هدیه تحریم‌های نفتی آمریکا برای هند
هند به دلیل وضعیت صنایع پالایشگاهی خود وابستگی زیادی به نفت سنگین دارد. از طرف دیگر ایران و ونزوئلا دو تولیدکننده عمده نفت خام در جهان هستند که هر دو در فهرست تحریم‌های ایالات متحده امریکا قرار گرفته‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل، این دو کشور از مهره‌های اصلی تولید نفت «سنگین» به شمار می‌روند و این مساله باعث شده است که ضمن ایجاد اختلال در بازار جهانی نفت سنگین، هند به عنوان خریدار عمده این نوع نفت، بتواند دست بالاتری را برای اعمال فشار در کسب معافیت از تحریم‌های ایالات متحده داشته باشد. به نظر می‌رسد که این وضعیت، بازار نفت را حداقل در محموله‌های نفت سنگین آماده ایجاد توازن جدیدی کرده است. از طرفی ایران از نظر جغرافیایی نزدیک‌تر از ونزوئلا به هند است و انتقال محموله‌های نفتی به دهلی برای ایران ارزان‌تر تمام می‌شود. از طرف دیگر، ونزوئلا که اکنون بازار امریکا را به کلی از دست داده است، توجه خود را به بازار تشنه آسیا معطوف کرده تا کسری به وجود آمده در صادرات خود را جبران کند و هند بهترین بازار نفت سنگین این کشور محسوب می‌شود. بر اساس آخرین خبرها، صادرات نفت ونزوئلا به هند افزایش چشمگیری در حدود 66 درصد داشته و ایران نیز در ماه گذشته توانسته است حجم صادرات خود به هند را حفظ کند. به نظر می‌رسد، آینده بازار نفتی در حال گذر از مرحله‌ای است که نفت ونزوئلا را رقیب نفتی ایران در هند خواهد کرد.
ایران پس از عربستان سعودی و عراق سومین صادرکننده نفت به هند بوده است و با 540 هزار بشکه در روز صادرات نفت، 11 درصد نفت مصرفی این کشور را تأمین می‌کرد. ونزوئلا نیز با 340 هزار بشکه در روز صادرات نفت به هند، سهم 8.3 درصدی از بازار این کشور را به خود اختصاص داده بود و در مقام ششم قرار داشت. پس از اعمال تحریم‌های امریکا علیه ایران، ایالات متحده معافیت‌هایی را برای خرید نفت 8 کشور از ایران اعطا کرد. تحت این معافیت‌ها، هند اجازه پیدا کرد حداکثر ۳۰۰ هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کند که 260 هزار بشکه کمتر از متوسط وارداتی هند از ایران در سال 2018 است. این در حالی است که طبق آمار کشتیرانی که از سوی بلومبرگ گردآوری شده است، هند در سال ۲۰۱۷ تقریبا ۴۵۰ هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کرده بود.
با وجود آنکه برخی تحلیلگران معتقدند که بر اساس شواهد موجود بر بازار نفت که چند ماهی است در وضعیت اشباع عرضه به سر می‌‌برد، ایران بیشتر از آنچه بطور رسمی اعلام می‌شود در حال حاضر صادرکننده نفت خود است، اما حداقل روی کاغذ، دهلی‌نو به رقم روزانه 300 هزار بشکه‌ای واردات نفت خام از ایران اکتفا کرده، اما تحریم‌های امریکا علیه ونزوئلا که ثانویه نیست (کشورهای دیگر را به پیروی از آن ملزم نمی‌کند)، دست هند را باز گذاشت تا واردات خود از این کشور را افزایش داده و خلأ قطع واردات پالایشگاه‌های امریکایی از نفت سنگین ونزوئلا را پر کند. بدین‌ترتیب، پس از از دست رفتن بازار ایالات متحده برای ونزوئلا، صادرات نفت این کشور به هند افزایش پیدا کرد.
