حرکت خزنده ماینرها

جست و جو برای یافتن پاسخ این سوال، راه رفتن روی طناب در تاریکی است. آن چه در ادامه می خوانید، حاصل مشاهدات عینی، مصاحبه با برخی افراد مرتبط و تحقیق و مطالعه در این خصوص است.

گفت و شنود با یک فروشنده «ماینر»

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از خراسان، تب کسب درآمد از استخراج «بیت کوین» بالا گرفته است. افرادی که معمولا از قشر جوان و قریب به اتفاق تحصیل کرده هستند، برای کسب درآمد، راه تازه ای یافته اند؛ خرید یک یا چند دستگاه «ماینر» و تجهیزات ماینینگ، نصب و راه اندازی آن و آغاز استخراج ارز دیجیتال. یک شماره تلفن ما را به شرکتی می رساند که فروشنده عمده دستگاه های استخراج بیت کوین است. جوانی خوش برخورد که با آرامش و صبوری پاسخ سوالاتم را می دهد. او گمان می کند که من خریدار دستگاه های ماینر هستم، توضیح می دهد که این دستگاه ها انواع گوناگون و قیمت های متفاوت دارد و تماما به قول خودش آکبند و اورجینال است و بعد به عنوان راهنمایی می گوید: اگر شما یک پکیج 10تایی خریداری کنید، چیزی حدود 70میلیون تومان هزینه دارد که سرمایه شما در طول چهار ماه بر می گردد و بعد از آن هرچه درآمد داشته باشید سودی است که می برید. می پرسم: این دستگاه ها وارداتی است؟ در پاسخ می گوید: صد درصد وارداتی است، از چین وارد می شود و 24ساعت پس از نصب ضمانت دارد. نحوه پیش فروش را هم توضیح می دهد: «80درصد قیمت دستگاه ها را نقد دریافت می کنیم و بعد از 20روز کاری دستگاه ها را تحویل می دهیم». سوال های دیگری هم از او می پرسم و فروشنده در کمال خونسردی پاسخ می دهد: «افرادی را داریم که دستگاه ها را برایتان نصب و پشتیبانی می کنند و درآمد حاصل از استخراج بیت کوین را هم بعد از آن که به حساب خودشان واریز شد، به شما بر می گردانند. کسانی هم هستند که دستگاه های شما را اجاره و ماهیانه مبلغی به صورت ثابت پرداخت می کنند».

سراغ همین افراد را می گیرم و از او می خواهم که شماره تلفن آن ها را بدهد. او می گوید: معرفی آن ها بماند برای بعد از سفارش و خرید و تحویل دستگاه ها! طرح این سوال که این دستگاه ها را از مجاری قانونی وارد می کنید یا به صورت غیرقانونی وارد می شود، به ختم گفت و شنود ما منجر می شود و آن جوان خونسرد را عصبانی می کند: «برای شما چه فرقی می کند، شما پول دستگاه را می دهید و دستگاه را تحویل می گیرید».

تماس دوم

این بار با فروشنده ای تماس می گیرم که برای فروش دستگاه ماینر آگهی زده است! او ابتدا می پرسد که دستگاه ها را کجا می خواهید نصب کنید. می پرسم مگر تفاوتی دارد؟ می گوید: اگر برق شما صنعتی یا کشاورزی باشد درآمد بیشتری کسب می کنید. او خود را مهندس برق معرفی می کند و می افزاید: بعد از خرید، دستگاه ها را برایتان نصب می کنم و تحویل می دهم. آدرسش را می پرسم. می گوید: هر وقت برای خرید تصمیم قطعی گرفتید یک جایی قرار می گذاریم، من می آیم و دستگاه ها را تحویل می دهم و پول نقد می گیرم. او هم از نحوه ورود این دستگاه ها به کشور اظهار بی اطلاعی می کند. آن گونه که مشاهده می شود ماینرها به راحتی در حال خرید و فروش در جامعه است؛ آن چنان که تصور می کنی به صورت کاملا قانونی وارد کشور می شود اما «جهان خواه» ناظر گمرکات استان خراسان رضوی و مدیرکل گمرک مشهد به نکته ای اشاره می کند که بسیار جالب است. او می گوید: تا به حال تنها یک مورد ثبت سفارش برای 20 دستگاه ماینر داشته ایم که به تازگی اظهار شده که اگر با نام درست اظهار کرده باشند و مجوز بانک مرکزی را اخذ کنند، قابل ترخیص خواهد بود که البته تاکنون (دوشنبه 24تیرماه 1398) مجوز بانک مرکزی را اخذ نکرده اند و هنوز این دستگاه ها از گمرک ترخیص نشده است.

او در توضیح بیشتر می گوید: طبق ماده8 قانون صادرات و واردات کالا، فهرست کلیه کالاهایی که امکان ثبت سفارش و واردات قانونی را دارد، موجود است و واردکنندگان این کالاها پس از ثبت سفارش می توانند به گمرک مراجعه کنند و بعد از آن که کالا را به گمرک اظهار کردند، چنان چه نیاز به مجوزهای دیگر باشد گمرک به آنان اعلام می کند که مجوزهای قانونی دیگر را اخذ کنند.

