ترامپ و دوراهی واشنگتن برسر ایران
دونالد ترامپ امروز بهعنوان رئیسجمهور کشور میزبان مقر سازمان ملل، در صدر فهرست سخنرانیهای سران کشورهای جهان در مجمع عمومی قرار دارد و ایران یکی از مهمترین موضوعاتی خواهد بود که او به آن میپردازد؛ در واشنگتن اما اختلافنظر بر سر رویکرد آمریکا در قبال ایران ادامه دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، در یک سوی میدان، هنوز هستند برخی از سیاستمدارانی که تلاش دارند رئیسجمهور آمریکا را به سمت یک جنگ دیگر در خاورمیانه بکشانند. در سوی دیگر، چهرههایی هستند که رفتارهای ایران را واکنش به فشارهای بیسابقه آمریکا میدانند و خواستار تغییر رویکرد کاخ سفید در قبال ایران بهجای حرکت به سمت استفاده از گزینه نظامی هستند.
صدای لیندزی گراهام، سناتور جمهوریخواه، این روزها برای متمایل کردن ترامپ به سمت درگیری نظامی با ایران بلندتر از دیگران است. 4روز پیش، وقتی رئیسجمهور آمریکا تحریمهای تازه علیه بانک مرکزی را اعلام کرد، گراهام نخستین عضو کنگره بود که اقدام او را زیر سؤال برد و آن را برای مقابله با ایران «ناکافی» خواند. او جزو افرادی است که از هفته قبل اندکی پس از حمله به تأسیسات نفتی عربستان، ایران را مسئول آن دانستند. گراهام یک خواسته داشت و آن حمله نظامی آمریکا به ایران بود. او بهطور مشخص مقامهای وزارت دفاع آمریکا را خطاب قرار داد و از آنها خواست طرح حمله به ایران را در اختیار ترامپ قرار دهند.
اگر جمهوریخواهان بر طبل جنگ میکوبند، در سوی دیگر، اعضای دمکرات کنگره بهدنبال جلوگیری از حرکت دولت آمریکا به سمت جنگ با ایران هستند. سناتور کریس مورفی، عضو کمیته روابط خارجی سنا، یکی از این افراد است. او بلافاصله پس از حمله به تاسیسات نفتی عربستان، هشدار داد که آمریکا دیگر ظرفیت درگیری در یک جنگ تازه در خاورمیانه را ندارد. مورفی در گفتوگو با رویترز یادآور شد که آمریکا و عربستان هیچ پیمان دفاعی با یکدیگر امضا نکردهاند و حتی اگر ایران عامل حمله به عربستان باشد، آمریکا نمیتواند وارد جنگ با ایران شود. او گفت: هرآنچه رخ داده، مسئلهای مربوط به ایران و عربستان است و آمریکا نیازی به دخالت در آن ندارد.
چهرههای تندروی دیگری هم هستند که همکلام با گراهام باشند که وزیر خارجه آمریکا یکی از آنهاست. مایک پمپئو دائما در اظهارنظرهای خود طی روزهای اخیر مسیر تهدید و تقابل در برابر ایران را در پیش گرفته و ایران را عامل حمله به عربستان معرفی میکند. او دیروز هم در گفتوگو با شبکه تلویزیونی سیبیاس، ایران را «بازیگر بد» خاورمیانه نامید و حمله به تأسیسات نفتی عربستان را «اقدام به جنگ یک دولت علیه دولت دیگر» خواند.
