سهم ۲درصدی ایران در صنعت پالایشی جهان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، هم اکنون حدود ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در بیش از ۷۰۰ پالایشگاه جهان تبدیل به فرآورده می‌شود و در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ میلادی بیشتر کشورهای جهان به سمت افزایش ظرفیت پالایشی خود به منظور ایجاد ارزش افزوده و حداکثر سازی سود خود حرکت کرده اند که در این گزارش تحولات این یک دهه روایت خواهد شد. بر اساس آمار رسمی، میزان مصرف نفت در جهان از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ میلادی ۱۰ میلیون بشکه افزایش یافته است که نشان می‌دهد همچنان نفت در صدر توجهات بین‌المللی قرار دارد و به همین منظور، کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده در احداث پالایشگاه‌های جدید به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.

آمریکایی‌ها در صدر توسعه ظرفیت‌های پالایشگاهی

بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ میلادی، روزانه بیش از ۱۸.۶ میلیون بشکه نفت مصرف کرده است که موجب شده بزرگترین کشور مصرف کننده نفت جهان لقب بگیرد. ظرفیت پالایشی این کشور در سال ۲۰۰۸ معادل ۱۷.۶ میلیون بشکه بود که طی ۱۰ سال اخیر حدود یک میلیون بشکه افزایش یافته است. هم اکنون ۱۳۵ پالایشگاه در آمریکا فعال هستند که این رقم در سال ۲۰۱۳ بالغ بر ۱۴۳ پالایشگاه بوده است.

پالایشگاه پورت آرتر (Port Arthur Refinery) با ظرفیت ۶۰۰ هزار بشکه‌ای خود، بزرگترین پالایشگاه نفت آمریکاست که به تازگی عربستان سعودی سهام آن را خریداری کرده است.

چشم بادامی‌ها نیز عقب نماندند

پس از آمریکا، چین دومین کشور پالایشی جهان با ظرفیت ۱۴.۵ میلیون بشکه شناخته می‌شود که هم اکنون روزانه ۱۲.۱۷۰ میلیون بشکه از این ظرفیت در مدار فعالیت قرار دارد. نکته جالب درباره چین آن است که میزان مصرف نفت این کشور در سال ۲۰۰۸ میلادی رقمی معادل ۹.۶۷۰ میلیون بشکه بود که هم اکنون به بیش از ۱۴ میلیون بشکه رسیده است. در واقع چینی‌ها از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۸ میلادی، سالانه ۴۸۳ هزار بشکه به ظرفیت پالایشی خود افزوده‌اند. از این میزان ظرفیت، بین ۳ تا ۴ میلیون بشکه متعلق به پالایشگاه‌های کوچک است که با ظرفیت‌های ۵۰ هزار بشکه‌ای به تصفیه نفت می‌پردازند.

در مجموع ۱۷۹ پالایشگاه در چین فعال هستند و شرکت ساینوپک چین با پالایش روزانه ۵ میلیون بشکه نفت، بازوی چینی‌ها در تولید فرآورده‌های نفتی است.

سرمایه گذاری ۳۰ میلیارددلاری تزارها در حوزه پالایشگاهی

روسیه با ۴۰ پالایشگاه، ظرفیت ۶.۸ میلیون بشکه را به نام خود ثبت کرده و در رتبه سوم قرار گرفته است. کرملین در سال ۲۰۰۸ میلادی روزانه ۵.۵۶۳ میلیون بشکه نفت تصفیه می‌کرد که طی سال‌های اخیر بیش از یک میلیون بشکه به این ظرفیت افزوده و به رقم ۶.۸ میلیون بشکه رسیده است.

روسنفت با سهم ۳۲ درصدی در صنعت پالایش نفت روسیه بازیگر اصلی در این حوزه به شمار می‌رود و پس از آن، شرکت باشنفت با سهم ۱۹ درصدی و لوک اویل با سهم ۱۵ درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. روسیه قصد دارد با سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد دلاری، ظرفیت پالایشی خود را ۵۰۰ هزار بشکه افزایش داده و سهم سوخت دیزل و بنزین با کیفیت را از فرآورده‌های نفتی بیشتر کند.

هند، دومین پالایشگر شرق آسیا

هندبه عنوان چهارمین قطب پالایشی جهان، ظرفیت ۵.۰۱۰ میلیون بشکه را داراست که سهم ۱۵ درصدی از صنعت پالایش آسیا را به خود اختصاص داده است. شرکت این‌دین‌اویل (indian oil ) صاحب ۹ پالایشگاه از ۲۹ پالایشگاه هند است و نقش مهمی در تأمین فرآورده‌های مورد نیاز هندی‌ها ایفا می‌کند. هندی‌ها در روز بیش از ۱.۲ میلیون بشکه از فرآورده‌های خود را صادر می‌کنند و قصد دارند تا سال ۲۰۲۰ میلادی سرمایه گذاری ۱۴ میلیاردی خود را برای افزایش کیفی فراورده‌های نفتی تولیدی به بهره برداری برسانند.

