یک کمدین رییس جمهور اوکراین شد

کامران هوشیار، دانشجوی دکتری مطالعات روسیه دانشگاه تهران می‌نویسد: «ولودیمیر الکساندرویچ زلنسکی» شومن، بازیگر، مجری، تهیه‌کننده و نویسنده متولد ۱۹۷۸ در اوکراین است. زلنسکی سرپرست یگ گروه هنری به نام «کوارتال ۹۵» بوده که بسیاری از تولیدات هنری خود را از طریق آن انجام داده است. او در انتخابات سال ۲۰۱۹ اوکراین کاندیدا شده است و حضور او به عنوان کاندیدا در انتخابات را می‌توان همانند کاندیداتوری افرادی همچون مهران مدیری و رامبد جوان در انتخابات ایران تصور کرد.

وی به دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین راه یافت و طبق بسیاری از نظرسنجی‌ها احتمال پیروزی او بسیار زیاد بود. آخرین گزارش‌ها از انتخابات اوکراین هم حاکی از آن است که ولودیمیر زلنسکی در این انتخابات اعلام پیروزی کرده و در عین حال پترو پوروشنکو شکست در انتخابات را پذیرفته است.

حضور یک بازیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری پدیده جالبی را در سیاست به وجود آورده است. در سال ۲۰۱۵ زلنسکی به عنوان نقش اصلی در سریالی با نام «خادم ملت» بازی می‌کند. در این سریال او به طرز عجیبی از یک معلم تاریخ ساده به رئیس‌جمهوری کشور تبدیل می‌شود. به نظر می‌رسد آنچه امروز در صحنه سیاسی اوکراین مشاهده می‌کنیم، در سال ۲۰۱۵ برنامه‌ریزی شده باشد. در این سریال به موضوع فساد فراگیر در دستگاه‌های دولتی با درون‌مایه طنز پرداخته شده است و معلم تاریخی که حال رئیس‌جمهوری کشور است، باید با آن مبارزه کند.

در سریال، زلنسکی با دوچرخه و وسایل نقلیه عمومی به دفتر ریاست جمهوری می‌رود. شعارهای امروز زلنسکی یعنی نابودی سیستم فساد نیز برگرفته شده از محتوای سریال است. در سال ۲۰۱۷ زلنسکی حزبی سیاسی را در اوکراین با نام همان سریال یعنی «خادم ملت» به ثبت می‌رساند و از طریق همین حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین شرکت می‌کند. پوروشنکو در مناظره ۱۹ آوریل به او خاطرنشان کرد که دنیای سیاست با آن چه در سریال «خادم ملت» بازی کرده است، تفاوت دارد: «امروز تو نه با دوچرخه و نه اتوبوس به مناظره آمدی!»

همچنین حامی زلنسکی را گروهی از الیگارش‌ها می‌دانند که کالامویسکی از معروف‌ترین آن‌هاست. کالامویسکی ملیتی اوکراینی و اسرائیلی دارد، رئیس انجمن یهودی‌های اوکراین، میلیاردر و الیگارش اوکراینی، مؤسس گروه مالی-صنعتی «پریوات»، ششمین فرد ثروتمند اوکراین که تا سال ۲۰۱۵ فرماندار استان دنپروپتروفسک بوده و بعد از آن به دلایل اختلاف با پوروشنکو استعفا داده است. با وجود آمدن اختلاف بین او و پوروشنکو و اتهام فساد، کالامویسکی هم‌اکنون در اسرائیل زندگی می‌کند.

از آن‌جا که بیشتر رسانه‌های اوکراینی در دست الیگارش‌هاست، زلنسکی با کالامویسکی ارتباط برقرار می‌کند. در مناظره برگزار شده در تاریخ ۱۹ آوریل بین پوروشنکو و زلنسکی در ورزشگاه المپیک، بیشتر بحث‌ها مربوط به موضوعاتی از جمله «کالامویسکی»، «پوتین» و «دونباس» بود.

آینده نامعلوم ریاست جمهوری اوکراین

هنوز کاملاً معلوم نشده است که زلنسکی چه سیاستی را دنبال خواهد کرد. تا به امروز، آن‌چه او در مصاحبه‌هایش گفته، با سیاست‌های پوروشنکو تفاوتی نداشته است؛ تا جایی که رسانه‌های روسی او را همان پوروشنکو اما مدل جوان‌ترش توصیف کرده‌اند. مشخص است که ملت اوکراین رأی به ادامه حرکت به سمت غرب داده‌اند زیرا گزینه مطلوب روسیه یوری بایکو بود که حتی قبل از رأی‌گیری دور اول مدودف با او در مسکو ملاقات کرد.

زلنسکی همچنین در مصاحبه‌هایی که انجام داده، پوتین را دشمن نامیده است. آن‌چه باعث شده است که او به دور دوم راه یابد و چنین استقبالی از او شود، خسته شدن مردم اوکراین از سیاستمداران کنونی است. سیاستمداران فعلی وعده داده‌اند تا اوضاع اقتصادی مردم بهتر شود؛ وعده‌ای که پوچ و خالی بوده است. سریالی که قهرمان اصلی آن، درد ملت را به تصویر کشیده است و مرهمی برای دردهای آنان بوده است، امروز کاندیدا شده و خود را انسانی ساده معرفی می‌کند که به عنوان ناجی، برای نابودی سیستم قبلی و ایجاد سیستمی جدید شعار می‌دهد.

از آن‌جا که زلنسکی با مشکلات مدیریت یک کشور به صورت عملی دست و پنجه نرم نکرده است، سخت است تصور این که با مدل خودش بتواند اوکراین را مدیریت کند. او طبیعتاً بازیچه دست افرادی که در تیم او از چنین تجربه‌ای برخوردارند، خواهد شد. حال که او در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین پیشتاز است، شاهد یک اتفاق بسیار جالب در سیاست خواهیم بود؛ فردی که تجربه‌ای در سیاست ندارد و با شعارهای پوپولیستی از جمله نابودی سیستم فساد و رسیدگی به اقشار ضعیف جامعه توانسته به دور دوم ریاست‌جمهوری راه یابد و در یک قدمی رئیس‌جمهور شدن است. زمان چهره واقعی او را آشکار خواهد کرد.