کدام نمایندگان از ابتدای انقلاب تاکنون بازداشت شده‌اند؟ +عکس
هرچند بیشترین تعداد نمایندگان بازداشت شده را باید در مجلس ششم جستجو کرد اما از همان استقرار نظام جمهوری اسلامی، نمایندگانی بوده‌اند که در همان دوران مسئولیت جلب شده‌اند.
دو نماینده مجلس به اتهام اخلال در بازار خودرو بازداشت شده‌اند. آن‌ها اولین کسانی نیستند که در دوران نمایندگی طعم بازداشت را می‌چشند. هرچند بیشترین تعداد نمایندگان بازداشت شده را باید در مجلس ششم جستجو کرد اما از همان استقرار نظام جمهوری اسلامی، نمایندگانی بوده‌اند که در همان دوران مسئولیت جلب شده‌اند. با این حال اظهارنظرهای برخی نمایندگان برای آن‌ها دردسرساز شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جماران، در ادامه بازداشت نمایندگان مجلس شورای اسلامی از ابتدا تاکنون را بررسی می‌شود.
بازداشتی که به آزادی منجر نشد
حجت‌الاسلام شیخ حسن لاهوتی اشکوری، از اولین نمایندگانی بود که بعد از شکل‌گیری جمهوری اسلامی در زندان بازداشت شد. او بعد از انقلاب سرپرست سپاه پاسداران شد. امام خمینی نیز در حکمی به وی می‌نویسد: به موجب این حکم به شما ابلاغ می‌گردد که لازم است در تمام جلسات شورای عالی هماهنگی و تصمیم‌گیری سپاه پاسداران شرکت نموده و نظارت مستقیم داشته باشید و گزارش کار سپاه را هر هفته به اطلاع این‌جانب برسانید. او البته پس از مدتی از این مسئولیت کنار رفت و نماینده امام در استان گیلان و امام‌جمعه رشت شد. درباره وی گفته می‌شود که به واسطه فرزندش وحید که از اعضای منافقین بود به سوی بنی‌صدر گرایش پیدا می‌کند. چهارم آبان سال ۶۰ زمانی که شیخ حسن لاهوتی نماینده مجلس رشت بود، وحید به دستور اسدالله لاجوردی دادستان وقت انقلاب بازداشت شد. علت این بازداشت ارتباط مخفیانه با منافقین بود. لحظه دستگیری وحید، پدرش در خانه نبود. نماینده رشت در مجلس وقتی به خانه‌اش مراجعه می‌کند متوجه می‌شود وحید دستگیر، خانه‌اش تفتیش و از خانه تعدادی اسلحه پیدا و توسط دادستانی ضبط شده است. وحید چهارم آبان‌ماه دستگیر شده بود و پدرش نیز دو روز بعد بازداشت شد اما بعد از بازداشت سکته می‌کند و از دنیا می‌رود. مرحوم صادق طباطبایی نقل کرده است که این نماینده بعد از آنکه به دنبال فرزندش به دادستانی می‌رود و به او می‌گویند وحید بعد از دستگیری گفته که با دوستانش در ساختمان پلاسکو قرار دارد، همراه با او به ساختمان پلاسکو می‌رود اما وحید خود را از بالای ساختمان به پایین پرت می‌کند. این خبر به گفته صادق طباطبایی باعث سکته شیخ حسن لاهوتی شد. درباره بازداشت این نماینده مجلس گفته می‌شود که وحید در دوران بازداشت خود بعضی چیزها را به پدرش نسبت داده است و علت بازداشت این نماینده هم این بوده که صحت گفته‌ها را بسنجند.
توده‌ای به اسم خط امامی
«سرگون بیت اوشانا» نماینده اقلیت مسیحیان آشوری بود. او نماینده‌ای متمایل به حزب توده بود اما در مجلس خط‌مشی خود را حزب‌اللهی اعلام کرد.
