نیمی از ایرانیان کار نمی کنند

طبق آخرین بررسی‌های مرکز آمار ایران، بیش از ۴۰ میلیون ایرانی با اینکه در سن کار هستند اما به دلیل اینکه مشارکت اقتصادی ندارند جزء جمعیت غیرفعال اقتصاد ایران محسوب می‌شوند. این تعداد معادل ۵۲ درصد از کل جمعیت 77 میلیون نفری ایران است. این افراد بین ۱۰ تا ۶۵ سال سن دارند اما به دلایلی نه شاغلند و نه بیکار. در واقع این تعداد ایرانی اصلا جزء جمعیت فعال ایران به حساب نمی‌آیند. مرکز آمار ایران نیز این گروه را این طور می‌شناسد: تمام افراد ۱۰ ساله و بیشتر که در هفته تقویمی قبل از هفته آمارگیری(هفته مرجع) طبق تعریف کار، در تولید کالا و خدمات مشارکت نداشته یا از قابلیت مشارکت برخوردار نبوده‌اند. این در حالی است که از نگاه مرکز آمار ایران کسانی که تنها هفته‌ای یک ساعت هم کار کنند شاغل محسوب می‌شوند. همچنین از نگاه مرکز آمار حتی کارکنان فامیلی بدون مزد، کارآموزان، محصلان مشغول به کار، نیروهای مسلح و سربازان هم جزء شاغلان هستند. از سوی دیگر کسانی هم که آماده به کار و جویای شغلی باشند نیز جزء بیکاران کشور محسوب می‌شوند. اما غیر از این‌ها، دیگر افراد غیرفعال در اقتصاد ایران خواهند بود. این گروه بیشتر شامل زنان خانه‌دار، دانشجویان و کسانی هستند که توانایی انجام کار را ندارند. با افزایش این تعداد در اقتصاد ایران نرخ مشارکت اقتصادی ایران افت خواهد کرد. چرا که نرخ مشارکت اقتصادی را از درصد نسبت جمعیت فعال به جمعیت در سن کار محاسبه می کنند. این رقم در آخرین گزارش مرکز آمار ایران یعنی پاییز امسال 36.7 درصد گزارش شده است. این در حالی است که در ابتدای فعالیت دولت نهم این نرخ 41 درصد بود و طی سال‌های اخیر به تدریج این نرخ کاهش یافت.

افزایش 7 میلیونی غیرفعال‌ها در زمان شروع به کار دولت نهم در سال 1384 آن طور که در برنامه چهارم توسعه پیش‌بینی کرده بودند، قرار بود سالانه یک میلیون نفر متقاضی شغل وارد بازار کار ایران شوند. به همین دلیل خیلی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند جمعیت فعال اقتصاد ایران طی سال‌های فعالیت دولت‌های نهم و دهم شاهد رشد حداقل هشت میلیون نفری باشد؛ خواه بیکار، خواه شاغل. این موضوع حتی مورد تایید محمد جهرمی، وزیر کار دولت نهم و مقامات وقت مرکز آمار نیز بود. اما بررسی آمارهای رسمی طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تعداد جمعیت فعال کشور طی سال‌های 1384 تاکنون افزایشی نیافته است و جمعیت فعال کشور همان 23 میلیون و 200 هزار نفری است که در سال 1384 بود. با این حال در تعداد بیکاران کشور نیز تغییر چندانی نداشتیم. تعداد بیکاران کشور در سال 1384 معادل دو میلیون و 600 هزار نفر بود که در آخرین آمار مرکز آمار ایران این میزان در پاییز امسال دو میلیون و 400 هزار نفر گزارش شده است. در واقع این آمارها نشان می‌دهد که متقاضیان جدید شغل در بازار کار اصلا به جمعیت فعال کشور ملحق نشدند که در صورت پیدا نکردن شغل حداقل آمار آنها در لیست بیکاران کشور بیاید. اما مراجعه به تعداد جمعیت غیرفعال کشور نشان می‌دهد که این تعداد متقاضیان شغل بهترین مقصد را همان گروه غیرفعال در اقتصاد ایران تشخیص داده‌اند. کسانی که یا به دانشگاه‌ها پناه بردند یا به خانه‌ها. تعداد آنها نیز رقم قابل توجهی است. این تعداد در سال 1384 بیش از 33 میلیون و 300 هزار نفر بودند که در آخرین آمار مرکز آمار ایران بیش از 40 میلیون نفر گزارش شده‌اند. در واقع طی سال‌های 1384 تاکنون حدود هفت میلیون ایرانی با وجود اینکه انتظار می‌رفت به جمعیت فعالان کشور(حالا شاغل یا بیکار) اضافه شوند اما اصلا وارد فضای مشارکت اقتصادی نشدند. از نگاه برخی کارشناسان ناامیدی جوانان از یافتن شغل مناسب باعث این چنین اتفاقی شده که اصلا جوانان رغبت نداشتند وارد بازار کار شوند و دانشگاه و خانه را بر مشارکت اقتصادی ترجیح داده‌اند.