توافق پاریس فرصتی برای توسعه تجدیدپذیرهاست/ سوخت‌های فسیلی دوست داشتنی، سد راه پاریس

اقتصادآنلاین-منصوره محمدی؛ پیمان اقلیمی پاریس منتقدان و موافقان بسیاری دارد. این توافق نامه در بیست و یکمین اجلاس کنوانسیون تغییرات آب و هوایی در پاریس شکل گرفت و هدف از آن مقابله با گرمایش جهانی و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای است.

یکی از ایرادات وارده به مفاد این توافقنامه، جلوگیری از توسعه کشور است که به وابستگی توسعه ایران به سوخت های فسیلی بر می گردد. منتقدان معتقد هستند که اجرای توافق پاریس مطابق با قانون اساسی است که توسعه ایران را همراه با توسعه میادین نفت و گاز در نظر گرفته است.

از دیگر ایرادات وارده به این توافق، وابستگی استراتژیک ایران، در زمینه تولید برق به سوخت های فسیلی است که با اجرایی شدن آن باعث محدودیت واحدهای نیروگاه های حرارتی خواهد شد.  

محمدعلی فرحناکیان، مدیرکل دفتر راهبری و نظارت بر تولید برق وزارت نیرو معتقد است پیمان پاریس تاکنون هیچ اثر منفی یا محدودکننده‌ای را بر هیچ‌کدام از بخش‌های صنعت برق وارد نکرده است. صنعت برق با مشارکت مؤثر و دقیق در تدوین برنامه مشارکت ملی (NDC) تمهیدات لازم برای استفاده از مزایای پیوستن به موافقت‌نامه مذکور را در نظر خواهد گرفت..

اما، اردکانیان، وزیر نیرو در روزهای گذشته با اشاره به راه اندازی 25 نیروگاه سیکل ترکیبی منافع ملی را مطرح و اولویت توسعه را بر توافق پاریس مقدم دانسته است.

مخالفان این طرح معتقدند کشورهای توسعه یافته با توافق پاریس کشورهای در حال توسعه را که در مسیر پیشرفت قرار دارند محدود می کنند، اما ایران به رغم آنکه کشوری در حال توسعه می باشد، یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده گازهای گلخانه ای است که در جایگاه دهم دنیا قرار گرفته، و جایگاه ایران در تولید دی اکسید کربن، رتبه هفتم دنیا می باشد. یعنی سهم ایران در تولید گازهای گلخانه ای هم رده با سهم بسیاری از کشورهای پیشرفته می باشد در حالی که بیشترین تولید این گازها مربوط به کشورهای توسعه یافته است، در نتیجه با توجه به مشارکت حداکثری کشورهای جهان در این پیمان، در صورتی که ایران از آن خارج شود، امکان اعمال سیاست های تنبیهی برای ایران بسیار بالاست.

منتقدان به سهم کشورهای نفت خیز دنیا که اقتصادی وابسته به نفت دارند در این توافق اشاره می کنند که سیاست های محافظه کارانه ای در قبال کاهش تولید گازهای گلخانه ای در نظر گرفته اند، اما باید توجه داشت این کشورها، از جمله عربستان، قطر و روسیه، به لحاظ مصرف انرژی در جایگاه پایین تری نسبت به ایران قرار دارند، در نتیجه مقایسه ایران با این کشورها از جایگاه یکسانی انجام نمی شود.

از سوی دیگر سهم ایران در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای چهاردرصد است که  با توجه به رقمی که کشورهای همسایه در نظر گرفته اند عدد بسیار محافظه کارانه ای هست. سهم افغانستان در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای 13 درصد، پاکستان 20 درصد، تاجیکستان 65 درصد، الجزایر 7 درصد، اندونزی 29 درصد، ، ژاپن 26 درصد و کره 37 درصد است.

از آنجایی که تفکر غالب در کشور، بهره گیری از سوخت های فسیلی است، در نتیجه از اجرایی شدن این تفاهم واهمه وجود دارد. اما ایران باید این نکته را در نظر داشته باشد که تحریم های اعمال شده به نفت از یک طرف و حرکت دنیا به سمت انرژی های پاک از طرفی دیگر، باعث می شود که توسعه یافتگی با سوخت های فسیلی هر سال کمرنگ تر شود.

 با توجه به اینکه کشورهای توسعه یافته در این تفاهم نامه، موظف به کمک مالی به کشورهای در حال توسعه می باشند، در نتیجه یک امتیاز خیلی خوب برای این کشورها به وجود خواهد آمد که با اعمال فشار، منابع مالی برای احداث نیروگاه های تجدیدپذیر را تامین کنند.

باید به این نکته نیز توجه شود که گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی مساله ای جهان شمول و متعلق به منطقه و یا کشوری خاص نیست و تغییر در یک منطقه از جهان، تاثیر خود را بر نقطه دیگری خواهد گذاشت، در نتیجه با توجه به سهم کشور ما  در انتشار گازهای گلخانه ای، این تفکر که به این توافق ملحق نشویم و با محدودیت هایی مواجه نشویم اشتباه است.

ایران وکشورهای توسعه یافته باید از از فرصت بوجود آمده پس از خروج آمریکا استفاده کنند، برای ایران با توجه به تحریم های بی سابقه تحمیل شده از سوی ایالات متحده، باید از این فرصت استفاده و درخواست کمک های مالی بیشتر و همچنین سیاست های تنبیهی بیشتر برای آمریکا مطرح گردد.

همچنین سهم کشورهای توسعه یافته، در انتشار گازهای گلخانه ای بسیار بالاست، موسسه منابع جهانی حدود 80 درصد گازهای گلخانه‌ای منتشرشده در جهان را  ناشی از فعالیت‌های کشورهای توسعه‌یافته عنوان کرده است که تنها ۲۵ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شوند. همچنین تنها حدود ۲۰ درصد گازهای گلخانه‌ای توسط فعالیت کشورهای دیگر جهان منتشر که 75 درصد جمعیت جهان را تشکیل داده اند. در نتیجه این ارقام فرصتی است برای کشورهای درحال  توسعه که با حضور فعال در این نشست ها، این کشورها را بیشتر تحت فشار قرار دهند و امتیازات بیشتری را طلب کنند، نه اینکه با انفعال و مخالفت، درباره خروج از این پیمان حرف بزنند.

نکته مهم دیگر برای ایران این است که کشور ما قطب انرژی منطقه است و در پروژه های برق رسانی و گازرسانی به کشورهای همسایه در جایگاه نخست قرار دارد، در نتیجه این فرصت نیز باید برای دریافت کمک های مالی و حمایت های تحقیقاتی بیشتر در راستای حرکت به سمت توسعه یافتگی، با حداقل آسیب به محیط زیست و گرمایش جهانی به کار رود.