مخالفت‌های مغرضانه با قوانین جدید بازار پایه/ افزایش تعداد تخلفات منجر به اصلاح قوانین شد
اصلاح قوانین بازار پایه فرابورس طی چند ماه اخیر مقاومت‌ها و مخالفت‌هایی را به دنبال داشته است و حتی برخی از نماینده‌های مجلس به این حوزه ورود کرده‌اند. حالا رئیس سازمان بورس طی نامه‌ای به ابهامات پاسخ گفته و راه‌های بهبود نقدشوندگی این بازار را تشریح کرده است.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از سنا، قوانین بازار پایه فرابورس ایران چندی پیش تغییر کرد و دستورالعمل نهایی این بازار ۴ شهریور ابلاغ شد. سیزدهم شهریور تمامی نمادهای موجود در بازار پایه متوقف شدند و دوشنبه ۲۵ شهریور نیز معاملات نمادهای بازار پایه‌ای آغاز شد. تغییر مقررات بازار پایه در نهایت به تصویب دامنه نوسان سه، دو و یک درصدی به ترتیب در تابلوهای رنگی زرد، نارنجی و قرمز انجامید.
شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار طی نامه‌ای به هادی قوامی نماینده اسفراین در مجلس شورای اسلامی هدف از راه‌اندازی بازار پایه را تشریح کرد و افزود: شرکت‌های درج‌شده در بازار پایه فرابورس، مشمول استانداردهای پذیرش در بورس‌ها نیستند و ریسک شفافیت اطلاعاتی، عملیاتی و مالی این شرکت‌ها از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس‌ها بیشتر است که به تبع آن امکان وقوع جرایم موضوع فصل ۶ قانون بازار اوراق بهادار ج.ا.ا در خصوص سهام این شرکت‌ها بالاتر است.
به گفته محمدی توجه به مسائلی همچون معاملات با نوسان قیمت نامتعارف و افزایش پرونده‌های تخلفاتی در بازار پایه و همچنین در راستای ارتقای سلامت بازار پایه، اصلاحات مقررات حاکم بر بازار پایه از سال ۱۳۹۶ در دستور کار قرار گرفت و مقررات اصلاح‌شده در ۱۲ دی ۱۳۹۷ به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید که این اصلاحات در روزهای اول و ششم اسفند ۹۷ به عموم بازار اطلاع‌رسانی شد.
وی افزود: با عنایت به تغییر در نحوه انجام معاملات در بازار پایه فرابورس و نظر به اینکه معاملات نمادهای این بازار نیازمند اعمال تغییرات زمانبر در سامانه معاملات بوده، زمان اجرای آن پس از ۷۰ روز کاری (خرداد ۱۳۹۸) اعلام شد و در خردادماه یعنی نزدیک به زمان اجرای مقررات جدید، شبهات متفاوتی در خصوص مقررات در فضای مجازی مطرح شد به طوری که عده‌ای از اشخاص اقدام به شایعه‌پراکنی و تشویش اذهان علیه مقررات جدید کردند. این گروه از افراد با ایجاد شبهات مختلف اعم از اطلاع‌رسانی ناکافی و غیرشرعی بودن مقررات جدید سعی در ملتهب کردن فضای حاکم بر بازار سرمایه کردند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: توجه به اطلاع‌رسانی مکرر، به منظور انجام اصلاحات مقررات بازار پایه با کمترین آسیب‌های جانبی، اجرای مقررات جدید در خردادماه متوقف و منوط به بررسی موضوع در شورای عالی بورس شد.
پاسخ به شبهات مطرح‌شده
محمدی یکی از شبهاتی را که از سوی منتقدان مطرح‌شد نحوه اطلاع‌رسانی در این خصوص عنوان کرد و افزود: اطلاع‌رسانی در مورد تغییرات، اسفندماه صورت‌گرفت و بیش از سه ماه قبل از اجرایی شدن به عموم بازار اعلام شد.
وی همچنین ادعای غیرشرعی بودن مقررات را مغرضانه عنوان کرد و توضیح داد: پاسخ‌هایی که از مراجع در این مورد دریافت شده به دلیل طرح ناصحیح سوالات بوده و به منظور شفاف‌سازی مجدد در این باره، موضوع غیرشرعی بودن مقررات جدید معاملات در کمیته فقهی مطرح و مردود اعلام شد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه در راستای بررسی همه‌جانبه، موضوع قوانین بازار پایه میان گروه‌های مختلف فعالان بازار نیز مطرح و پیشنهادهای آنان اخذ و طی جلسات متعددی بررسی شد، اظهار داشت: تغییر مقررات فقط در خصوص نحوه انجام معاملات سهام مندرج در بازار پایه بوده است و تاثیری در وضعیت مالی و عملیاتی یا اشتغال در شرکت‌های مندرج در بازار پایه ندارد.
