دفاعیات نجفی درباره روابط نامشروع میترا استاد و ارتکاب جرم افترا
محمدعلی نجفی پس از ارتکاب قتل میترا استاد، (عمدی یا غیرعمدی بودن مدنظر ما نیست) برای تشریح موضوع، نامه‌ای نوشته که به گفته قاضی شهریاری، معاون دادستان، در آن عنوان کرده: «همسر دوم من بارها تهدید کرده بود با مردان اجنبی که شما به آنها حساس هستید همبستر خواهم شد و تا این کار را انجام ندهم دست بردار نخواهم بود و شروع کرد به تماس گرفتن با مردانی که در گذشته با آنها سر و سری داشته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از خبرآنلاین، از نظر من مهدورالدم بودن وی ثابت شده بود و بارها مرا تهدید می‌کرد تا این روابط زشت را انجام ندهم دست بردار نخواهم بود و دیگر خسته شده بودم... (او) قبل از مسلمان شدن با فردی رابطه داشته، بعد با دیپلماتی آشنا و مسلمان شد، چند بار با افراد مختلف عقد کرده بود. البته نجفی هنگام دفاع در دادگاه گفت: «آنچه که نوشتم با عجله بود و بعصی چیزها بصورت غیر دقیق نوشته شد. من در دفاعیاتم عنوان مهدور الدم را بیان نکردم. بازپرس پرونده می‌خواست آن را در دهان من بگذارد و می‌گفت که قبول داشتی که مهدور الدم است که این عنوان اصلاً ان زمان مطرح نبود و بعداً مطرح شد. در نامه نوشتم که دلم نمی‌خواهد نامه عمومی شود و حتی گفتم تعداد معدودی از بستگان متوجه آن شوند، اما چطور نماینده دادستان بخش‌هایی از نامه را قرائت کردند.»
پرسشی که بعد از خواندن این متن مطرح میشود این است که آیا به لحاظ حقوقی نجفی حق دارد هنگام دفاع از خود، عنوان کند مقتوله، مسلمان نبوده، با مردان بیگانه سر و سری داشته، مهدورالدم بوده و نظایر آن تا خود را از مجازات برهاند؟ ساده شده این سئوال را می توان اینگونه بیان کرد: نجفی حق داشت در مقام دفاع از خود، هر نسبت و جرمی را به مقتوله نسبت دهد؟
بدیهی است از لحاظ اخلاق حسنه پاسخ این سئوال منفی است و هیچکس حق ندارد، ولو هنگام دفاع از خود، هر جرم و منکری را به دیگران بدهد، ولی به لحاظ حقوقی، اگر متهم در دفاع از خود، اظهاراتی را بیان کند که در شرایط عادی، مصداق جرم‌های «توهین و افترا» است، او دوباره مجازات می شود؟
اینجا باید قائل به تفکیک دو نکته شویم: نکته اول بحث مهدورالدم بودن مقتوله است که طبق بند ث از ماده 302 قانون مجازات اسلامی، «زانی و زانیه در حال زنا نسبت به شوهر زانیه در غیر موارد اکراه و اضطرار» مهدورالدم تلقی می شوند. اثبات این موضوع بر عهده قاتل است و بدیهی است در ماجرای قتل میترا استاد، شرایط این بند موجود نیست.
نکته دوم وارد کردن اتهاماتی از قبیل روابط با مردان بیگانه و نامسلمان بودن و نظایر آن است که البته برای این بخش هم نجفی، دلیلی در دادگاه ارائه نکرد.
آیا وراث میترا استاد می توانند از نجفی به دلیل افترا و توهین به میترا استاد شکایت کنند؟ شکل دیگر سئوال این است: اگر متهم هنگام دفاع از خود، به کسی که علیه او جرم انجام داده، جرم یا جرایمی را نسبت دهد و نتواند این سخنان را اثبات کند، علاوه بر جرم اول (مانند قتل) باز هم مرتکب جرم دیگر (مانند افترا و توهین) شده است؟
پاسخ به این موضوع در «رویه قضایی» دادگاه ها یعنی روش معمول در تصمیم گیری قضات در موارد مشابه، نهفته است. آرای متعددی وجود دارد که تعیین کرده سخنان اثبات نشده شاکی و متهم علیه همدیگر در دادگاه، مصداق جرم «افترا» است یا نیست.
دادگاه ها برای رای دادن در این موارد، یک مقیاس را در نظر می گیرند. در صورتی که گفته های اشخاص در دادگاه، چه شاکی و چه متهم، بر اساس «سوءنیت» بیان شده و «قصد سوء» گوینده جهت آبرو بردن از طرف مقابل یا خفت دادن به او توسط دادگاه احراز شود، دادگاه رای به محکومیت گوینده سخنان اثبات نشده، به جرم «افترا» می دهد و او را مستحق مجازات می داند.
در صورتی که دادگاه سوءنیت گوینده سخنان را احراز نکند و بیان این سخنان را ناشی از «حق دفاع مشروع» یا «حق دادخواهی» بداند در صورت طرح شکایت، رای بر برائت گوینده سخنان اثبات نشده می دهد.
