افزایش نیرو در عربستان، بعد از اعلام خروج از سوریه
مقامات آمریکا دیروز اعلام کردند نیروهایشان در عربستان را به سه هزار نفر میرسانند. سیانان نوشت وزارت دفاع هزارو۸۰۰ نیرو به عربستان اعزام میکند.
این اعزام در پاسخ به درخواست فرماندهان ارشد در خاورمیانه و تا حدی به این دلیل انجام میشود که نیروی دریایی آمریکا نمیتواند برای آنچه بازدارندگی در مقابل تهاجم ایران خوانده شده، ناو هواپیمابر به این منطقه ارسال کند. مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، تصمیم کشورش را برای اعزام نیرو به عربستان به درخواست محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی اعلام کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا نیز دراینباره گفت هزینه اعزام این نیروها را عربستان سعودی تأمین خواهد کرد. به گزارش ایسنا به نقل از الجزیره، اسپر در کنفرانس خبری با مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا از گفتوگو با بنسلمان در این زمینه خبر داد. طبق بیانیه پنتاگون دو سامانه جدید موشکهای پاتریوت، یک سیستم اختلال موشکی تاد، دو اسکادران جنگنده هوایی و یک واحد تجسس هوایی، از جمله تجهیزاتی است که برای کمک به عربستان به این کشور اعزام خواهند شد. ارتش آمریکا از ماه می تاکنون تعداد نیروهایش را در منطقه تحت پوشش «فرماندهی مرکزی» که شامل خاورمیانه میشود، به حدود ۱۴هزار نفر افزایش داده است. در ماه سپتامبر نیز آمریکا بعد از حمله به تأسیسات آرامکو، ۲۰۰ نیروی نظامی را بههمراه موشکهای پاتریوت به عربستان اعزام کرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در گفتوگو با خبرنگاران گفت اعزام نیرو به خاورمیانه باید در ازای دریافت پول باشد. رئیسجمهور آمریکا افزود: ما نیروها و چیزهای دیگری به خاورمیانه برای یاری به عربستان میفرستیم اما آیا شما آماده هستید؟ درخواست من از عربستان این است که در مقابل همه آنچه انجام میدهیم، پول پرداخت کند. این در وهله اول است... اکنون عربستان موافقت کرده در ازای هرآنچه انجام میدهیم، به ما هزینه بپردازد؛ ما این را میپسندیم.
آنطورکه مقامات آمریکا اعلام کردهاند، این اعزام نیرو در واکنش به حمله ماه گذشته به تأسیسات نفتی آرامکو انجام میشود. یک ماه پیش، حمله پهپادی موشکی به تأسیسات نفتی سعودی در عبقیق و خریص خسارات سنگینی به بار آورد. انصارالله یمن که درگیر جنگی پنجساله با عربستان است، مسئولیت این حمله را پذیرفته است؛ اما مقامات ایالات متحده و برخی مقامات سعودی مدعی شدند حملات از سوی ایران انجام شده است. ایران این اتهام را رد کرده است.
پمپئو درباره اعزام نیرو به عربستان: ایران عادی رفتار کند
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در پیامی توییتری نوشت که آمریکا نیروها و تجهیزات نظامی اضافی به عربستان سعودی اعزام میکند تا توان دفاعی آن را بهبود بخشیده و از آنچه خصومت ایران میخواند، دوباره ممانعت شود. به گزارش ایسنا، پمپئو همچنین در توییت دیگری گفت: حکومت ایران یا باید اساسا رفتارش را تغییر داده و مانند کشوری عادی رفتار کند یا اینکه شاهد فروریختن اقتصادش باشد. از سوی دیگر و به گزارش ایسنا به نقل از العربیه، برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در گفتوگو با این شبکه با تکرار ادعای دستداشتن ایران در حمله به آرامکوی عربستان گفت: ما باید امنیت عربستان سعودی را بهبود ببخشیم تا بهتر بتواند از خود در برابر خصومت ایران دفاع کند. تلاش برای دوباره برقرارکردن این بازدارندگی یک پیشرفت مهم در منطقه است. بنابراین نیروهای آمریکایی بیشتر و همچنین کمکهای نظامی بیشتری [در عربستان سعودی] حضور خواهند داشت تا عربستان سعودی را در موقعیت بهتری قرار دهند.
افزایش نیرو، همزمان با مذمت حضور در خاورمیانه
اعزام نیروهای تازه به عربستان سعودی در حالی انجام میشود که رئیسجمهور آمریکا، اخیرا دستوری مبنیبر خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه صادر کرده است. این خروج، هنوز به لحاظ عملیاتی کامل نشده است اما در میان انتقادات اعضای دو حزب در آمریکا دونالد ترامپ حضور آمریکا در خاورمیانه را بهطورکلی مذموم و بیمعنا دانسته بود: «رفتن به خاورمیانه، بدترین تصمیمی است که تابهحال گرفته شده است... ما به آهستگی و دقت داریم سربازان و نظامیانمان را به خانه برمیگردانیم». دونالد ترامپ همچنین با اشاره به شعارهای تبلیغاتیاش گفته بود من برای اینکه سربازان را به خانه بیاورم، انتخاب شدم و این کار را خواهم کرد. سال گذشته نیز رئیسجمهور آمریکا از صدور دستور خروج از سوریه خبر داد اما رایزنیهای مایک پمپئو، وزیر خارجه و جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی رئیسجمهور، داخل و خارج از آمریکا، این تصمیم را عملا از دستور کار خارج کرد.