سرگه بارسقیان روزنامه‌نگار درباره او می‌نویسد: «می‌گفت من حزب‌اللهی و خط امامی هستم. او را اواخر دوره مجلس اول، چند روزی به اتهام همکاری با حزب توده دستگیر کردند و به زندان اوین بردند. می‌گفت وقتی که با چشمان بسته وارد زندان شد، از او پرسیدند اینجا کجاست؟ بیت اوشانا گفت: آخر خط امام. حتی وقتی بین نمایندگان خط امامی جر و بحث بالا می‌گرفت، بیت اوشانا که قد بلندی داشت و همواره کراوات قرمزی می‌زد، بین نمایندگان می‌رفت و با صدای بلند می‌گفت: «دوستان، داعوا ناکنید، صالا‌وات بفرستید.» نماینده مسیحی که فخرالدین حجازی موقع نماز به شوخی به او می‌گفت: «آقای بیت اوشانا شما بیایید اذان بگویید؛ چون هم موذن هستید و هم مناره.» حجازی به او می‌گفت «رئیس انجمن اسلامی مجلس»؛ نماینده‌ای که در سفر هیاتی از نمایندگان به هاوانا برای شرکت در اجلاس بین‌المجالس و در ضیافتی در مادرید از سرپرست سفارت ایران در اسپانیا با مطایبه پرسید: این گوشتی که مصرف می‌کنیم ذبح شرعی است؟! سؤالی که امامی کاشانی، ناطق نوری، موسوی تبریزی و سید محمود دعایی که پشت میز نشسته بودند هم نپرسیدند!»
اوشانا که رئیس کمیسیون بهداری مجلس اول بود از جمله طراحان اصل ۴۴ قانون اساسی نیز بود. در دوران نمایندگی به اتهام جاسوسی دستگیری و روانه زندان شد. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خاطراتش می‌نویسد: شب با مسئولان قضایی و امنیتی و اجرایی در دفتر آیت‌الله خامنه‌ای، برای مشخص کردن سیاست محاکمه و کیفر توده‌ای‌ها جلسه داشتیم. قرار شد، محاکمه علنی باشد و قرار شد بیت اوشانا نماینده آشوری در مجلس را با قید ضمانت آزاد کنند. با این حال اوشانا بعد از پایان بازداشت خود در مجلس حاضر نشد و به خاطر غیبت بیش از صد ساعت در جلسات مجلس مستعفی شناخته شد که برخی آن را اخراج تعبیر می‌کنند. وی در سال ۶۷ درگذشت.
۲۸ ماه بازداشت برای فرزند آیت‌الله کاشانی به اتهام کودتا علیه سپاه
«احمد کاشانی»، از دیگر فرزندان آیت‌الله ابوالقاسم کاشانی است که بعد از انقلاب وارد فعالیت سیاسی شد. برعکس برادر بزرگترش محمود کار سیاسی خود را با نمایندگی مجلس آغاز کرد. دو دوره بر کرسی نمایندگی نطنز و قمصر کاشان نشست. ۱۴ تیر سال ۶۰ وقتی میرحسین موسوی برای وزارت خارجه پیشنهاد شده بود احمد کاشانی همراه با حسن آیت از مخالفین وی به شمار می‌رفتند. احمد کاشانی در دومین دوره نمایندگی خود با حکم دادستانی نیروهای مسلح به اتهام تحریک ارتشی‌ها علیه سپاه پاسداران بازداشت شد. بازداشت وی ۲۸ ماه طول کشید.
