که دو سال پیش هم کردند و جاده ورودی کامیون‌های حمل زباله را بستند تا اینکه مسئولان وعده دادند، مشکل را حل کنند. وعده‌ای که به‌گفته آنها هیچگاه محقق نشد. می‌گویند زباله سراوان 15 هکتار از جنگل‌های هیرکانی را اشغال کرده است.
یکی از اهالی می‌گوید: «دو سال برای آنها راحت بود اما عمر و زندگی ماست که هدر می‌رود. تازه دو سالی که وعده توخالی بود.» پیرمرد سرفه‌ای می‌کند: «همه اهالی روستا بیمار شده‌اند، بیماری‌های تنفسی و گوارشی گرفته‌اند. بیمارهای پوستی که دیگر نگو در روستایمان بیداد می‌کند.» جلوی خانه هر سراوانی ریسمانی بسته شده، ریسه‌ای که ضد حشرات است و نمونه‌اش را فقط در پارک‌ها دیده اید: «مسئولان برای ما چه کردند جز اینکه هربار آمدند و روستا را سمپاشی کردند و رفتند؛ این هم شد راه حل؟ مگر ما درختیم که سمپاشی‌مان می‌کنند.»
سراوان در 35 کیلومتری شهرستان رشت چهارهزار نفر جمعیت دارد و از سال 62 زباله 13 شهر استان درست جایی در دو کیلومتری این روستا تخلیه می‌شود. این سایت از رشت 18 کیلومتر فاصله دارد. جایی که به لوندفیل مشهور شده. نه تنها مردم سراوان در این باره گلایه دارند که فعالان محیط زیست هم به این شیوه بدوی انباشت زباله بارها اعتراض کرده‌اند. چون معتقدند شیرابه زباله‌ها تالاب انزلی و آب دریا را هم آلوده کرده و وضعیت اقلیمی منطقه را تغییر داده است. کوه زباله سراوان 98 متر ارتفاع دارد. درحالی که گفته می‌شود مرتفع‌ترین درخت در گیلان 35 متر بلندی دارد.
مردم سراوان برای اعتراض به این وضعیت شورایی محلی تشکیل داده‌اند. شورایی متشکل از 5 نماینده‌ای که برای رایزنی با مسئولان و پیگیری مطالبات مردم سراوان پیشقدم شده‌اند. مرتضی رجب‌پور یکی از 5 نماینده محلی است که در گفت‌و‌گو با ما می‌گوید:«به ما قول دادند ظرف دو سال به این فاجعه انسانی پایان دهند. به ما وعده دادند در لاکان دستگاه زباله سوز بگذارند. ما همان موقع گفتیم وعده‌تان بیهوده نباشد. نباید بگویید ارز و دلار گران شد، نتوانستیم دستگاه زباله سوز بخریم. حالا می‌گویند سه سال دیگر زمان می‌خواهیم. آخر شما بگویید ما چطور باورشان کنیم؟50 نفر از مسئولان استان دو سال پیش تفاهمنامه امضا کردند حالا چطور می‌توانند زیر قول‌شان بزنند؟»
رجب‌پور 27 سال ساکن سراوان بوده: «هیچ آسیبی بالاتراز آسیب جانی نیست در همین دو سه سال اخیر ما بارها آسیب جانی داشته‌ایم. آب آشامیدنی سراوان به خاطر شیرابه‌ها آلوده شده. شیرابه‌ها خیلی راحت وارد سفره‌های آب زیر زمینی می‌شوند. همین شیرابه وارد تالاب و دریای انزلی هم می‌شود و آب را آلوده می‌کند. من خودم آب آشامیدنی را برای آزمایش بردم آنها هم تأکید کردند خطرناک است. مسئولان بیایند آزمایش کنند. بیایند دوری در روستا بزنند تا بفهمند چقدر از ما بیمار هستیم. ما بهار و تابستان نمی‌توانیم دقیقه‌ای در خانه را باز بگذاریم. بوی گند خفه‌ات می‌کند.»
اما شیوع بیماری و بوی زباله تنها مشکل مردم سراوان نیست. مردم می‌گویند روستایی که در کنار جنگل‌های هیرکانی قرار دارد اما آبرویش رفته و هیچ‌کس حاضر نیست با آنها معامله کند. یکی از اهالی می‌گوید: «بارها زمین و خانه‌ام را برای فروش گذاشتم اما کسی پیدا نمی‌شود بخرد. تا مشتری می‌آید می‌گوید این بو برای چیست؟ وقتی می‌گویم از سایت زباله است می‌رود و پشت سرش را هم نگاه نمی‌کند. می‌دانید ما سراوانی‌ها از قبل آگاه‌تر شده‌ایم، دیگر می‌دانیم چه بلایی سرمان آمده. دیگر مسأله مرگ و زندگی ما مطرح است.»
