باید منتظر افزایش آلودگی هوا باشیم
امسال بارش‌های پی در پی در کشور این انتظار را ایجاد کرده بود که شهروندان تعداد روزهای پاک بیشتری را تجربه کنند. با این وجود برخی اظهارنظرها مبنی بر آن است که با وجود این همه بارش و اجرای طرح‌هایی مانند طرح «کاهش»، شهروندان همچنان روزهای قابل‌توجهی از سال با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، با این وجود «احد وظیفه» که تا چندی قبل معاونت پیش‌بینی سازمان هواشناسی را بر عهده داشته و هم اکنون نیز در سمت ریاست مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران به کار خود ادامه می‌دهد معتقد است که بارش‌ها آلودگی هوا را تا حدودی کاهش داده است. البته او معتقد است که در ماه‌های آینده باید منتظر افزایش آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و به خصوص تهران باشیم. وظیفه البته معتقد است تا زمانی که سیاستگذاران کشور در صدد استفاده از دستاوردهای سایر کشورها در مورد کاهش آلودگی هوا نباشند باید منتظر روزهای بدتری در این زمینه باشیم. گفت‌وگویی که بیشتر از آنکه دیدگاه‌های مدیریتی در آن لحاظ شده باشد، دیدگاه یکی از کارشناسان با سابقه سازمان هواشناسی است.
تا جایی‌که می‌دانم سازمان هواشناسی علاوه بر پیش‌بینی هوا مسوول پیش‌بینی آلودگی هوا نیز هست. با این حساب باید بتوانید در مورد اطلاعات روزهای ناسالم امسال و مقایسه آنها با سال گذشته توضیحاتی را ارایه دهید. درست است؟
اصولا ما هر روز پیش‌بینی آلودگی هوا را برای 96 ساعت آینده هوای تهران انجام می‌دهیم و بعدا این پیش‌بینی را براساس رنج‌های بین 0 تا 50، 50 تا 100، 100 تا 150 و 150 به بالا گزارش می‌کنیم. درست مطابق استانداردهای بین‌المللی. ضمن آنکه این پیش‌بینی را در وبسایت سازمان هواشناسی هم قرار می‌دهیم. این هم برمی‌گردد به وظیفه‌ای که قانون هوای پاک برای ما مشخص کرده که برمبنای آن، سازمان هواشناسی موظف شده تا برای شهرهای آلوده کشور سطح آلاینده‌های موجود را اعلام کند. البته در حال حاضر فقط برای تهران و اصفهان این گزارش به صورت مرتب تهیه و اعلام می‌شود و برای سایر شهرها، فقط در روزهای آلوده، اطلاعیه صادر می‌کنیم.
خب پس باید اطلاعات موثقی در مورد تعداد روزهای آلوده و ناسالم امسال در تهران داشته باشید.
بله. البته اندازه‌گیری این آلاینده‌ها را سازمان محیط زیست شهرداری تهران انجام می‌دهد ولی در کل اگر اشتباه نکرده باشم، در سال 98-97 چیزی حدود 50 روز سالم داشته‌ایم یعنی بقیه روزها، سطح آلاینده‌ها بیشتر از حد معمول بوده است. البته این آمار نسبت به سال 97-96 بیشتر بوده است.
با تمام این تفاصیل پیش‌بینی‌تان در مورد روزهای باقیمانده سال چیست؟ آیا تهرانی‌ها در اغلب روزها هوایی پاک را تجربه می‌کنند یا باید منتظر روزهای آلوده باشیم؟
این تا حدودی به رفتار خود ما شهروندان برمی‌گردد؛ به خصوص پاسخ به این سوال بیش از هر چیز به ترافیک و نحوه مدیریت آن برمی‌گردد و اینکه آیا مسوولان بتوانند ترافیک را به خوبی مدیریت کنند یا خیر؟ اما به‌طور نسبی ما در شرایط کنونی و با توجه به اینکه داده‌های ما حکایت از آن دارد که بارش‌ها در دی ماه و آذرماه امسال کمتر از بقیه ماه‌ها خواهد بود، طبعا انتظار داریم که میزان آلاینده‌ها نیز در این دو ماه بیشتر از بقیه روزهای سال باشد.