اتهام کاشانی، تنظیم، تهیه و تکثیر و توزیع اطلاعیه‌هایی بوده است که در آن ارتشیان علیه سپاه پاسداران تحریک می‌شده‌اند. روابط عمومی وزارت اطلاعات در این باره اعلام کرد: «این شب‌نامه‌ها با الهام از ضد‌انقلاب در حساس‌ترین مقطع دفاع مقدس ملت مسلمان ایران منتشر شد تا توجه نیروهای مسلح را در جبهه‌های جنگ به مسائل غیرواقعی بکشاند.» نشریه گزارش، از انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم در این زمینه نوشت: «به دنبال مسائلی که حول و حوش تغییر در فرماندهی نیروی زمینی ارتش اتفاق افتاد، نیروهایی از جناح راست با استفاده از اطلاعاتی که از این جریان داشتند، اقدام به برخورد با مسائل جنگ کرده و با امضاهای مجعول اطلاعیه‌ها و شب‌نامه‌هایی صادر کردند.
در این رابطه احمد کاشانی نماینده نطنز در مجلس و نیز چند تن از سران ارتش که سابقه فعالیت در انجمن حجتیه را داشته‌اند، از جمله سرهنگ کتیبه ریاست رکن ۲ ارتش و سرهنگ آگاه به اتهام شرکت در انتشار مسائل تفرقه‌افکنانه بین ارتش و سپاه توسط وزارت اطلاعات دستگیر شدند.» مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود می‌نویسد: «آقای ری‌شهری اطلاع داد که احمد کاشانی نماینده نطنز، به جرم شرکت در گروه زیرزمینی از نظامیان که اعلامیه در جهت تفرقه ارتش و سپاه می‌دادند، دستگیر شده است.
هشتمین شماره آن اعلامیه در منزل وی برای پخش آماده بوده. آقای محمدرضا باهنر مراجعه کرد و در این باره توضیح خواست. جریان را گفتم و وعده دادم برای حل مشکل کمک کنم.» وی همچنین می‌نویسد: «مراجعه نمایندگان خط راست برای نجات آقای احمد کاشانی از زندان این روزها زیاد شده است. خود من هم مایلم نجات یابد. ولی کسانی هم مانع می‌شوند.»
سه بازداشت در مجلس ششم / کروبی: لقمانیان آزاد نشود استعفا می‌دهم
مجلس ششم بیشترین رکورددار بازداشت نمایندگان بود. البته در این دوران بسیاری از نمایندگان به خاطر اظهاراتشان به قوه قضاییه احضار می‌شدند. اما بازداشت محمد دادفر، فاطمه حقیقت‌جو و حسین لقمانیان به وقوع پیوست؛ اقدامی که نمایندگان مجلس را بر آن داشت که در جبهه دفاع از مصونیت سیاسی نمایندگان قرار بگیرند و نسبت به بازداشت‌ها واکنش نشان دهند.
در بین نمایندگانی که در دوران نمایندگی خود بازداشت شده‌اند شاید هیچ موردی به اندازه مورد حسین لقمانیان شهرت پیدا نکرده باشد. علتش پیگیری رئیس وقت مجلس بود. لقمانیان در مجلس ششم سال ۸۱ به خاطر نطق خود در اعتراض به فعالان ملی و مذهبی محکوم و به مدت سه هفته روانه زندان اوین شد.
لقمانیان پیش از دوران نمایندگی نیز نطق‌های تند و تیزی می‌کرد و همین‌ها باعث رفت‌وآمدش به دادگاه می‌شد. او در پشت تریبون مجلس خطاب به مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی رئیس وقت قوه قضاییه که گفته بود قوه قضاییه را ویرانه تحویل گرفته است گفت: ویرانه را ویرانه‌تر کرده‌ای.
لقمانیان سال ۹۵ در گفت‌وگویی به روزنامه اعتماد گفت: «تعداد مراجعات من به دادگاه زیاد بود. آخرش خسته شدم، گفتم من به دادگاه نمی‌آیم، هر کاری می‌خواهید بکنید. اول می‌خواستند بیایند مجلس من را دستگیر کنند که نتوانستند. بالاخره ما همه مراحل قانونی و قضایی را طی کردیم تا اینکه پرونده به دیوان عالی کشور رفت. بالاخره یک روز در خیابان توانستند من را دستگیر کنند.»