محمدی در ادامه تاکید کرد: پس از ابلاغ مقررات جدید در بهمن‌ماه و طبقه‌بندی شرکت‌ها در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز تعداد ۱۵ شرکت درخواست پذیرش در بازارهای اصلی را داده‌اند و ۱۵ شرکت نیز از زمان طبقه‌بندی قبلی (خردادماه) تا موعد جدید اجرایی شدن مقررات (شهریورماه) از تابلو نارنجی به زرد ارتقا یافته‌اند که نشان از اثربخشی دستورالعمل جدید بر کیفیت افشای اطلاعات ناشران بازار پایه دارد.
به گفته وی تغییر مقررات جدید بازار پایه که در بهمن ۹۷ اطلاع‌رسانی عمومی شد، در موعد جدید اجرایی شدن مقررات یعنی شهریورماه ۹۸ با تغییرات محدودتری در دستور اجراشدن قرار گرفت.
حراج روزانه با هدف افزایش نقدشوندگی در بازار پایه
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار یادآور شد که دستورالعمل بازار پایه با شیوه جدید از روز دوشنبه ۲۵ شهریور اجرایی شده و به دلیل درخواست سهامداران بازار پایه از فرابورس ایران برای افزایش نقدشوندگی مبنی بر برگزاری حراج به صورت روزانه و افزایش دامنه نوسان، فرابورس ایران نیز با توجه به ظرفیت دستورالعمل جدید درخواست افزایش حراج‌ها را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه کرد و بدین ترتیب مقرر شد از ۷ مهرماه همانند سایر بازارهای فرابورس ایران حراج ها به صورت روزانه و در محدوده دامنه نوسان هر یک از تابلوهای بازار پایه انجام شود که این موضوع موجب افزایش دامنه نوسان هفتگی نمادها نیز شد.
شاپور محمدی در پایان این نامه عنوان کرد: مقررات جدید به دلیل پیش‌بینی بازارگردان برای افزایش نقدشوندگی، پویا بودن دامنه نوسان به دلیل جلوگیری از افت هیجانی قیمت‌ها و منطقی شدن افزایش قیمت‌ها متناسب با عوامل بنیادی، موجب بهبود شفافیت، کارایی و ارتقای سلامت بازار شده است.
نوسانات قیمت بدون تغییر در وضعیت مالی و عملیاتی شرکت‌ها
طبق بررسی‌ها با وجود اینکه مقررات بازار پایه مخالفت‌های زیادی را به همراه داشته است اما فقدان رسیدگی به وضعیت بازار پایه نیز زیان‌های جبران‌ناپذیری را به بسیاری از سهامداران وارد می‌کرد. برای مثال نمودار زیر نشان می‌دهد که قیمت سهام شرکت پلی اکریل در نماد شپلی در خردادماه ٩٨ حدود ٤٠٠ تومان بوده است یعنی زمانی که قرار بود مقررات بازار پایه اجرایی شود و در ۴ شهریورماه قیمت این سهم به ۷۳۱ تومان رسیده یعنی قیمت این سهم در بازه سه‌ماهه بیش از ۸۰ درصد رشد کرده است.
این در حالی است که مطابق اطلاعیه این شرکت که در ۲۶ شهریور ۹۸ در سامانه اطلاع‌رسانی کدال منتشر شده است از تاریخ گزارشگری قبلی (صورت‌های مالی و گزارش تفسیری مدیریت دوره مالی ۳- ۶ - ۹ و ۱۲ ماهه منتهی به (۳۱ خرداد امسال) سال جاری تا مقطع فعلی تغییر با اهمیتی در وضعیت مالی یا عملکرد شرکت رخ نداده است.
قیمت سهام شپلی پس از اجرای مقررات جدید بازار پایه در ٣ مهر ماه ٤٦٧ تومان بوده است که نسبت به چهارم شهریورماه حدود ٣٦ درصد کاهش یافته است.
از این رو با اصلاح مقررات بازار پایه رشد بدون دلیل بنیادی در سهم‌های موجود در بازار پایه نیز کنترل خواهد شد.