الان این آلاینده‌هایی که در تهران وجود دارد بیشتر از چه جنس و چه نوعی هستند؟
بیشتر از جنس ذرات آلاینده کوچک‌تر از 5/2 میکرون هستند. این ذرات بیشتر ناشی از تردد خودروهای بنزینی و دیزلی در سطح شهر هستند. چه خودروهای دیزلی که ترکیبات سولفوری یا همان (ساکس)ها را آزاد می‌کنند و چه ترکیبات ناشی از خودروهای بنزینی که آنها نیز ناکس‌ها، یا ترکیبات اکسید نیترو‍ژن و مشتقات آن را تولید و منتشر می‌کنند. این ذرات بعد از ترکیب با آب موجود در هوا ترکیبات مختلف شیمیایی خطرناکی را تولید می‌کنند که باعث آلودگی هوا می‌شود.
شما جز تهیه گزارش آلایندگی‌ها، کار دیگری هم در این حوزه انجام می‌دهید؟
تنها وظیفه ما، تعیین سطح شدت آلایندگی‌هاست. البته این برآورد، میانگین است. چون به هر حال اعدادی که ایستگاه‌های مختلف نشان می‌دهند باهم تفاوت دارد. ولی در کل ایستگاه‌های مرکز شهر اعداد درشتی را در مورد آلاینده‌ها نشان می‌دهند. می‌توان این موضوع را این‌گونه تعبیر کرد که شهروندانی که وسط شهر هستند بیشتر در معرض آلاینده‌های هوا هستند. به خصوص در شب که جریان هوا، آلاینده‌ها را به سمت جنوب شهر بیشتر سوق می‌دهد.
یک سوال دیگر. از زمانی‌که قانون هوای پاک ابلاغ شده، همکاری سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط با این موضوع چگونه بوده است؟
تا جایی‌که خودم با مساله درگیر بودم می‌توانم بگویم ارتباط بین سازمان‌ها خیلی خوب و تنگاتنگ است. هم با سازمان محیط زیست شهرداری و هم با کمیته مواقع اضطراری که مسوولان سازمان‌های مرتبط دور هم جمع می‌شوند و در مورد چگونگی مدیریت بحران‌های روزهای آلوده تهران صحبت می‌کنند. بد نیست بدانید سازمان محیط زیست شهرداری هم طرحی را در دست دارند که قرار است با همکاری چند دانشگاه «سیاهه انتشار» آلاینده‌های چند شهر را استخراج کرده و آنها را در اختیار سازمان هواشناسی قرار دهد. این گزارش‌ها شامل اطلاعاتی مانند میزان انتشار (هم به صورت نقطه‌ای و هم به صورت زمانی)، اینکه کجا و چه زمانی بیشتر هستند و... از این اطلاعات سازمان هواشناسی استفاده می‌کند تا بتواند وضعیت آلاینده‌ها و آلودگی هوا در شهرهای مختلف کشورو به خصوص در تهران را بررسی و اعلام کند.
خب اگر اقدامات این کمیته و تصمیم‌هایی که مثلا در مورد تعطیلی مدارس و افزایش روزهای زوج و فرد مثمر ثمر باشد، باید نمود آنها در گزارش شما دیده شود؛ همین‌طور است؟
بله. بعضی از این اقدامات قطعا در کاهش آلاینده‌ها موثر هستند. مثل تعطیلی مدارس. چرا؟ چون به هر حال تردد خودروها در این روزها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و ترافیک هم کمتر می‌شود. کلا هر طرحی که به کاهش تردد خودروها در سطح شهر کمک کند، می‌تواند در کاهش ملموس آلودگی هوا موثر باشد.
من از صحبت‌های شما این برداشت را می‌کنم که اقداماتی که توسط سازمان‌های مرتبط در مورد کاهش آلودگی هوا انجام می‌شود، چندان موثر نبوده و نیست؛ درست است؟
نمی‌شود این‌گونه حکم داد و قضاوت کرد. اصولا ما در شهرهای بزرگ‌مان، به خصوص با حجم زیادی از مشکلاتی مواجهیم که سال‌هاست روی هم تلنبار شده‌اند. مثل تولید خودروها و موتوسیکلت‌های بی‌کیفیت. خب شما در مواجهه با این شرایط نمی‌توانید معجزه کنید. ولی در عین حال قبول دارم که باید تلاش بیشتری کرد. راه‌حل نیز تقریبا مشخص است. کافی است مطابق روش‌هایی که کشورهای دیگر برای کاهش آلودگی هوا انجام داده‌اند، عمل کنیم و در همان مسیرها گام برداریم. چند روز قبل خبری را می‌خواندم که براساس آن در یکی از شهرهای هند بیش از نیم میلیون ماسک به خاطر آلودگی هوا توزیع شده بود. مسلم بدانید که اگر چاره‌ای برای آلودگی هوای تهران نشود، قطعا ما نیز در آینده با چنین شرایط بحرانی مواجه خواهیم شد.
