10سال پول بنزین در جیب مافیای خودرو
شدت مصرف انرژی ملاک و معیاری است که بر اساس آن میتوان سنجید یک جامعه چقدر از مهمترین و گرانترین بخش ملزومات زندگی، یعنی انرژی، بهینه استفاده میکند. در واقع شدت مصرف انرژی به ما نشان میدهد که چقدر از انرژی مصرفی در یک کشور تبدیل به کار مفید میشود.
سعید ساویز . کارشناس انرژی در شرق نوشت: معمولا این شاخص از تقسیم یک واحد انرژی بر یک واحد از تولید ناخالص داخلی محاسبه میشود؛ اگر شدت مصرف انرژی در یک کشور بیشتر از کشور دیگر باشد، به این مفهوم است که آن کشور برای تولید همان میزان کالایی که در کشور دوم تولید میشود، میزان بیشتری انرژی مصرف میکند.
شاخص شدت مصرف انرژی یا عکس آن یعنی بهرهوری انرژی در ایران، بدترین وضعیت را در جهان دارد. بر اساس آمار در سال 2008 متوسط شدت مصرف انرژی در جهان 1.4 بشکه نفت خام به ازای هر هزار دلار بوده که این رقم در ایران در همان زمان چیزی حدود 4.2 بوده است. از سویی بخش اعظم تولید ناخالص داخلی در ایران صادرات میعانات گازی است و افزایش قیمت نفت وضعیت شدت مصرف را بهتر میکند که این ناشی از مصرف بهینه نیست. بسیاری معتقدند که عدد 6.8 بشکه نفت خام به ازای هر هزار دلار عدد صحیح شدت مصرف انرژی ایران در سال 2008 بوده است.
آمار ارائه‌شده که مربوط به 10 سال پیش است، اگر تاکنون بدتر نشده باشد، قطعا بهتر نشده است؛ اقتصاد ایران باید یک فکر اساسی و عاجل برای کاهش شدت مصرف و افزایش بهرهوری انرژی خود بکند. یکی از راههایی که بسیار سریع میتواند به کاهش شدت مصرف کمک کند، واقعی‌کردن قیمتهاست که در ایران با توجه به یارانهایبودن انرژی به مفهوم کاهش یا رفع کامل یارانههای انرژی است.
یکی از اصلیترین بخشهای انرژی بنزین و گازوئیل است که گران‌کردن آن این روزها از مهمترین چالشهای دولت و وزارت نفت به حساب میآید.
اینکه چرا حقیقتی به این وضوح که باید حاملهای انرژی گران شود و هیچ راه دیگری جز گران‌کردن آن پیش‌روی ایران نیست، تا به این حد در سطح عموم غیرقابل پذیرش است، ریشه در جایی غیر از سیاستهای انرژی و قیمت حاملهای انرژی دارد.
به این اعداد و ارقام توجه کنید، خودروی مزدا نیو با بالاترین امکانات مونتاژ‌شده در ایران که طراحی سال 2008 است، درحال‌حاضر در بازار حدود 290 میلیون تومان عرضه میشود، خودرو مزدا نیو 2018 با آخرین طراحی و ساخت ژاپن در بازار دوبی بین 18 هزار تا 27 هزار دلار عرضه میشود که نهایتا 300 میلیون تومان با دلار روز ایران ارزشگذاری میشود. با یک حساب سرانگشتی خودروی عرضه‌شده به مردم ایران تقریبا نصف قیمت خود ارزش دارد، یعنی هر خریدار مزدا نیو چیزی حدود 150 میلیون تومان بیشتر پول میپردازد.
خودروی چینی چری آریزو3 و آریزو5 و آریزو 7 طراحی 2019 از 35 هزار تا 41 هزار درهم امارات در دوبی عرضه میشود که اخیرا خودروی آریزو5، 190 میلیون و آریزو6، 290 میلیون در ایران ارزشگذاری شده است؛ تقریبا میتوان گفت که قیمت آن در ایران تا 40 درصد گرانتر از دوبی است. اگر این نکته را که حقوق و دستمزد در امارات متحده عربی دهها برابر ایران است نیز در کنار قیمتهای خودرو قرار دهیم، به این نتیجه میرسیم که یک مافیای بزرگ به نام مافیای خودروسازی سالهاست دست در جیب اقتصاد ایران کرده و خودروهایی با طراحی قدیمی و کیفیت پایین را بین 40 تا 50 درصد گرانتر از قیمتهای بینالمللی به مردم ایران با ایجاد رانت و انحصار میفروشد؛ حالا حساب کنید اگر بنزین لیتری 5 هزار تومان عرضه شود، با 150میلیون تومان میتوان 30 هزار لیتر بنزین خرید که اگر مصرف هر خودرو نرمال را برای هر صد کیلومتر هشت لیتر در نظر بگیریم و مسافت طی‌شده توسط همان خودرو در سال را 30 هزار کیلومتر فرض کنیم، میزان بنزین مصرفی در طول یک سال دوهزارو 400 لیتر به‌دست میآید و این به مفهوم آن است که در هنگام خرید خودرو گاهی پول مصرف 10سال بنزین پنج‌هزارتومانی پیشاپیش از خریدار با رانت و انحصار گرفته میشود.
همین محاسبات با شدت بیشتر برای خودروهایی چون پراید، پرشیا و انواع دیگر پژو در ایران وجود دارد و در واقع به کلام ساده میتوان گفت تمامی خودروها در ایران حداقل 30 درصد پایینتر از قیمت خود ارزش دارند، پس میتوان قیمت حاملهای انرژی را آزاد کرد و به قیمتهای بینالمللی نزدیک کرد اما این کار در درجه اول منوط به آن است که مافیا دست از سفره اقتصاد ایران کشیده و بازار خودرو بهعنوان یک بخش اصلی مصرفکننده سوخت آزاد شود.
