ظریف بدون توقف در مجلس
صدای وزیر خارجه تند و گزنده و بالا بود؛ با کمی خش که اقتضای فریادزدن پشت تریبون صحن علنی مجلس میان هیاهوی نمایندگان است. ظریف اما این‌بار برای هشتمین‌بار در سه ماه گذشته برای پاسخ به سؤال نمایندگان پایش به بهارستان باز شده بود و از همان ابتدا گفته بود که بعد از پاسخ به سؤال یکی از نمایندگان مجلس را ترک می‌کند، به این دلیل که جلسه شورای‌عالی امنیت ملی، ساعت سه عصر بدون او آغاز نخواهد شد.
به گزارش اقتصادآنلاین، امیرمحمد حسینی در شرق نوشت: همین هم صدای اصولگراها را قبل از آغاز پاسخ ظریف بالا برد. وزیر خارجه اما عزم رفتن داشت و حتی گفت که باید ساعت سه در جلسه شورای امنیت باشد و «حق این بود که اجازه می‌دادید به جلسه برسم». ظریف در میان همهمه صحبت‌هایش را آغاز کرد و جواب سؤالی را می‌داد که یک سال قبل مطرح شده بود و موضوع آن همچنان این روزها در صدر اخبار سیاسی کشور است؛ FATF. یکی از نمایندگان اصولگرا آبان‌ماه سال گذشته درباره گفته‌های ظریف مبنی‌بر وجود 30 هزار میلیارد پول‌شویی در کشور سؤال پرسیده بود؛ سؤالی که بعد از یک سال درست مقارن با جلسه شورای‌عالی امنیت ملی در صحن مطرح می‌شد؛ در نوبت عصر یکی از جلسات علنی مجلس در ماه دوم پاییز.
گروه‌های فشار مانع تصویب لوایح FATF
سؤال از ظریف اولین دستور نوبت عصر صحن علنی مجلس بود. به گفته وزیر خارجه، شورای‌عالی امنیت ملی یک روز قبل تصمیم به تشکیل جلسه در روز یکشنبه گرفته بود و «مقامات عالی کشور» منتظر حضور او بودند. او باید به سؤال یکی از نمایندگان درباره سخنان یک سال قبلش پاسخ می‌داد. ظریف در آبان‌ماه سال گذشته در یک گفت‌وگو درباره موانع تصویب لوایح مرتبط با FATF صحبت کرده و گفته بود که «بالاخره پول‌شویی یک واقعیت در کشور ماست و خیلی‌ها از پول‌شویی منفعت می‌برند. من نمی‌خواهم این پول‌شویی را به جایی نسبت دهم؛ اما جاهایی که هزاران میلیارد پول‌شویی می‌کنند حتما آن‌قدر توان مالی دارند که ده‌ها و صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی کنند». ظریف دیروز سخنانش را این‌طور آغاز کرد: «بنده مسئول دفاع از سیاست‌های خارجی ایران در خارج از کشور هستم، نحوه دفاع را همه از برنامه‌های تلویزیونی و کلیپ‌ها مشاهده کردند و معلوم است چه کسانی برای منافع داخلی کشور مسائلی را مطرح می‌کنند. منافع ملی مهم‌تر از آن است که با بحث‌های جناحی مورد توجه قرار گیرد». اولین جملات وزیر خارجه با «احسنت»های نمایندگان همراه شد. او ادامه داد: «بیشترین تلاش برای مقابله با حرکت غربی‌ها برای مقابله با پول‌شویی را جمهوری اسلامی و وزارت خارجه انجام داده است. بعد از آخرین اقدام گروه ویژه مالی (FATF) علیه ایران، بنده تندترین دفاع را از موضع جمهوری اسلامی کردم. وظیفه من دفاع و حمایت از جمهوری اسلامی است و شاید مقداری عقل داشته باشم که صحبتی نکنم که در خارج از کشور به‌خاطر آن صحبت بخواهم دفاع کنم». ظریف گفت: «بنده گفتم این کنوانسیون‌ها پذیرفته نمی‌شود چون نمی‌خواهند با پول‌شویی مقابله کنند، چراکه گروه‌های فشاری داریم که منافع شخصی آنها اجازه چنین اقدامی را نمی‌دهد. شما در دادگاه سلطان سکه و دادگاه‌های دیگر روش‌های پول‌شویی را می‌شنوید، بنابراین دامن جمهوری اسلامی ایران از پول‌شویی پاک است». ظریف گفت افرادی که حمایت از نظام را تبدیل به مخالفت با نظام می‌کنند باید پاسخ دهند که چرا حرف‌های خلاف منافع امنیت ملی می‌زنند.
