«چشمه صلح» به سبک اردوغان

بر روی میز پشت سر او، جسد دیگری درون یک کیسه بزرگ آبی‌رنگ قرار داده شده است؛ جسد زنی جوان با لباس کُردی. پرستار سر او را صاف می‌کند و به آرامی موهای آن زن را از چهره بی‌جانش کنار می‌زند. او به گوشه‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: «حالا ما پنج شهید داریم؛ سه نیروی نظامی و دو غیرنظامی. جنگجویان ما سعی داشتند که دیگران را نجات دهند.»

جنگ میان ترکیه و کُردها وارد چهارمین روز خود شده است؛ خونین‌ترین روز از آغاز عملیات نظامی ترکیه. در مناطق کردنشین، آمبولانس‌ها –‌چه واقعی، چه خودرو‌هایی که حالا به آمبولانس تبدیل شده‌اند- دائما در حال حرکت هستند. به محض رسیدن، مردم محلی و پزشکان، اطراف آمبولانس جمع می‌شوند و اجساد را تحویل می‌گیرند و نحوه مرگ‌شان را می‌پرسند. «او غیرنظامی است»؛ این را مردی که صورت جسد یک پسربچه را پوشانده، می‌گوید. دیگری می‌گوید: «اکثر آنها غیرنظامی هستند. این جنگ علیه مردم کُرد است.»

اینجا 20 مایل از خط مقدم، جایی که کشته‌ها را از آن‌جا می‌آورند، فاصله دارد. در این شهر سوریه هیچ تفاوتی میان مرده‌ها نیست. تاکنون اکثریت کشته‌شده‌ها جنگجویانی بوده‌اند که با شلیک گلوله‌های سربازان ترکیه در شهر راس‌العین جان خود را از دست داده‌اند. مردم غیرنظامی هنوز در حال فرار و ترک این شهر هستند تا مکان امنی را بیابند.

در آسمان هواپیماهای جنگی می‌چرخند، اهدافی را در نظر می‌گیرند و سپس شلیک می‌کنند. یکی از مردان محلی که در مغازه‌ای در فاصله یک مایلی راس‌العین پناه گرفته، می‌گوید: «امروز 10 نفر به خاطر بمباران هواپیماها شهید شدند. امروز صبح یک هواپیما بر سرشان بمب ریخت.»

کمی بعد، هواپیمای دیگری آمد و یک ایستگاه بازرسی را در جاده بمباران کرد. موشک‌های توپخانه‌ای هم دودی قارچ‌شکل را در آسمان گرفته و غبارآلود شهر ایجاد کرده بود. با این حال اما تانک‌هایشان با ترس‌ولرز جلو می‌آمدند. بسیاری از مردم با تشک‌ها و کوله‌هایشان به سمت شهر تل‌تمر که امنیتی نسبی دارد، حرکت می‌کردند.

آمبولانس‌ها به‌سرعت از کنارشان رد می‌شوند و پیر و جوان را جلوی درِ ورودی بیمارستان رها می‌کنند. زنی در کنار جسد پسرش نشسته است و برایش آواز غمگینی می‌خواند.

یکی از کارگران بیمارستان از مادر عزادار می‌پرسد: «چه اتفاقی برایش افتاده؟» مادر که موهایش را می‌پوشاند، می‌گوید: «ما بیرون نشسته بودیم که گلوله‌هایی به سمت ما آمد. یکی از گلوله‌ها به سر او خورد. حتی نمی‌دانم از کجا شلیک شد.»

در حیاط بیمارستان دو مرد به‌تازگی زره‌ها و مهمات را از تن دو جسد جدا کرده بودند. همچنان که اجساد را درون کیسه‌های پلاستیکی سیاهی قرار می‌دادند، پاهایشان خون‌آلود شده بود. یکی از آنها می‌گوید: «آنها سعی داشتند تا غیرنظامیان را فراری دهند؛ اما جان‌شان را از دست دادند. یک دختر بچه سه‌ساله هم جانش را از دست داد.»

