کاهش قیمت خودرو، سراب یا واقعیت؟

صنعت خودرو و زیر مجموعه های آن مانند قطعه سازی، در میان سایر صنایع در کشور بیشتر تعداد نیروی شاغل را در بخش صنعت به خود اختصاص داده است. همین امر سبب شده است تا همواره دولت ها در ادوار مختلف توجه ویژه به این صنعت داشته باشند. صنعت خودروی کشور یکی از صنایع بود که از تیغ تحریم های اقتصادی مصون نماند. صنعت خودروی کشور از ابتدای تیرماه سال جاری به صورت یکجانبه توسط ایالات متحده آمریکا به لیست تحریم های اقتصادی اضافه شد. این اقدام در حالی از سوی دولت اوباما انجام شد که صنعت خودرو هیچ ارتباطی با برنامه های صلح آمیز هسته ای کشور ندارد. بنابراین می توان این طور استنباط کرد که این اقدام دولت آمریکا تنها به دلیل افزایش فشار بر روی اقتصاد ایران صورت گرفته است. بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و تلاش های این دولت برای حل پرونده هسته ای کشور، یکی از موضوعاتی که در جریان مذاکرات ژنو بر روی آن بحث شد، رفع تحریم های صنعت خودرو کشور بود. این بحث ها منتج به این شد که رفع تحریم ها از صنعت خودرو کشور هم در تفاهم نامه ژنو گنجاده شد. این اقدام سبب شد تا دولت بتواند به یکی از مطالبات فعالان صنعت خودرو پاسخ مثبت دهد. فعالان این صنعت از دولت یازدهم خواسته بودند تا در جریان مذاکرات ژنو تحریم های غیر قانونی ضد اقتصاد کشور را مورد توجه قرار دهد. بعد از امضای تفاهم نامه ژنو و انجام چند دور مذاکرات در سطح کارشناسی بین تیم مذاکره کننده ایرانی و نمایندگان گروه 5+1، سرانجام نوبت به لغو تحریم ها توسط گروه 5+1 و اقدامات متقابل و دواطلبانه ایران در مورد برنامه های صلح آمیز هسته ای فرا رسیده است. طبق اخباری که در رسانه ها منتشر شده است، 30 دیماه آغاز لغو تحریم ها از صنعت خودرو سازی کشور آغاز خواهد بود. حال این سوال به صورت جدی در جامعه مطرح است که آیا لغو تحریم ها از صنعت خودرو سازی کشور منجر به کاهش قیمت در بازار خواهد؟ مشکل صنعت خودرو تحریم نیست محمد سلیمانی، عضو کمیسیون صنایع معتقد است: قصه صنعت خودرو، تبدیل به قصه غم انگیزی شده است. بعد از شروع تحریم ها علیه اقتصاد کشور، مدیران این صنعت بارها شعار دادند و اعلام کردند که صنعت خودرو در کشور بومی شده است و این صنعت از گزند تحریم ها مصون خواهد ماند. وی ادامه داد: اما شاهد بودیم که خودروسازان داخل به محض اعمال تحریم های علیه صنعت خودروسازی با مشکلات عدیده روبرو شدند. سلیمانی تصریح کرد: یکی از اولین نشانه های تاثیر این تحریم ها، کاهش سقف تولید در کشور در این صنعت بود. وی اضافه کرد: البته باید به این نکته توجه کرد که تنها مشکل صنعت خودروسازی کشور مربوط به بحث تحریم ها نبوده است. این عضو کمیسیون صنایع مجلس تاکید کرد: عمده ترین مشکلی که صنعت خودرو با آن مواجه است، افزایش نرخ ارز در کشور است. این افزایش نرخ ارز سبب شده است تا خودروسازان با مشکلاتی روبرو شود. بی تردید سخنان مدیران این صنعت مبنی بر خودکفایی در تولید، شعاری بیش نیست. زیرا اگر تولید خودرو در کشور بومی شده بود، افزایش نرخ ارز و تحریم ها تاثیر چندانی بر روی روند تولید محصولات کارخانه های خودروسازی به جای نمی گذاشت. این در حالی است که با افزایش نرخ ارز در