سعودیها و ادامه تأمین امنیت با اتکا به بیرون
این اقدام که طبق گفتههای مقامات آمریکا با تقبل هزینهها توسط حکومت عربستان انجام میشود، در حالی در دستور کار قرار گرفته است که ایران در موضعگیریهای رسمی و غیررسمی در هفتههای اخیر، عربستان و دیگر کشورهای منطقه را به گفتوگوهای درونمنطقهای و توافق برای حل اختلافات و تنشها فراخوانده بود. حسن روحانی، رئیسجمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل با ارائه پیشنهادی به نام «ابتکار صلح هرمز» از کشورهای منطقه خواست به حل اختلافات و همکاریهای درونی بپردازند. بعدتر نیز محمدجواد ظریف در گفتوگوهای مختلف رسانهای و همچنین با انتشار دو یادداشت در دو رسانه انگلیسی و عربی، به تکرار، تبیین و تشریح این فراخوان پرداخت.
در همین رابطه و در هفتههای اخیر، بعضی کشورهای منطقه از جمله کویت، عراق و پاکستان به میانجیگری و انتقال پیام بین عربستان و ایران پرداخته بودند تا روند وقایع را به سمت کاهش تنش پیش ببرند. تصمیم اخیر آمریکا با همراهی عربستان اما برخلاف برخی نشانهها از صحبتهای مقامات سعودی، در راستای ادامه رویکرد خصمانه از سوی عربستان به ایران به نظر میرسد. استفاده از قدرت نظامی خارجی جهت تأمین امنیت، رویکردی است که عربستان چند سال است در همکاری با قدرتهای خارج از منطقه بهخصوص ایالات متحده پی گرفته است، اما زمانی که عربستان با متهمکردن ایران به دستداشتن در حمله به خاک کشورش قصد داشت آمریکا را به اقدام علیه ایران مجاب کند، با واکنشی سرد مواجه شد تا از دید بسیاری از کارشناسان و رسانهها، حفره این راهبرد آشکار شود.
آمریکا؛همچنان در خاورمیانه
انتقادهای رئیسجمهور ایالات متحده به حضور نظامی کشورش در خاورمیانه، اشارهای به سوابق پروژههای نظامی این کشور در خاورمیانه دارد که در صحنه داخلی آمریکا با انتقادات بسیاری در هر دو جناح سیاسی همراه است. ایالات متحده که از اوایل قرن بیستویکم و با محوریت سه پروژه اصلی، عراق، افغانستان و سوریه حضور نظامی خود را در خاورمیانه جدیتر کرد، از نگاه بسیاری در هر سه پروژه بدون دستاورد بوده است. حمله به عراق و سرنگونی صدام حسین همزمان با هزینههای سیاسی بالا، بیش از آنکه عراق را به سمت مطلوب آمریکا پیش ببرد، در نهایت منجر به بهبود جدی روابط عراق با همسایه شرقیاش یعنی ایران و افزایش نفوذ ایران در این کشور شده است. در افغانستان، طالبان هنوز قدرت بسیاری در اختیار دارد و فضا برای یارگیری گروههای تروریستی همچنان مطلوب است. روند اتفاقات سوریه نیز در نهایت به شکلی پیش رفته است که برخلاف خواسته آمریکا، بشار اسد در قدرت بماند و دو رقیب آمریکا در منطقه، یعنی ایران و روسیه نقشآفرینی اصلی را در این میان در اختیار داشته باشند.این همه در حالی رخ داده است که ایالات متحده در این مدت شرایط خروج از هیچ کدام از این پروژهها را نیز نداشته و نیروهای آمریکایی، همچنان با هزینههای انسانی و مالی در این سه کشور حضور دارند. نارضایتی از این شرایط تا حدی است که در رقابتهای اولیه و عمومی انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶، کاندیداهای هر دو جناح با متهمکردن یکدیگر به حمایت از جنگ عراق، از آن برائت میجستند. افزایش نیروها در عربستان سعودی، ناظران آمریکایی و جهانی را با این سؤال مواجه کرده است که آیا عربستان در حال افزایش فهرست مشغولیتهای نظامی آمریکا در خاورمیانه است یا سالها مخالفتهای ظاهری و واقعی سیاستمداران دو جناح به حضور نظامی در منطقه سرانجام جامه عمل خواهد پوشید.