حمیدرضا درودیان، عضو انجمن بوم بانان لاهیجان و استاد دانشگاه هم می‌گوید: «در جنگل به بدوی‌ترین و سنتی‌ترین شکل ممکن دپوی زباله درست کرده‌اند و جهت باد طوری است که اهالی را کلافه و روستا را پر از مگس و پشه کرده. الان مردم تموشل لاهیجان هم همین مشکلات را دارند و مگس و شیرابه زباله‌ها کلافه‌شان کرده. مردم سراوان تاکنون خیلی صبوری کرده‌اند. برخی از مردم حتی معتقدند زباله‌های بیمارستانی هم گاهی بی‌خطرسازی نشده، رها می‌شوند. هرچند مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند زباله‌ها بی‌خطرسازی می‌شوند.»
او تأکید می‌کند: «این شکل انباشت زباله کاملاً بدوی است و به‌خاطر حجم بالای زباله‌ها امکان تفکیک هم وجود ندارد و فقط امحای آنها چاره کار است با شروع هر بارندگی شیرابه‌ها سرازیر می‌شود و داستانی می‌سازد. تنها راه حل این مشکل نیروگاه زباله است که اداره محیط زیست هم اجازه تأسیس نیروگاه را در نزدیکی شهر رشت نمی‌دهد. شهرداری تنها کاری که برای سراوان می‌کند سمپاشی روستاست که این کار خسارت بارتر است.»
هرچند ناصر حاج محمدی، شهردار رشت وعده داده است که این مشکل را حل می کند او تأکید کرده اگر از دو سال پیش با جدیت امروز درباره مشکل سراوان کار می شد بسیاری از مشکلات حل شده بود. فعالان زیست محیطی اما معتقدند تفاهمنامه بین مردم و نمایندگان محلی که با فرمانداری منعقد شده مدام پشت گوش انداخته شده و معلوم نیست با تغییر دائمی مدیران استانی چرا هنوز به نتیجه نرسیده. مردم سراوان همچنین می گویند تغییر دائمی مدیریت های شهری به پیشبرد این پروژه لطمه زده.
رئیس کمیسیون بهداشت ومحیط زیست شورای شهررشت هم معتقد است: «این مشکل در سطح استانی حل نمی‌شود، بلکه به مطالعات و بودجه کشوری نیاز دارد.
بهزاد ذاکری می‌گوید:«مشکل منطقه سراوان رشت نیاز به برنامه جامعی دارد و تمام اقداماتی که طی دو سال اخیر برای رفع یا کاهش مشکلات این منطقه انجام گرفته، کوتاه مدت بوده.از ابتدا جانمایی انباشت زباله‌ها اشتباه بوده و در این مدت برنامه‌های مختلفی از جمله افزایش ظرفیت کمپوست و موضوع مربوط به تصفیه شیرابه سراوان پیگیری شده اما همه مقطعی بوده.»
به‌گفته درودیان از اثر پروانه‌ای شیرابه‌ها هم نباید غافل ماند اینکه این شیرابه‌ها وارد آب‌های زیر زمینی می‌شود و حتی تا فاصله زیاد می‌تواند رودخانه‌ها و سفره آب‌های زیر زمینی را آلوده کند.تنها نهاد متولی که می‌تواند این مشکل را حل کند یک شهرداری قوی است تا همه مسئولان استان و کشور را دور هم جمع کند و برای این فاجعه انسانی و محیط زیستی فکری کنند اما طی سال‌ها مشخص شده این توان وجود نداشته.او از همه مردم دغدغه‌مند و دانشجویان می‌خواهد به این مسأله توجه کنند، کاری که در انجمن خودشان هم انجام می‌دهند وهفته آینده دانشجویان دانشگاه رشت را به بازدید از منطقه می‌برند تا همه برای این معضل چاره‌ای بیندیشند.
یکی از ساکنان گیلان هم می‌گوید: «38 سال انباشت زباله در سراوان موجب شده این آلودگی به همه جا منتقل شود به همه جای گیلان. شیرابه زباله به تالاب و همه جا راه پیدا کرده. مسئولان قول دادند سر دوسال مسأله را حل می‌کنند. می‌گویند اگر مشکل حل نشود این بار دیگر اجازه ورود کامیون‌ها را نمی‌دهند.»
مردم سراوان می‌گویند خانه و زندگی ما که هیچ، جنگل را تبدیل به زباله دانی کرده‌اند. روزی بوی چوب و علف آدم را یاد جنگل می‌انداخت، الان زباله. می‌گویند کاش تا دیرتر از این نشده فکری به‌حال ما کنند.
