جزئیات معامله بزرگ نفتی ایران-روسیه

پس از تحریم نفت ایران توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا، میزان فروش و صادرات نفت اورال روسیه به کشورهای بزرگ اروپایی افزایش یافت و به عبارت دیگر نفت اورال روسیه جایگزین نفت ایران در قاره سبز شد. از این رو با کاهش و سپس توقف صادرات نفت ایران به اروپا، روسها از این فرصت طلایی برای تصاحب بازارهای نفتی ایران در اتحادیه اروپا استفاده کرده به طوری‌که آمارهای رسمی حاکی از آن است که فقط صادرات نفت اورال روسیه به اروپا از مرز دو میلیون و 200 هزار بشکه در روز عبور کرده است. مهمترین ویژگی نفت اورال روسیه ان است که این طلای سیاه در مقایسه با نفت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و ایران شیرین تر و هزینه حمل آن ارزان تر است. از سوی دیگر روسها برای تثبیت بازار نفتی خود در اروپا، یک خط لوله نفتی به نام " خط لوله دوستی یا دراژبا" طراحی و راه اندازی کرده اند که با بهره‌برداری دولت مسکو از این شاه لوله نفتی به عنوان طولانی ترین خط لوله نفت جهان، جا برای طلای سیاه روسها در قاره سبز بیش از گذشته باز شده است. با این وجود روسیه به منظور تثبیت بازارهای نفت خود در اروپا و با توجه به کاهش تولید نفت در برخی از میایدن قدیمی اخیرا یک سیاست جدید نفتی در دستور کار قرار داده است به طوری‌که دولت مسکو نفت کشورهای آذربایجان و قزاقستان را خریداری کرده و با مخلوط کردن با نفت اورال خود تحت عنوان نفت "اورال" به بازار اروپا عرضه می کند. در این بین مقامات روسیه به ایران پیشنهاد کرده اند که خط لوله سوآپ معکوس نفت را راه‌اندازی کنند به طوری‌که امکان انتقال نفت از میادین جنوبی ایران به حاشیه دریای خزر فراهم شود تا از طریق نفتکش‌ها این نفت به پایانه‌های نفتی روسیه در حاشیه دریای خزر منتقل شود. تحلیلگران معتقدند که علت اصلی این پیشنهاد نفتی روسیه به ایران، بازار خوب و موجود در اروپا برای نفت اورال است و عامل دوم افزایش اختلاف قیمت نفت اورال نسبت به نفت خام‌های حوزه دریای خزر است. از سوی دیگر چنانچه نفت خام برای یک مدت طولانی در بازار سنتی و استراتژیک مدیترانه حذف شود و با توجه به برنامه ریزی های گسترده روسیه برای صادرات نفت اورال بیشتر به اروپا عملا امکان بازپس گیری این بازار استراتژیک برای ایران غیر ممکن خواهد شد. با این وجود این گزارش ها توسط مسئولان وقت وزارت نفت تکذیب و تاکید شد: مذاکراتی به منظور سوآپ معکوس نفت بین ایران و روسیه انجام نشده است. با گذشت حدود 7 ماه از انتشار گزارش های مذکور، رویترز با انتشار گزارش مشابهی از مذاکرات ایران و روسیه به منظور مبادله نفت در برابر کالا خبر داد و اعلام کرد: در صورت توافق دو طرف، مسکو روزانه بالغ بر 500 هزار بشکه از نفت ایران را به‌ازای صادرات کالا و تجهیزات خریداری می‌کند. از سوی دیگر آبان ماه سالجاری بیژن زنگنه وزیر نفت ایران هفته گذشته در مسکو با الکساندر نوواک وزیر انرژی فدراسیون روسیه دیدار و گفتگو کرد که جزئیاتی از این مذاکرات نفتی و گازی پشت درهای بسته منتشر نشد. آذر ماه سالجاری هم هیات دولت با موافقیت با پیشنهاد وزارت امور خارجه، وزارت نفت را به عنوان دستگاه مسئول کمیسیون مشترک اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با روسیه تعیین کرد. در همین حال اخیرا شرکت ملی نفت ایران از استقرار یک کشتی پیشرفته لایروب در پایانه نفتی نکا به عنوان بزرگترین پایانه نفت ایران در اختیار دریای خزر خبر داده است که پیش بینی می‌شود یکی از اهداف لایروبی پایانه نکا ایجاد آبخور مناسب برای پهلوگیری کشتی‌های نفتکش غول پیکر باشد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، گزارش‌های رسمی حاکی از آن است که هم اکنون حجم صادرات طلای سیاه ایران به مرز 900 هزار بشکه در روز رسیده که در صورت توافق نفتی تهران - مسکو، حجم صادرات طلای سیاه کشور حدود 50 درصد افزایش می‌یابد.