ظرفیت پالایشی کشورها- هزار لیتر

ژاپن، مجمع الجزایری با ظرفیت پالایشی بالا

پنحمین کشور بزرگ پالایشی جهان ژاپن است که به دلیل سونامی با کاهش ظرفیت مواجه شده است؛ با این وجود هم اکنون با ظرفیت پالایش ۳.۵ بشکه از قدرت‌های پالایشی جهان است. ژاپن در سال ۲۰۰۸ میلادی دارای ظرفیت پالایشی ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام بود. این کشور هم اکنون ۲۳ پالایشگاه فعال در اختیار دارد و سومین قدرت پالایشی آسیا نیز هست.

کره جنوبی و سرمایه گذاری سعودی‌ها

ششمین قدرت پالایشی جهان، کره جنوبی است. کره‌ای ها در سال ۲۰۰۸ میلادی روزانه ۲.۷۱۰ میلیون بشکه نفت پالایش می‌کردند و طی سال‌های اخیر توانسته‌اند این رقم را به ۳.۲۴۶ میلیون بشکه افزایش دهند. عربستان به دلیل کاهش واردات کره جنوبی از این کشور، در صدد است در صنعت پالایش کره جنوبی سرمایه گذاری کند و با خرید بخشی از سهام شرکت‌های پالایشی، سهم خود را از بازار کره افزایش دهند.

شیخ نشینان حجاز در رده هفتم پالایشگرهای جهان

پس از کره جنوبی، عربستان سعودی با پالایش روزانه ۲.۹ میلیون بشکه در رده هفتم قرار دارد. این کشور در سال ۲۰۰۸ میلادی روزانه ۲.۱ میلیون بشکه مصرف می‌کرد که قصد دارد با سرمایه گذاری در طرح‌های جدید پالایشی در داخل و خارج از خاک خود، این میزان را تا ۱۵ سال دیگر به ۸ میلیون بشکه در روز برساند.

سهم برزیلی‌ها در حوزه پالایشی چقدر است؟

برزیل هم با پالایش روزانه ۲.۳ میلیون بشکه در رده هشتم قرار دارد. برزیلی‌ها در سال ۲۰۰۸ میلادی روزانه ۲.۰۹۳ میلیون بشکه نفت مصرف می‌کردند.

ژرمن‌ها؛ نهمین قدرت پالایشی

آلمان با ۱۳ پالایشگاه و پالایش روزانه ۲.۱۳۰ میلیون بشکه نفت خام در رتبه نهم قرار دارد. البته میزان ظرفیت پالایشی این کشور در سال ۲۰۰۸ میلادی معادل ۲.۳۶۶ میلیون بشکه بود ولی به دلیل حرکت این کشور به سمت خودروهای برقی، فعالیت‌های شرکت‌های پالایشی در حال حاضر کمتر از ۱۰ سال پیش شده است.

و اما ایران…

رتبه دهم هم متعلق به ایران است که با پالایش ۲.۱ میلیون بشکه آخرین کشور در بین ۱۰ کشور با بیشترین ظرفیت پالایشی جهان قرار دارد. افزایش ۳۰۰ هزار بشکه‌ای ظرفیت پالایشی کشورمان به دلیل به مدار آمدن بخشی از پالایشگاه ستاره خلیج فارس و افزایش ظرفیت سایر پالایشگاه‌ها بوده است ولی در نهایت بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم ایران از صنعت جهانی پالایش حدود ۲ درصد است.

 پس از ایران، کشورهای ایتالیا، کانادا، مکزیک، فرانسه و انگلستان در زمره کشورهای بزرگ پالایشی قرار دارند.

کم توجهی به توسعه صنعت پالایشی ایران در حالی است که کشورمان به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان طی چهار دهه گذشته همواره با تحریم‌ها و محدویت‌های آمریکا در این حوزه مواجه بوده است. کارشناسان معتقدند باید با توسعه ظرفیت‌های پالایشی کشور، ابزار «نفت خام» را برای همیشه از میان گزینه‌های آمریکا برای اعمال فشار بر ملت ایران حذف کرد. چه بسا تا چند سال قبل بدلیل نیاز مبرم کشور به واردات بنزین، دولتمردان آمریکایی از «تحریم بنزین» به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر کشورمان استفاده می‌کردند اما با راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس و تولید بنزین داخلی و توسعه ظرفیت این پالایشگاه که منجر به خودکفایی کشور در زمینه بنزین شد، «تحریم بنزین» کارایی خود را برای دولتمردان آمریکایی از دست داد.