تصمیم‌گیری درباره برجام با وزیر خارجه نیست
بخش دیگری از سؤال نماینده خمینی‌شهر از ظریف درباره ادعای «انفعال در برابر وقت‌کشی سه کشور فرانسه، آلمان و انگلستان» بود. همهمه‌ها مثل همیشه در مجلس بالا بود و به نظر می‌رسید وزیر خارجه هم صدایش را با فضا تنظیم کرده بود. او درباره ادعای انفعال در برابر سه کشور اروپایی موضع گذشته خود را تکرار کرد: «بنده مسئول دفاع از سیاست‌های خارجی کشور هستم. درخصوص گروه 1+5 یا همان 1+4 باید بگویم که هیئت نظارت هسته‌ای وجود دارد که در آنجا تصمیم‌گیری می‌شود، بنابراین انفعالی در برابر غرب نداریم». او همین‌جا به بخش اول پاسخ خود پایان داد تا نماینده خمینی‌شهر در توضیح سؤال خود صحبت کند. محمدجواد ابطحی گفت: «زمانی در موزه ملی قطر از ظریف سؤال شد که آمریکایی‌ها دنبال توافق جدید با ایران هستند که وی گفت ایران هراسی از توافق و ملاقات ندارد، اما لازم است همه به تعهدات خود پایبند بمانند و دوام هر توافق منوط به دست‌آوری چیزی از آن توافق است و اکنون این صحبت‌ها را کنار صحبت‌های اعضای هیئت دولت درباره لزوم پیوستن به FATF می‌گذاریم که مردم را می‌ترسانند که اگر به این نهاد نپیوندیم، منتقدان باید پاسخ‌گوی تبعات آن باشند». او در بخش‌های دیگر سخنانش نیز به تکرار انتقادهای اصولگرایان از دولت و وزارت خارجه درباره برجام پرداخت.
ظریف: بیگانه از من نقل کرده یا شریعتمداری
در ادامه، ظریف برای بار دوم از ردیف صندلی‌های سبز دولت که روبه‌روی تریبون صحن است، پشت تریبون بازگشت. او گفت: «اگر بنده در جلسه‌ای در دوحه سخنرانی کردم، گفتم که آمریکا نباید در دنیا علم مذاکره را در دست بگیرد، بلکه باید چهره کشور قانون‌شکن انفاق‌آلود دیده شود و نباید اجازه دهیم ما را منفعل و ادعا کنند ما آماده مذاکره بی‌قید با آمریکا هستیم و آن قانون‌شکن به ما بگوید ایران اهل مذاکره نیست. این در حالی است که ایران اهل مذاکره، گفت‌وگو و صحبت است».
ظریف تأکید کرد که این صحبت باید براساس مقررات بین‌المللی باشد و او تاکنون کلمه‌ای کمتر از مقام معظم رهبری نگفته است: «ایشان فرمودند آمریکا باید به برجام بازگردد، اگر بخواهد مذاکره شود. بنده از خودم صحبت نمی‌کنم». ظریف باز هم به توضیح سخنانش درباره وجود پول‌شویی در کشور پرداخت: «آنچه من گفته‌ام و می‌گویم این است که در کشور برای جلوگیری از مقابله نظام جمهوری اسلامی با پول‌شویی منافع شدید وجود دارد، ما با خارجی‌ها کار نداریم، بحث مقابله نظام جمهوری اسلامی با پول‌شویی است. حضرت آقا فرمودند اگر برای مقابله با فساد اقدام شود، صدای خیلی‌ها درمی‌آید؛ این خیلی‌ها چه کسانی هستند؟ این را برای من و مردم کشور معین کنید، چه کسانی خطاب رهبری هستند؟». او افزود: «اگر می‌خواهید به صحبت بیگانه توجه کنید، ببینید از من نقل کرده است یا از حسین شریعتمداری. ببینید به چه کسی حمله کرده و از چه کسی نقل می‌کنند و برای حرف چه کسی جشن می‌گیرند. من گفتم در جمهوری اسلامی گروه‌های فشاری هستند که از پول‌شویی منافع دارند. آنها هزاران میلیارد تومان از پول‌شویی منفعت می‌برند که اگر نبود قوه قضائیه و دولت 60 صفحه برای پول‌شویی آیین‌نامه تصویب نمی‌کرد». ظریف در ادامه از وجود گروه‌های فساد سخن گفت که ظهور و بروز آنها سلطان‌های سکه و امثال او بودند که اعدام شدند. او پرسید: «چرا صحبت‌هایی را که در دفاع از جمهوری اسلامی زده می‌شود، به علیه نظام تبدیل می‌کنید؟ چرا شریعتمداری چنین کاری کرد؟ چرا کیهان آن مقاله را نوشت؟ مقاله‌ای که اسباب دست روزنامه‌های غربی شد».
