فست دودها

 به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، چندی پیش خبری منتشر شده بود مبنی بر توزیع تلفنی قلیان‌های اجاره‌ای و ارائه قلیان‌های یک بار مصرف به مشتری‌ها در شهرهای ایران. اما چرا دود انقدر مشتری دارد که روز به روز خدمات بیشتر و جدیدتری را از بازار طلب می‌کند. پزشکان قلیان را مضرتر از سیگار می‌دانند. حتی یک بار 4‌هزار پزشک نسبت به مصرف قلیان در کشور واکنش‌نشان دادند و خطراتی را که مصرف آن برای مردم دارد به گوششان رساندند.

بار مالی ناشی از مصرف دخانیات برای سازوکار درمان در کشور هم گران تمام می‌شود. مطابق آمارهایی که زمانی وزارت بهداشت اعلام کرد، سالانه چیزی نزدیک به 6‌هزار‌میلیارد تومان هزینه صرف درمان بیماری‌های ناشی از مصرف مواد دخانی از جمله تنباکوهای میوه‌ای و رنگارنگ قلیان می‌شود. اما از طرف دیگر عده بسیاری هم از راه قهوه‌خانه‌داری و عرضه قلیان نان می‌خورند. زمانی آمار کسانی که در این زمینه اشتغال دارند حدود 250‌هزار خانوار اعلام شده بود. مطابق همان آمار، نزدیک به 4‌میلیون نفر هم به‌صورت غیرمستقیم از این طریق کسب روزی می‌کنند.

حالا که به تعبیر جواد محمدی، مدیر بازرسی و نظارت اصناف استان اصفهان، «فست دودها» هم وارد بازار شده‌اند، لابد عده بیشتری از این طریق کسب درآمد می‌کنند. به گفته محمدی در ارائه قلیان به شیوه فست دود، قلیان توسط پیک موتوری به درب منازل متقاضیان تحویل داده می شود که قیمت آن تا 25‌هزار تومان است. او معتقد است روش های عرضه قلیان از واحدهای صنفی بیرون آمده است و کنترل و نظارت بر این موارد نیز مشکل است. هر چند دولت سعی دارد با کنترل مجوزها مصرف قلیان را هم کنترل کند، اما همه‌گیر شدن این پدیده و دسترسی همگانی به شیوه‌های ارائه آن کار را مشکل می‌کند.

حساسیتی در جامعه وجود ندارد

گفته می‌شود حدود 4‌هزار ماده سمی در دود قلیان شناسایی شده است. با این وجود جامعه ایرانی مصرف آن را پذیرفته است. البته این ماجرا دلایل گوناگونی می‌تواند داشته باشد. زمانی یک پدیده اجتماعی همه‌گیر می‌شود که بخش زیادی از جامعه اعم از افراد عادی و نخبگان درگیر آن شوند. در حوزه آسیب‌های اجتماعی هم پدیده‌های مختلفی مورد بحث قرار می‌گیرند که شاید بتوان مصرف بی‌رویه قلیان را هم از زمره این موارد دانست. به بیان دیگر، مصرف تنباکو و قلیان، همه‌گیر‌بودن آن و روند رو به افزایش و شکل بی‌رویه مصرف آن مساله‌ای اجتماعی به نام مصرف قلیان را ایجاد می‌کند. محمد روزبهانی، جامعه‌شناس درباره مصرف قلیان می‌گوید: مصرف قلیان در ایران پیشینه تاریخی دارد. قلیان در قدیم در عروسی و عزا به‌عنوان تفنن مصرف می‌شد. در جامعه ایرانی مصرف قلیان به‌عنوان یک رفتار نابهنجار برچسب نخورده است و بیشتر خانواده‌های ایرانی آن را پذیرفته‌اند. در عرف و قانون هم ممنوعیتی در زمینه مصرف آن وجود ندارد. خانواده‌های ایرانی به اندازه سیگار حتی نسبت به قلیان حساسیت نشان نمی‌دهند. حتی در میان جوانان اگر کسی قلیان مصرف نکند ترسو یا بچه تلقی می‌شود. به اعتقاد روزبهانی در تعریف کلی می‌توان مصرف قلیان را نوعی تفریح تلقی کرد که برای پرکردن خلأ اوقات فراغت استفاده می‌شود. تفریحی که سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید می‌کند اما جایگزین مناسبی هم برای آن در نظر گرفته نشده است. روزبهانی می‌گوید: «قلیان این روزها یک تفریح جمعی است و بهانه‌ای برای دور هم جمع شدن. ضمن آن که مصرف آن از دید عموم بد تلقی نمی‌شود. مصرف آن هزینه زیادی هم ندارد و تفریحی است که به سادگی و با پول کم فراهم می‌شود. معتقدم مصرف قلیان می‌تواند مقدمه‌ای برای رفتن به سوی رفتارهای اعتیادگونه باشد. مصرف قلیان قبح تدخین و دود را می‌ریزد و افراد ممکن است بعد از مصرف قلیان تصمیم بگیرند سیگار و مواد مخدر را هم امتحان کنند و چه بسا گرفتار اعتیاد شوند.