اما همیشه این احتمال هست که وارد کننده، کالا را با نام دیگری اظهار کند. جهان خواه در این خصوص هم می گوید: اولا باید کالا درست اظهار شده باشد و شرح کالا باید شرح درستی باشد و ثبت سفارش با اظهار تطبیق داشته باشد که در این مورد بخصوص همکاران ما در بخش فناوری اطلاعات با تلاشی که انجام داده اند اطلاعات کاملی را در اختیار گمرکات ورودی و مرزهای هوایی قرار داده اند.

با این توضیحات، می توان به این نتیجه رسید که ماینرهای موجود در جامعه که عده ای در حال خرید و فروش آن هستند، به صورت قاچاق وارد کشور شده است اما جهان خواه مسئله دیگری را هم مطرح می کند:  اطلاعات من درباره گمرکات استان خراسان رضوی است، ممکن است تعدادی از این دستگاه ها از طریق گمرکات دیگر کشور وارد شده باشد، یعنی وارد کننده برای ترخیص کالای خود مجوز بانک مرکزی را اخذ کرده باشد در غیر این صورت حتما به صورت قاچاق وارد کشور شده است.

این فرضیه به دلیل آن که بانک مرکزی استخراج و تبادل ارز دیجیتال را غیرقانونی اعلام کرده است، بسیار ضعیف و حتی ناممکن به نظر می رسد زیرا بانک مرکزی نوزدهم تیرماه امسال طی اطلاعیه ای که از طریق روابط عمومی این بانک منتشر شد، اعلام کرد: با استفاده قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال 1391 و اصلاحات بعدی آن، که تولید و انتشار پول رایج و تعیین ابزارهای پرداخت را در انحصار بانک مرکزی قرار داده است، این بانک ضمن تاکید مجدد به فعالان حوزه پولی و بانکی کشور مبنی بر رعایت و اجرای مصوبه 1396.10.9 سی امین جلسه شورای عالی مبارزه با پولشویی در خصوص «رمز ارزها» و با اشاره به مخاطرات ناشی از معرفی و استفاده از رمز ارزها، موارد و نکات زیر را به آگاهی می رساند.

انتشار رمز ارزها با پشتوانه ریال، طلا و فلزات گرانبها و انواع ارز در انحصار بانک مرکزی است. تشکیل و فعالیت اشخاص برای ایجاد و اداره شبکه پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری «بلاک چین» از نظر این بانک غیرمجاز محسوب می شود و بانک مرکزی حق پیگرد قانونی اشخاصی را که با نادیده گرفتن مقررات به ایجاد اداره شبکه اقدام و نسبت به آن تبلیغ می کنند، برای خود محفوظ می داند. بنابراین می توان اطمینان حاصل کرد که دستگاه های استخراج بیت کوین تماما و اگر بخواهیم با احتیاط سخن بگوییم، اکثرشان جزو کالاهای قاچاق هستند اما دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز افزایش تعداد فروشندگان ماینرها را تایید می کند و با اشاره به این که در کل کشور باید برای این موضوع فکری اساسی شود، می گوید: به تازگی در تهران جلسه ای برگزار شده که هنوز مصوبات آن به ما ابلاغ نشده است اما گویا در آن جلسه مطرح شده که دستگاه های ماینری که تاکنون وارد کشور شده عمدتا قاچاق است چون هیچ مجوزی تحت عنوان ماینر نداشته ایم.

فرزادفر می گوید: در همان جلسه درباره برقی که این دستگاه ها مصرف می کند گفته شده که باید با تعرفه صادراتی محاسبه شود که هیچ کدام از این ها چنین مجوزی ندارند و شرکت برق تحت عنوان کاربری غیرمجاز با آن ها برخورد خواهد کرد.

سخنگوی صنعت برق کشور هم با اشاره به استخراج غیرقانونی بیت کوین و بالا رفتن مصرف برق در کشور می گوید: از آن جا که انشعابات غیرمجاز هستند مشخص نیست چند درصد برق کشور برای استخراج بیت کوین مصرف می شود اما تخمین می زنیم که 500مگاوات در ساعت مصرف دارند که معادل تولید یک نیروگاه بزرگ است.

مصطفی رجبی مشهدی همچنین درباره این که استخراج کنندگان بیت کوین در کدام استان های کشور فعالیت بیشتری دارند، می گوید: از آن جا که دمای دستگاه های استخراج بیت کوین بالاست و به وسایل سرمایشی نیاز دارند، استقرار بیشتر آن ها در مناطق سردسیر کشور است. با توجه به این که استان خراسان رضوی از مناطق غیرگرمسیری کشور است، به سراغ شرکت های توزیع برق مشهد و استان خراسان رضوی رفتیم تا اطلاعات دقیق تری به دست آوریم اما تلاش ما برای گرفتن اطلاعات از روابط عمومی های شرکت های توزیع برق مشهد و استان به شکل عجیبی ناکام ماند.