در مسیر بازگشت به «قامشلی» خبر بد دیگری از راه رسید. مردی در پشت تلفن فریاد می‌زد: «حمله‌ای به نزدیکی فرودگاه شده». اما این‌بار ناشی از حمله ترکیه نبود؛ دود سیاهی از یک خودروی بمب‌گذاری‌شده به آسمان می‌رفت. دود، هرج‌و‌مرج و بوی فلز سوخته همه شهر را برداشته است. آتش‌نشانان و نیروهای امدادی سعی می‌کنند شرایط را کنترل کنند. رزاق احمد فلافل‌فروشی است که در 20 متری خودروی بمب‌گذاری‌شده ایستاده بود و به طرز معجزه‌آسایی آسیب ندیده است.

او می‌گوید: «یک انفجار مهیب رخ داد و سپس آن چیزی شد که می‌بینید.» دست‌کم دو نفر جان‌شان را از دست دادند. در ابتدا داعش مظنون این حملات و هرج‌ومرج شده بود؛ اما ساعاتی بعد، این گروه رسما مسئولیت این حمله را برعهده گرفت. «کاوه مقسو» یکی از ساکنان، می‌گوید: «هر زمان که هرج‌ومرج می‌شود، آنها (داعش) سروکله‌شان پیدا می‌شود.»

بحران انسانی

بحران پناهجویان باز هم در حال وقوع است. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده که تاکنون حدود 100 هزار نفر از مناطق شمال شرقی سوریه فرار کرده‌اند؛ این در حالی است که بسیاری از گروه‌های امدادی می‌گویند که با این شرایط، حدود 450‌هزار نفر مجبور به ترک خانه و زندگی‌شان می‌شوند.

به گفته این نیروها، اکثر غیرنظامیان از شهر تل ابیض فرار کرده‌اند، اما آنهایی که هنوز در خانه‌هایشان مانده‌اند، جان‌شان در خطر است.

دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل اعلام کرده که نیروهای ترکیه با بمباران‌هایشان به زیرساخت‌های غیرنظامیان مانند ایستگاه‌های آبرسانی آسیب زده‌اند. با این شرایط هزاران نفر دسترسی خود را به آب آشامیدنی پاک در منطقه حسکه از دست خواهند داد.

مقامات کُرد که در کمپ الهول حضور دارند، گزارش داده‌اند که در این کمپ – که 400 نگهبان از حدود 60‌هزار نفر از زنان و کودکان نیروهای داعشی مراقبت می‌کنند- صبح جمعه تظاهرات خشونت‌آمیزی صورت گرفت و برخی از آنها تلاش کردند که از زندان فرار کنند. در ماه‌های اخیر، این‌گونه اقدامات بیشتر شده است. کُردها می‌گویند از آغاز حملات ترکیه، دوبار تاکنون در این کمپ‌ها هرج‌ومرج شده است و آنها سعی کرده‌اند که حصارها را بشکنند و فرار کنند.

با این حال اما 5 نفر از شبه‌نظامیان داعشی موفق به فرار از زندان کُردها شدند. کُردها بسیاری از نیروهایشان را به خط مقدم مبارزه با نیروهای ترکیه فرستاده‌اند. حالا با حملات ترکیه و هرج‌ومرج ناشی از آن، نگرانی‌های زیادی از ظهور دوباره داعش ایجاد شده است؛ خصوصا آن‌که داعش مسئولیت یک بمب‌گذاری در این منطقه را هم بر عهده گرفت.

مقامات کُرد فیلمی را هم از یک زندان که یک بمب هوایی به آن برخورد کرده بود، منتشر کرده‌اند که در آن به وضوح تلاش زندانیان برای فرار مشاهده می‌شود.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه در گزارشی اعلام کرده که از روز چهارشنبه که حملات ترکیه آغاز شده، دست‌کم 54 نیروی شبه‌نظامی کُرد، جان خود را از دست داده‌اند. براساس گزارش صلیب‌سرخ کُردها، آمار کشته‌های غیرنظامی کُرد در سه روز اول، 60 نفر اعلام شده است.