چرا سرمایه‌گذاران از ایران فراری هستند؟

به سرمایه‌دار و تولیدکننده به چشم زالو و یک فرد استثمارگر نگاه نشود. در ایران اگر کسی بخواهد اشتغال ایجاد کند، این تفکر هست که این سرمایه‌گذار زالو صفت است و از مال مردم به اینجا رسیده است. باید دو مسأله در رأس برنامه‎های اقتصادی دولت قرار بگیرد؛ یکی خروج از اقتصاد و سپردن فضای کسب و کار به مردم و دیگری، ایجاد زیرساخت های لازم برای جذب سرمایه گذاران خارجی به ایران. بهمن اخوان در گفت و گو با تابناک، با ذکر این مساله اظهار داشت: هر کجا که دولت خواسته است همه کاره باشد و هم نظارت و هم اجرا کند، ناموفق بوده است. در سیستم های دولتی هزینه ها بالا و درآمد ها پایین است. این استاد دانشگاه با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته بیشتر هزینه های دولت از محل مالیات های دریافتی تامین می گردد، گفت: باید مردم حاصل پرداخت مالیات را ببینند. در تمام کشورهایی که بیشتر درآمد دولت از محل مالیات به دست می آید، به هنگام افتتاح پروژه ای ، مردم را دعوت می کنند نه مسئولین را. با این کار اعلام می کنند که پروژه ها با پولی ساخته می شود که مردم از طریق مالیات داده اند. از سوی دیگر فرهنگ مالیاتی هنوز در کشور ما جا نیفتاده است. بیشترین مالیات را در کشور ما کارمندان دولت می دهند. عضو سابق کمیسیون های صنایع و اصل نود، در ادامه به مشکلات پیش روی سرمایه گذاران اشاره کرد و خاطر نشان کرد: مشکل امروز سرمایه گذاری در ایران، کمبود امنیت است. امنیت برای سرمایه آنقدر مهم است که در اصطلاحات حرفه ای خیلی از ثرتمندان و سرمایه گذاران هویت و شناسنامه خود را امنیت تعریف می کنند و می گویند: «جایی که امنیت باشد، وطن من همانجاست». ما باید امنیت را برای سرمایه گذاری در کشور فراهم کنیم. تنگ نظری و دیدگاه امنیتی و پلیسی را باید کنار بگذاریم. چرا ترکیه و مالزی در جذب سرمایه گذار خارجی موفق هستند؟ چین کمونیستی چگونه توانسته در این زمینه تا این حد موفق باشد؟ امنیت را برای سرمایه گذاری تأمین کرده اند و تنگ نظری را از بین برده است. بهمن اخوان با اشاره به رشد حداکثری چین در جذب سرمایه های خارجی، گفت: سیستم چین کمونیستی است، ولی خود را به گونه ای نشان داده که پس از امریکا بیشترین سرمایه گذاری را جذب کرده است. روسیه هم به این سمت در حال حرکت است. چین در سال ۲۰۱۲ توانست با ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی خالص، بیش از ۲۲ درصد از حجم سرمایه گذاری خارجی را از آن خود کند. اگر به آمار منتشره از سوی بانک جهانی دقت کنیم، می بینیم در همین زمان روسیه نیز با ۵۱. ۵ میلیارد دلار، سهم مناسبی حدود ۶ درصد را به خود اختصاص دهد. وی در ادامه قوانین دست و پاگیر، فساد اداری و نگاه های سختیگرانه را عوامل اصلی فرار سرمایه گذار خارجی بیان کرد و افزود: بحث ما امنیت فکری است، نه امنیت نظامی. قوانین ما دست و پا گیر و برخورد ها خشک و انعطاف ناپذیر است. از سوی دیگر، فساد اقتصادی و عدم شفافیت اقتصاد از دیگر موارد نا امنی سرمایه داران در ایران است. این کارشناس اقتصادی در پاسخ به اینکه چین و روسیه کمونیستی چگونه توانستند در را بر روی سرمایه گذاران خارجی باز کنند، گفت: در روسیه و چین هرچند همچنان فضای کمونیستی در حوزه سیاست و فرهنگ حاکم است، این تفکرات در حوزه