وزیر خارجه پیشین آمریکا اما نظر دیگری دارد. جان کری در گفتوگو با همان شبکه تلویزیونی تأکید کرد: هر رفتاری که از سمت ایران دیده میشود، در واکنش به اقدامات آمریکا بوده است. او گفت: «ببینید بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای، چه اتفاقی افتاده است. ما در واقع یک جنگ اقتصادی علیه ایران به راه انداختهایم. کاملا قابل پیشبینی بود که دنبال کردن سیاست فشار حداکثری به درگیری بیشتر در منطقه منتهی خواهد شد.» جان کری خواستار توجه بیشتر به استفاده از دیپلماسی برای ایجاد یک سازوکار امنیتی تازه در منطقه خاورمیانه شد و در نهایت، خویشتنداری دونالد ترامپ در پاسخ منفی به جنگطلبان را ستود. دعوت ترامپ به اقدام نظامی علیه ایران از سوی وزیر دفاع پیشین آمریکا نیز مطرح شده است. جیمز متیس نیز ایران را متهم به حمله به عربستان کرد و خواستار ایجاد یک ائتلاف از کشورهای متحد آمریکا برای مقابله با ایران شد. متیس همچنین برخورد با ایران را برای حفظ ثبات اقتصاد جهانی ضروری دانست. او طی 2سال حضورش در پست وزارت دفاع، رابطه چندان خوبی با ترامپ نداشت و در نهایت حدود 9ماه پیش از سمتش استعفا داد؛ هرچند ترامپ اعلام کرد جدایی متیس از دولت در پی استعفا نبوده و او خود، وزیر دفاعش را اخراج کرده است. متیس پیش از این در دولت باراک اوباما هم اخراج شده بود. او در دوره اوباما مسئولیت هدایت فرماندهی مرکزی نیروهای نظامی آمریکا را بهعهده داشت و اوباما او را بهخاطر اختلافنظر شدید بر سر ایران اخراج کرد. متیس با هدف مهار برنامه هستهای ایران، بهدنبال گزینه نظامی بود.
ایلان گلدنبرگ که در دولت اوباما مسئول میز ایران در وزارت دفاع بود، اما نظر دیگری دارد. گلدنبرگ دیروز در یک رشته توییت، ایده تقابل آمریکا با ایران بر سر ماجرای حمله به تاسیسات نفتی عربستان را ایدهای «وحشتناک» خواند. او همچنین ایده تازهای را که از سوی برخی در آمریکا مطرح شده و بر حمله عربستان به ایران و پشتیبانی آمریکا از این حمله مبتنی است «بدتر» و «خطرناکتر» دانست. او نوشت: «عربستان نشان داده توانایی نظامی برای چنین اقدامی ندارد. ایرانیها از عربستان واهمهای ندارند و هر حملهای را پاسخ خواهند داد و این به بالا گرفتن بحران منجر خواهد شد نه مهار آن.»
هشدار به ترامپ بهخاطر فشار به ایران
فضای عمومی در آمریکا اما در مخالفت با هرگونه اقدام نظامی علیه ایران است. اغلب رسانههای این کشور، درگیری آمریکا با ایران را اقدامی برخلاف منافع ملی آمریکا میدانند و در تحلیلهای خود از دونالد ترامپ میخواهند به خواسته جنگطلبان این کشور بیتوجه باشد.
برآیند این نظرات را میتوان در سرمقاله روزنامه واشنگتنپست دید. این روزنامه در شماره دیروز خود این دو سؤال را مطرح کرده که آیا اساسا دفاع از عربستان در مقابل ایران وظیفه آمریکاست؟ آیا سربازان آمریکایی باید جان خود را بهخاطر حفظ رژیم محمد بن سلمان به خطر بیندازند؟ واشنگتنپست در این سرمقاله، دلایل خود برای عدموجود ضرورت در اقدام نظامی آمریکا علیه ایران را برشمرده است. این روزنامه یادآور شده که آمریکا اکنون بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است و دیگر نیازی به نفت عربستان ندارد؛ بنابراین حمله به ایران برای ادامه تولید نفت عربستان، منطقی نیست. واشنگتنپست همچنین حمایت آمریکا از عربستان را کمک به تقویت تفکر افراطی دانسته که عربستان طی سالهای گذشته مروج آن بوده است. این روزنامه در همین زمینه، حمایت ترامپ از جنگ عربستان در یمن را نیز که به کشتار هزاران نفر از مردم این کشور منجر شده است، زیر سؤال میبرد.
واشنگتنپست اقدامات دونالد ترامپ در قبال ایران طی مدت حضورش در کاخ سفید را هم زیر سؤال میبرد و هشدار میدهد که ادامه فشار بر ایران میتواند به بحرانیتر شدن وضعیت در خاورمیانه منجر شود. این روزنامه در نهایت، تلاش بیسابقه آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران را نیز «یک اقدام جنگی علیه ایران» خوانده که نتیجهاش برهمخوردن شرایط امنیتی در خاورمیانه بوده است.