بازداشت لقمانیان با اعتراض نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم روبه‌رو شد. اعتراض‌ها به گونه‌ای بود که حتی مهدی کروبی، رئیس مجلس وقت مدیریت جلسه را ترک کرد و از تریبون مجلس گفت: اگر قوه قضائیه لقمانیان را آزاد نکند که از ریاست مجلس استعفا می‌دهد. ساعتی بعد از اعتراض کروبی، حسین لقمانیان آزاد شد.
محمد دادفر نماینده بوشهر در مجلس ششم به اتهام انتشار مقاله‌ای با عنوان «العاذر نباشیم» در روزنامه همبستگی و انتقاد از قوه قضائیه مبنی بر کم‌کاری در رسیدگی به حوادث کوی دانشگاه در سال ۸۰ به هفت ماه حبس تعزیری و پرداخت جزای نقدی محکوم شد. دادفر آن زمان سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ششم بود. محکومیت به حبس یک نماینده مجلس با اعتراض نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس روبه‌رو شد.
محمدرضا خاتمی، نایب رئیس مجلس ششم در اعتراض به محکومیت این نماینده مجلس یکی از راه‌های حل مساله را مذاکره با ارکان نظام توسط هیات رئیسه و فراکسیون دوم خرداد خواند. وی همچنین گفته بود: «اگر نمایندگان احساس کنند که نمی‌توانند وظایف قانونی خود را انجام دهند، حتماً به عنوان یک راه‌حل که نتیجه‌بخش بودن آن نیز مشخص نیست، به این مساله فکر می‌کنند.» محسن آرمین نیز گفت: «اگر روزی به این نتیجه برسیم که ماندن ما به معنای سازش با وضع موجود و استحاله است، این صندلی‌ها را به کسان دیگری خواهیم سپرد ولی قطعاً تن به استحاله نخواهیم داد.»
فاطمه حقیقت‌جو نیز دیگر نماینده مجلس ششم بود که در دوران نمایندگی‌اش بازداشت شد. حکم بازداشت حقیقت‌جو را سعید مرتضوی صادر کرده بود. علت بازداشت نطق پیش از دستور حقیقت‌جو بود. این موضوع نیز با واکنش نمایندگان روبه‌رو شده بود. علاوه بر بیانیه تشکل‌های اصلاح‌طلب، نمایندگان خطاب به مهدی کروبی، رئیس مجلس نامه‌ای نوشتند و این اقدام را خلاف قانون اساسی خواندند. با این حال سعید مرتضوی این ایراد را وارد نمی‌دانست.
تلاش برای جلب شبانه محمود صادقی
در مجالس اصولگرای هفتم تا نهم از بازداشت‌های نمایندگان مجلس به خاطر اظهاراتشان خبری نبود. تا آنکه اصلاح‌طلبان بالاخره بر صندلی‌های سبز مجلس نشستند. البته در این مجلس نیز نماینده‌ای به خاطر اظهاراتش بازداشت نشد، اما محمود صادقی تا پای بازداشت پیش رفت. آذر سال ۹۵ دادستانی دستور جلب محمود صادقی را صادر کرده بود. صادقی دلیل بازداشت خود را توضیح خواستن از حساب‌های بانکی قوه قضایی و همچنین شکایت املاک نجومی می‌دانست.
محمود صادقی آبان ۹۵ در تذکری از رئیس قوه قضاییه خواست در مورد شایعات درباره واریز میلیاردها تومان از وجوه قوه قضاییه به حساب‌های شخصی آیت‌الله آملی لاریجانی پاسخ دهد. اظهارات او با واکنش رئیس وقت قوه قضاییه روبه‌رو شد. آیت‌الله آملی لاریجانی گفت: نماینده‌ای از فراکسیون امید با کمال وقاحت از پشت تریبون رئیس قوه را متهم کرده که هزار میلیارد را به حساب شخصی ریخته است که صد درصد دروغ است.