اقتصاد بسیار کمرنگ شده است و به سمت سیستم اقتصاد آزاد حرکت کرده اند. تسهیل روند سرمایه گذاری، تأمین امنیت سرمایه و همچنین تلاش برای آماده سازی زیرساخت ها از جمله مهم ترین کارهایی است که دولت های بلوک شرق همچون چین و روسیه که زمانی سردمدار مبارزه با اقتصاد غیردولتی و سرمایه داری بودند، در دستور کار قرار دادند. اخوان با بیان اینکه یکی از اولین مباحث است، امنیت روانی سرمایه گذاری است، گفت: در کشورهای توسعه یافته، طبقه کارگر و کارمند به مانند ثروتمندان می توانند بهترین لباس را بپوشند و بهترین ماشین را سوار شوند. مردم را بلند نظر بار آورده اند، نه تنگ نظر. وقتی ما می گوییم امنیت سرمایه گذار تأمین شود، یکی از اولین مباحث است، امنیت روانی سرمایه گذاری است؛ یعنی به سرمایه دار و تولیدکننده به چشم زالو و یک فرد استثمارگر نگاه نشود. در ایران اگر کسی بخواهد اشتغال ایجاد کند، این تفکر هست که این سرمایه گذار زالو صفت است و از مال مردم به اینجا رسیده است. این فرهنگ باید در کشور جمع شود. این شاید جزور یکی از مهم ترین مقوله های بازگشت سرمایه های ایرانی به داخل است. وی در ادامه افزود: ما سیستم سرمایه گذاری را می خواهیم که در آن اشتغال ایجاد شود و سرمایه گذار حق بیمه و مالیات بدهد. سیستمی که در آن سرمایه گذار به کارگر رسیدگی کند و خودش نیز فایده ببرد و سطح زندگی مردم را ارتقا دهد، مردم احساس می کنند کسی حق آن ها را نخورده و هر کس به اندازه توان و تلاشش سود می برد. بهمن اخوان در ادامه با بیان اینکه متأسفانه پس از انقلاب، فرهنگ تنگ نظری و دید بد داشتن نسبت به سرمایه گذاری در کشور رایج شده است، گفت: اگر کسی خوب لباس پوشید و از راه درست سرمایه به دست آورد، نباید با دید منفی به آن نگاه کرد. متأسفانه در رژیم گذشته نیز افراد خاصی سوء استفاده هایی کردند. بزرگان و مدیران کشور و به ویژه علما و مراجع باید تلاش کنند تا فرهنگ احترام به کارآفرین و تولیدکننده را رواج دهند. باید به مردم این فرهنگ را بدهیم که هم کار خوب است، هم کارگر محترم و هم کارآفرین مورد تقدیر. وی با اشاره به لزومه تامین امنیت روانی سرمایه گذار خارجی، گفت: با وجود حساسیت خاص چینی ها به مسائل استراتژیک و امنیتی که هنوز هم ادامه دارد و به رغم اینکه در حوزه فرهنگ، ارتباطات و سیاست هنوز پیرو سیستم کمونیستی هستند، در اقتصاد راه دیگری را پیش گرفتند. اکنون در چین خارجی بودن جرم نیست و با توریست ها و سرمایه گذار ها تا وقتی جرمی رخ نداده باشد، برخوردی بسیار محترمانه دارند. متأسفانه باید این را بپذیریم که هنوز در کشور ما به شهروند بسیاری از کشورهای ثروتمند و صاحب سرمایه به چشم مجرم نگاه می شود و سرمایه گذار خارجی متوجه این نگاه ها می شود. اخوان با اشاره به رقبای منطقه ای و فرامنطقه ای اقتصاد ایران، گفت: برخی کشورهای اروپایی همچون فرانسه درصدد تشویق سرمایه گذاران آمریکایی و اروپایی برای رفتن به آفریقا هستند، اما صاحبان سرمایه در این مناطق، با توجه به موقعیت خاص ایران و منطقه خاورمیانه، بیشتر متقاضی این هستند که تچربه موفق دوران گذشته خود در ایران را تکرار کنند و از همین رو شاهد این تاثیر گذاری بر معادلات سیاسی هم هستیم و اکنون بهترین زمان است تا دستگاه دیپلماسی اقتصادی و سیاسی ما سرمایه‎های خارجی را به سمت ایران سوق دهند.