روز گذشته راشاتودی گزارش داد که واردات نفت خام ونزوئلا توسط هند در نیمه اول فوریه 66 درصد افزایش یافت و به 620 هزار بشکه در روز رسیده است. این آمار نشان می‌داد هند خرید از این کشور امریکای لاتین را پس از توقف واردات امریکا از کاراکاس تقویت کرده است.پالایشگاه‌های هندی «ریلاینس اینداستریز» و «نایارا انرژی» عامل این افزایش واردات هستند. همزمان با اعلام تحریم‌های ایالات متحده علیه کاراکاس، ونزوئلا مانوئل کوودو، وزیر نفت خود را به هند فرستاد تا این پالایشگاه‌ها را برای دو برابر کردن وارداتشان متقاعد کند. کوودو در توضیح مباحث مطرح شده در این سفر عنوان کرد: «ما بیش از 300 هزار بشکه نفت در روز به خریداران هندی می‌فروشیم. ما می‌خواهیم این مقدار را دو برابر کنیم».
دو سوپرنفتکش در اواخر روز دوشنبه، پایانه جوز ونزوئلا را با محموله‌های نفتی به سمت بنادر هندی ترک کردند. این کشور امریکای لاتین که بر روی بزرگ‌ترین منابع نفت خام جهان قرار دارد، از زمان اعمال تحریم‌های امریکا علیه شرکت نفت دولتی ونزوئلا تمرکزش را بر دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت خود قرار داده است.دونالد ترامپ در 28 ژانویه تحریم‌هایی را با هدف قطع حمایت مالی برای نیکلاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا وضع کرد. در نتیجه این تحریم‌ها صادرات نفت خام ونزوئلا در نیمه اول فوریه به 1.12 میلیون بشکه در روز کاهش یافت که 9.2 درصد نسبت به زمان مشابه در ژانویه کمتر بود. ونزوئلا قبل از تحریم‌ها روزانه 1.4 میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد.
هند یکی از کشورهای در حال توسعه با ترکیبی از اقتصاد بازار آزاد و اقتصاد دولتی است. این کشور در سال 2018 هفتمین اقتصاد دنیا بر اساس GDP و سومین اقتصاد دنیا بر اساس برابری قدرت خرید بوده است. بر اساس سرانه GDP نیز هند در سال 2018 کشور صد و سی و نهم دنیا و بر اساس سرانه قدرت خرید، صد و بیست و دوم دنیا بوده است. رشد کنونی اقتصاد دومین کشور پرجمعیت جهان با 7.2 درصد رشد یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصادی دنیا محسوب می‌شود.بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، میزان مصرف انرژی هند در سال ۲۰۱۵ برابر ۱۱ میلیون بشکه در روز بوده است. بیشتر مصارف انرژی هندوستان را به ترتیب زغال سنگ، نفت و منابع زیستی (در مناطق کم برخوردار و به صورت سنتی) تأمین می‌کند. طبق تازه‌ترین آمار تردینگ اکونومیکس، هند در روز به میزان ٧٢٨ هزار بشکه نفت خام تولید می‌کند و این در حالی است که حدود ۴ میلیون و ٤٠٠ هزار بشکه وارد می‌کند که دهلی را در رتبه سوم بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت جهان و در رتبه چهارم بزرگ‌ترین واردکنندگان این حامل انرژی قرار داده است. مصرف زغال سنگ هندوستان نیز برابر روزانه 5 میلیون بشکه معادل نفت خام است که 2.3 میلیون بشکه از آن وارد می‌شود.
ظرفیت پالایشی هند نیز برابر ۴.۷ میلیون بشکه در روز (٢.١ برابر ایران) است. بر اساس آخرین آمار انرژی ورلد، هندوستان تا سال ٢٠٢٢ میلادی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت سنگین دنیا می‌شود که با توجه به اینکه عمده نفت تولیدی ایران و ونزوئلا نفت سنگین است و از طرفی نیاز کشور هند به نفت سنگین رو به فزونی است، اجتناب دهلی از نفت تهران و کاراکاس دور از انتظار به نظر می‌رسد.آماری قطعی در خصوص تخفیف‌های احتمالی ونزوئلا و ایران در فروش نفت به هندوستان تاکنون منتشر نشده است، اما به نظر می‌رسد که 2 تولیدکننده نفت خام بزرگ اوپک در حال طی کردن مسیری هستند که آنها را در آینده تبدیل شدن به دو رقیب کسب سهم بیشتر بازار بزرگ انرژی هند می‌کند.