محمود صادقی در خرداد ۹۵ نیز همه بورسیه‌های دوران محمود احمدی‌نژاد را غیرقانونی خوانده بود. به دنبال این اظهارنظر جمعی از دانشجویان بورسیه دکتری از صادقی شکایت کردند.
گفته می‌شود که بعد از این شکایت صادقی در دادسرا حاضر نشده است و با وجود اطلاع‌رسانی به علی لاریجانی، صادقی باز هم از مراجعه به دادسرا خودداری می‌کند و این موضوع باعث تلاش برای جلب شبانه وی بوده است. محمود صادقی ۹ آذر ۹۵ با مراجعه به دادسرای فرهنگ و رسانه و پس از انجام تحقیقات در مورد اتهامات مطروحه توسط بازپرس پرونده و صدور قرار تأمین کفالت و با معرفی کفیل، آزاد شد.
بازداشت نمایندگان این بار
اما حالا فریدون احمدی و محمد عزیزی نمایندگان زنجان و ابهر دو نماینده‌ای هستند که بعد از سال‌ها در دوران نمایندگی خود بازداشت می‌شوند. اما اتهام این دو نماینده برخلاف بازداشت نمایندگان دوره‌های گذشته اظهارنظرهای آن‌ها نیست. بلکه آن‌گونه که سخنگوی دستگاه قضایی گفته آن‌ها به اتهام اخلال در بازار خودرو بازداشت شده‌اند. این دو نماینده در ارتباط با پرونده‌ای که در خصوص فروش محصولات شرکت سایپا از مدت‌ها قبل در دادگستری و دادسرای تهران تشکیل شده بود، بازداشت شدند. به گفته اسماعیلی، آن‌ها در فرایند دادسرا مکرراً احضار شده بودند. برای هر یک از این نمایندگان وثیقه ۱۰ میلیاردی تعیین شده است.
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یک ماه پیش نیز از بازداشت عزیزی خبر داده بود. توکلی در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه نوشت که دادگاه مبارزه با مفاسد اقتصادی روز چهارشنبه محمد عزیزی را احضار و برای او وثیقه پنج میلیارد تومانی صادر کرده بود اما این نماینده از تودیع وثیقه خودداری کرده است.
به نوشته توکلی، نماینده ابهر حتی حاضر به امضای این قرار نیز نشده و در بازداشت مانده است تا دادستان تهران روز پنج‌شنبه برای «راضی» کردن او به امضای قرار و آزادیش شخصاً به بازداشتگاه رفته است. حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی عضو هیات نظارت بر رفتار نمایندگان گفته که هنوز مدارک لازم و اسناد مرتبط با بازداشت ۲ نماینده مجلس توسط قوه قضاییه به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان نرسیده است. سلیمی ادامه داده است: بعد از رؤیت اسناد و مدارک، بسیار سریع درباره عدول از وظایف نمایندگی را بررسی کرده و درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنیم.
ناگفته پیداست که مورد اخیر بازداشتی متفاوت با موارد قبلی است. بازداشت‌های قبلی یا به اتهام مسائل امنیتی بودند یا به خاطر اظهارنظرهایی که برای برخی سیاسی تلقی می‌شدند و برای برخی دیگر تشویش اذهان عمومی. اما حالا مورد آخر روایت دیگری دارد. در حالی که کشور به واسطه تحریم‌ها در تنگنای اقتصادی قرار گرفته است خبر بازداشت دو نماینده مجلس به اتهامی که ظاهراً رنگ و بوی فساد اقتصادی دارد منتشر می‌شود. اگر جرم دو نماینده اثبات شود بعید به نظر می‌رسد برخلاف موارد گذشته که سیاسیون پادرمیانی می‌کردند یا احزاب و تشکل‌های دانشجویی خواهان آزادی نماینده همسوی خود می‌شدند، کسی خواهان نماینده فاسد باشد.