منافع جناحی یا منافع ملی؟
وزیر خارجه عزم رفتن داشت و به گفته او مقامات کشور در انتظار حضورش در جلسه شورای عالی امنیت ملی بودند. با‌این‌همه برخی از سخنانش را تکرار کرد و آنچه بیشتر در سخنان او برجسته شد، پیگیری منافع جناحی از سوی عده‌ای در مقابل منافع ملی بود. ظریف گفت: «عنوانی را که وزیر امور خارجه آمریکا برای بنده در نظر گرفته است، ببینید، البته بنده به آن افتخار می‌کنم. بنده برای دفاع از منافع نظام صحبت می‌کنم، اما آنها از صحبت‌های دلسوزانه من به‌خاطر منافع جناحی سوءاستفاده می‌کنند. با‌این‌حال پخش نوار علیه بنده و طرح چنین سؤالاتی بنده را از دفاع از نظام جمهوری اسلامی بازنمی‌دارد». چندی پیش بخش فارسی صفحه توییتر وزارت خارجه آمریکا ادعا کرده بود که ظریف «ماله‌کش اعظم» است. ظریف ادامه داد: «در دوره گذشته ناگزیر به مذاکره با آمریکا بودیم، نه به‌خاطر علاقه و نه به خاطر اعتماد که اگر اعتماد داشتیم، 150 صفحه توافق نمی‌کردیم؛ یک خط می‌نوشتیم مانند همان که در کره شمالی نوشته شده است. اگر اعتماد داشتیم بند 36 برجام با این جمله شروع نمی‌شد که «اگر ایران معتقد باشد آمریکا و طرف‌های مقابل تعهدات خود را اجرا نکردند». ظریف توضیح داد: «اقداماتی که قبل از ورود ما به مسئولیت شکل گرفته بود باعث شده بود جمهوری اسلامی با شش قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل مواجه باشد و تنها در صورتی می‌توانستیم قطع‌نامه‌ها را لغو کنیم که پنج عضو دائم شورا موافق باشند. این شش قطع‌نامه کاردستی دوستانی بود که برای لغو آن باید توافق شش عضو دائم را می‌گرفتیم؛ ما نمی‌خواستیم با آمریکا مذاکره کنیم. من بعد از سال‌ها زندگی در غرب عاشق و شیفته مذاکره با غربی‌ها نیستم». ظریف افزود: «فشارها و سختی مذاکره برای بنده بود، از توهین و تحریم، اما نتیجه آن این شد که قطع‌نامه‌های شورای امنیت لغو شد. کاری که در شورای امنیت اتفاق افتاد، در تاریخ ایران شورا بی‌نظیر بود، اما حالا می‌خواهید چنین قطع‌نامه‌هایی دوباره بازگردد تا باز گروهی برای لغو آنها مجبور به مذاکره با آمریکا باشند، این در حالی است که مقامات عالی نظام صلاح کشور را می‌دانند و می‌گویند تنها زمانی به پای میزه مذاکره برمی‌گردند که برجام را بپذیرند. آنها نمی‌گویند که برجام به تاریخ پیوسته است». او جملات پایانی خود را نیز به لزوم همبستگی اختصاص داد: «همه ما در یک جبهه هستیم و در یک کشتی نشسته‌ایم، همه مردم ایران تحت آماج فشارها قرار دارند، برای آنها اصلاح‌طلب، اصولگرا، موافق و مخالف اهمیتی ندارد. مردم با حضور یکپارچه در پای صندوق‌های رأی نشان می‌دهند که به اراده آنها خللی وارد نمی‌شود و آنها هستند که ضامن پیروزی انقلاب اسلامی و ضامن شکست مخالفان هستند».
