گام جهانی ایران برای مهار گردوغبار
برنامه جهانی ایران با اعلام آمادگی سازمان ملل و کشورهای همسایه برای حل مشکل گردوغبار، سال آینده آغاز می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، کارشناسان با توجه به نتایج تحقیقات دانشگاهی و بررسی‌های سازمان ملل، اعلام کرده‌اند که بخش زیادی از مشکل گردوغبار کشور به کانون‌های گردوغبار در خارج از کشور بازمی‌گردد.
عراق و سوریه 2 کشور اصلی تولید گردوغبار هستند که استان خوزستان را در بسیاری از روزهای سال گرفتار کرده‌اند. خشکسالی، کاهش بارندگی، خشک شدن تالاب‌ها و... نیز از دیگر عواملی است که همچون رشته‌های یک زنجیر دست به‌دست کانون‌های تولید گردوغبار در خارج از کشور داده‌اند و در سال‌های اخیر بر حجم ریزگردها در استان خوزستان افزوده‌اند.
سال گذشته اختصاص یکصد میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای مقابله با گردوغبار در کشور به تأیید رسید و به‌تازگی نیز سهم 6دستگاه اجرایی از این بودجه برای مهار گردوغبار در کشور مشخص و ابلاغ شده است. اما بخشی از گردوغباری که آسمان شهرهای ایران را در برمی‌گیرد، منشأ خارجی داشته و از بیرون مرزها به داخل هجوم آورده است. ایران اکنون با کشورهای همسایه که کانون تولید ریزگرد هستند وارد تعامل شده و مطالعات دقیق شناسایی کانون‌ها را آغاز کرده است تا اقدامات و بودجه صرف شده در داخل کشور، زیر فشار گردوغبار خارجی هدر نرود.
آمادگی سازمان ملل برای کمک به کاهش گردوغبار
اواخر سال گذشته، ستاد ملی مقابله با گردوغبار و سازمان هواشناسی کشور تفاهمنامه‌ای را به امضا رساندند تا کانون‌های خارجی گردوغبار کشور به‌طور کامل شناسایی و سهم هر کدام مشخص شود. قرار است نتایج این بررسی‌ها ادامه مسیر را برای مقابله با گردوغبار در کشور و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی در این خصوص مشخص کند.
آنگونه که علی‌محمد طهماسبی، دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار می‌گوید، قرار است تا تیرماه 99، مطالعات به پایان برسد و نتایج آن نیز اعلام شود.
او می‌افزاید: بعد از اعلام نتایج، برنامه اقدام عمل مشترک با کشورهای همسایه کلید خواهد خورد. هم‌اکنون نیز با اسکاپ (کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه) برای شرق کشور و با UNDP (دفتر عمران ملل متحد) برای غرب کشور مذاکره شده و برنامه‌های ایران تشریح شده است.
به‌دنبال این برنامه، چندی قبل و در حاشیه یکی از نشست‌های اسکاپ، مسئولان محیط‌زیست و ستاد ملی مقابله با گردوغبار ایران با همتایان افغان خود، نشستی برگزار کردند و توافق اولیه برای همکاری در حوزه مقابله با گردوغبار با افغانستان به انجام رسید. مسئولان اسکاپ نیز در همین نشست، برای همکاری مشترک اعلام آمادگی کردند.
محمد طهماسبی، دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار کشور می‌گوید: همین حالا نیز کانون‌های گردوغبار خارجی را می‌شناسیم اما قصد داریم شناخت خود را با پشتوانه علمی و همکاری‌های مشترک با کشورهای همسایه و سازمان ملل به سرانجام برسانیم.
درخواست عراق برای استفاده از تجربه ایران
افغانستان، پاکستان و ترکمنستان 3 کشور اصلی تولید گردوغبار در شرق و شمال شرق ایران هستند. عراق و سوریه نیز کانون اصلی تولید گردوغبار در غرب و جنوب‌غرب ایران هستند. اما مهم‌ترین موضوعی که بحث همکاری مشترک ایران با کشورهای همسایه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، وضعیت داخلی و سیاسی کشورهای عراق و سوریه است. این دو کشور سهم بسزایی در تولید گردوغبار با منشأ خارجی در ایران دارند.
برخی کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط این دو کشور نمی‌توان فعلا امیدی به همکاری آنها در این زمینه داشت. علی درویشی‌بلورانی، عضو هیأت علمی گروه سنجش از دور و GIS دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران می‌گوید: وضعیت داخلی عراق و سوریه مانع از انجام همکاری در زمینه کاهش گردوغبار شده و لازم است کنسرسیوم مورد حمایت مجامع بین‌المللی در این خصوص تشکیل شود تا همه کشورها خود را ملزم به انجام فعالیت در مسیر کاهش ریزگردها بدانند.
از طرفی محمد طهماسبی از نامه‌ای که به‌تازگی هیأت عراقی از طریق وزارت امورخارجه کشورمان به ایران ارسال کرده است، خبر داد و گفت: کشور عراق در این نامه مشتاق به دریافت تجربیات ایران در مهار گردوغبار است و اگرچه شرایط فعلی عراق و سوریه سخت است اما باید در مسیر کاهش گردوخاک با منشأ خارجی همکاری با این کشورها را آغاز کرد.
گردوغبار عربستان برای ایران جدی نیست
دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار کشور، درخصوص احتمال تعامل با کشور عربستان در برنامه مقابله با گردوغبار گفت: به‌دلیل عدم‌رغبت عربستان و مشکلات سیاسی آن کشور با ایران همکاری عربستان در مهار کانون‌های تولید ریزگرد دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.
محمد طهماسبی ادامه داد: مهار کانون‌های تولید گردوغبار در عربستان در مقایسه با کانون‌های موجود در کشورهای همسایه ایران در اولویت نیست. به گفته دبیر ستاد مقابله با گردوغبار کشور، از کانون عربستان تنها یک یا دو هجوم ریزگرد در طول سال گزارش شده است که جنوب و جنوب غرب ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و تکرار، غلظت و تداوم کانون تولید گردوغبار در عربستان برای ایران زیاد نیست.
او افزود: سال گذشته و تا هم‌اکنون که در شهریورماه قرار داریم، حتی یک مورد گردوغبار از کانون‌های تولید ریزگرد در عربستان که آسیب جدی به وضعیت هوای ایران بزند و شرایط را مختل کند، گزارش نشده است. به گفته او، جبهه گردوغبار عربستان از فراز خلیج‌فارس عبور می‌کند اما جبهه گردوغبار عراق و سوریه از خشکی عبور کرده و وارد ایران می‌شود؛ به همین دلیل نیز شدت و غلظت بیشتری دارد.
طهماسبی کانون‌های تولید ریزگرد را در عراق برای ایران بحرانی‌تر اعلام می‌کند و می‌گوید: جبهه گردوغبار عراق، شدت، تکرار و غلظت بالایی دارد و به همین دلیل در اولویت برنامه مقابله با گردوغبار ایران قرار گرفته است.
افغانستان، پاکستان و ترکمنستان 3 کشور اصلی تولید گردوغبار در شرق و شمال شرق ایران و عراق و سوریه نیز کانون اصلی تولید گردوغبار در غرب و جنوب‌غرب ایران هستند