بازار روند نزولی تولید خودرو را در کشور شاهد بودیم و با تحریم این صنعت این مسئله شتاب بیشتری به خود گرفت. سلیمانی با اشاره به رابطه لغو تحریم ها و کاهش قیمت خودرو در بازار، گفت: هنگامی که وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی صنعت خودرو در کشور اعلام می کند، که شرایط تولید خودرو در کشور به گونه ای نیست تا شاهد کاهش قیمت در بازار باشیم. در واقع به این نکته اشاره می کند که لغو تحریم ها در صورت اجرایی شدن هم تاثیر چندانی در قیمت خودرو در بازار نخواهد گذاشت،. وی تاکید کرد: زیرا قیمت خودرو تابع شرایط دیگری است و لغو تحریم ها در معادله تعیین قیمت خودرو آنچنان تاثیری ندارد. وی افزودک در کنار مشکلات ناشی از افزایش نرخ ارز در بازار باید به این نکته هم توجه شود که تولید خودرو در کشور از ضعف مدیریت در بنگاههای تولیدی هم رنج می برد. این مشکل به راحتی قابل حل نیست. افزایش نرخ ارز، دلیل اصلی افزایش قیمت خودرو بهروز نعمتی در این زمینه اعلام کرد: این تصور که با لغو تحریم ها، قیمت خودرو در بازار کاهش خواهد یافت، تصور غلطی است. وی افزود: صنعت خودرو بیشتر از اینکه از تحریم های اقتصادی به زحمت بیفتد به دلیل مشکلات مدیریتی که در این حوزه وجود دارد و همچنین افزایش نرخ ارز، به زحمت افتاده است. نعمتی اضافه کرد: دردسر این ضعف مدیریت و افزایش نرخ ارز به سرعت تاثیر خود را در بازار نشان داد و ما شاهد افزایش قیمت خودرو در بازار بوده ایم. وی تصریح کرد: بنابراین لغو تحریم ها نمی تواند تاثیر بسزایی در کاهش قیمت خودرو داشته باشد. زیرا همان طور که می دانید تاکنون نرخ ارز تغییر چندانی نداشته است وهمچنان نرخ ارز حدود 3 هزار توامن دور می زند. عضو کمیسیون صنایع مجلس تاکید کرد: برای اینکه قیمت خودرو در بازار کاهش یابد، باید نرخ ارز در بازار کاهش یابد یا تسهیلات ارزی در اختیار خودروسازان قرار بگیرد که با توجه سیاست های بانک مرکزی این امر غیرممکن به نظر می رسد. راهکار کاهش قیمت خودرو در دستان دولت است موسوی لارگانی در این زمینه معتقد است، باید رفع تحریم سبب کاهش قیمت خودرو در بازار شود. وی ادامه داد: اما شاهد هستیم که رفع تحریم ها هم تاثیر چندانی بر روی قیمت خودرو ندارد. موسوی افزود: یکی از دلایلی که خودروسازان برای این مورد مطرح می کنند این است که نرخ ارز در بازار کاهش محسوسی پیدا نکرده است. وی با اشاره به راهکار این مسئله، تصریح کرد: راهکار این مسئله در دستان دولت قرار دارد. دولت می تواند از اهرم هایی که در این زمینه دارد استفاده کند و قیمت خودرورا در بازار کاهش دهد. یکی از این ابزارها بازی کزدن با تعرفه واردات خودرو است. چنانچه دولت این تعرفه را کاهش دهد، سبب می شود تا قیمت خودرو وارداتی در بازار کاهش یابد و این مسئله می تواند بر روی خودروسازان داخلی فشار وارد کند تا آن ها قیمت های خود را تعدیل کنند. با توجه به این اظهارنظرها بعید به نظر می رسد که قیمت خودرو در بازار با لغو تحریم ها کاهش یابد، باید در کنار لغو تحریم ها، دولت سیاست هایی را در این زمینه اتخاذ کند تا منجر به کاهش قیمت در بازار شود. هر چند ظاهرا وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی این بخش تمایل چندانی به این مسئله ندارد.