همه‌چیز به آینده موکول شد
هنوز چند جمله‌ای از بخش دوم سؤال ابطحی، نماینده خمینی‌شهر، نگذشته بود که وزیر خارجه صحن مجلس را برای شرکت در جلسه شورای عالی امنیت ملی ترک کرد. این نماینده اصولگرا نیز اقدام ظریف را خلاف آیین‌نامه مجلس دانست و ادعاهایی را علیه موافقان FATF مطرح کرد. او گفت: «چرا ما نباید بگوییم که به موافقان آن پول داده شده؛ خنده‌های آقای ظریف با کری و جانسون است و اخم‌های او برای نمایندگان مجلس». ابطحی سخنان را ناتمام گذاشت. البته جمعی هم از نمایندگان اصولگرا نزدیک او رفته بودند تا ابطحی به سخنان خود ادامه ندهد. به این ترتیب سؤال ابطحی نیمه‌کاره ماند. وقتی هم که اعتراض برخی از اصولگرایان به این اقدام ادامه پیدا کرد، رئیس جلسه یعنی مسعود پزشکیان گفت که اقدام وزیر خارجه «قابل قبول نبوده است». البته دیروز قرار بود ظریف به دو سؤال پاسخ دهد؛ اما از آغاز جلسه عصر گفته شد که سؤال مجتبی ذوالنور، دیگر نماینده نزدیک به جریان پایداری از ظریف به جلسه بعد موکول شده است. جلسه‌ای که به نظر می‌رسد صدای تندروها باز هم در آن بالا برود و وزیر خارجه نیز مجبور باشد دقایق زیادی با فریاد در صحن علنی میان هیاهوهای نمایندگان موافق و مخالف سخن بگوید.
علی‌اصغر یوسف‌نژاد، مسئول سؤالات نمایندگان از وزرا در هیئت‌رئیسه مجلس، اما تأکید کرد که اقدام وزیر خارجه بی‌اعتنایی به مجلس نبوده است. یوسف‌نژاد به «ایسنا» گفت که بعد از برنامه‌ریزی شورای‌عالی امنیت ملی برای تشکیل جلسه وزارت خارجه از او خواست تا سؤالات به هفته بعد موکول شود. به گفته یوسف‌نژاد، اما به دلیل اصرار نمایندگان سؤال‌کننده و برنامه‌ریزی دستور هفتگی مجلس برنامه تغییر نکرد. به گفته یوسف‌نژاد، قرار شد تا سؤال طوری در دستور کار مجلس قرار بگیرد که وزیر خارجه به جلسه ساعت 3 برسد. یوسف‌نژاد گفت: «همچنین با سؤال‌کنندگان مذاکره کردم، آقای ذوالنور هم گفت: ما بررسی کردیم و دیدیم حضور آقای ظریف در جلسه شورای امنیت ملی ضروری است. بنابراین بین ایشان و آقای ابطحی قرار شد یک نفر سؤالش را بپرسد و سؤال دیگر به جلسه بعدی موکول شود که توافق شد سؤال آقای ذوالنور به تعویق بیفتد». این عضو هیئت‌رئیسه افزود که در چنین شرایطی ظریف ناچار به ترک جلسه شد. در ادامه جلسه علنی وقتی نوبت به تذکرات شفاهی رسید، این بحث در مجلس ادامه داشت. مصطفی کواکبیان هرچند موافق ترک جلسه از سوی ظریف نبود، اما گفت: «هیئت‌رئیسه چرا در دعوت از وزیران تبعیض قائل می‌شود؟ دو سال است که از وزیر کشور در مورد علت اینکه در شهرری شورا تشکیل نمی‌شود، سؤال داشتم، اما وزیر به صحن نیامده است. ولی در طول دو ماه، هشت‌بار وزیر خارجه را به صحن می‌آورند و از وی سؤال می‌پرسید با اینکه می‌دانید وقت ندارد». علیرضا رحیمی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، نیز در توییتر درباره حضور وزیر خارجه در مجلس نوشت: «سخنان امروز آقای ظریف در مجلس پاسخ محکم و روشنی به شبهات مخالفان و منتقدان دیپلماسی دولت بود. صرف‌نظر از ناتمام‌ماندن سؤال از وزیر امور خارجه در جلسه امروز، به صداوسیما پیشنهاد می‌نمایم برای تقویت انسجام ملی سخنان ۱۵ دقیقه‌ای دکتر ظریف در مجلس را در زمان مناسبی از تلویزیون پخش کند».
