یارانه پنهان انرژی به جیب پر درآمدها می‌رود/ لزوم بازنگری جدی در شناسایی دهک‌های پردرآمد در تعیین تعرفه‌های برق

اقتصادآنلاین-منصوره محمدی؛ صحبت های چند روز گذشته باهنر در خصوص برق رایگان برای اقشار مختلف جامعه در صورت صرفه جویی 30 درصدی در مصرف برق، با انتقادات فراوانی از سوی کارشناسان حوزه انرژی روبرو شده است. اما از سوی دیگر افزایش بی ضابطه قیمت ها می تواند بار مالی فراوانی را به خانواده های کم درآمد وارد کند.

کم کاری فعالین انرژی، به صحبت های آقای باهنر ختم می شود.

محمد حسن غفوری، کارشناس انرژی و عضو هیت مدیره انجمن انرژی های تجدید پذیر اتاق بازرگانی که از مخالفان کاهش تعرفه حامل های انرژی است در این باره به اقتصاد آنلاین گفت:

حرف از رایگان کردن حامل های انرژی از جمله صحبت های آقای باهنر نتیجه کم کاری خود ما یعنی انجمن ها، سندیکاها و فعالین انرژی در جهت آگاه کردن جامعه و مسئولین است. طی سالهای گذشته، انجمن های مرتبط در حوزه انرژی وقت کافی برای توجیه سیاستمداران نگذاشته اند تا این آگاهی را به آنان منتقل شود که قیمت انرژی باید واقعی باشد و ارزش آن برای مردم ملموس باشد. واقعی کردن قیمت انرژی حداقل برای پرمصرف ها باید مدتها پیش عملی می شد.

مشکل اصلی صنعت برق، اقتصاد برق است

مشکل اصلی صنعت برق، اقتصاد برق است. تمامی مجموعه های برق چه در بخش دولتی شامل وزارت نیرو، توانیر شرکت های برق منطقه ای و توزیع و چه در بخش خصوصی شامل پیمانکاران صنعت برق، مالکین نیروگاه ها و نیز تولید کنندگان تجهیزات برق در انتهای زنجیره به قبوض برق مردم وابسته هستند.

ولی مشکل اینجاست که ساختار تعرفه های برق بصورت عجیبی به نفع پرمصرف هاست. در همه جای دنیا تعرفه برق پرمصرف ها بصورتی است که آنها قیمت واقعی برق را بپردازند به علاوه مقداری مالیات، ولی در ایران چه پرمصرف ها نسبت به کم مصرف ها ده برابر یارانه برق بیشتری می گیرند.

بنظر می رسد افراد صاحب نفوذ جلوی اصلاح تعرفه های برق پر مصرف ها را گرفته اند. کاری که در  سال 92 نیز تکرار شد.

بنابراین وقتی وزارت نیرو با تبعیت از نظر دولت به صورت دستوری تعرفه های برق را برای همه اقشار جامعه پایین نگه می دارد، شاید در نگاه اول بنظر برسد به نفع مردم و اقشار کم درآمد است، اما چون این منبع درآمد بصورت دستوری با تعرفه بسیار پایینتر از قیمت تمام شده آن به مردم فروخته می شود، همه این چرخه به مشکل می خورد، اقتصاد برق به هم می خورد، و در نهایت خود مردم ضرر می کنند.

در زمینه مصرف برق به جایی رسیده ایم، که عدم تصمیم درست در زمینه تعرفه برق پرمصرف ها اثر خودش را در فاصله یکسال در خاموشی های سال بعد نشان می دهد.

دوستی خاله خرسه در کاهش قیمت برق منجر به افزایش خاموشی ها می شود

عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی انرژی در ادامه گفت: وزارت نیرو همین حالا نیز چند ده هزار میلیارد تومان به پیمانکاران صنعت برق و نیروگاه داران بدهکار است. پایین نگه داشتن تعرفه های برق همه اقشار جامعه شامل کم مصرف و پرمصرف مانند دوستی خاله خرسه با مردم است. آقای روحانی و اقای نوبخت به اشتباه تصور می کنند دارند به مردم خدمت می کنند.

وقتی طلب پیمانکاران و نیروگاه داران پرداخت نمی شود، دیگر تمایلی به سرمایه گذاری برای احداث نیروگاه های جدید وجود ندارد، و نتیجه آن می شود خاموشی های تابستان 97 و تابستان 98 که شاهد خواهیم بود.

در زمان خاموشی ها، ابتدا برق صنایع را قطع می کنند، یعنی به تولید و اشتغال کشور ضربه می زنیم. اینها نتیجه همان تصمیم رئیس جمهور است. شما هزینه تغییرساعت ادارات و هزینه های خاموشی را نیز محاسبه کنید.

الان در زمینه مصرف برق به جایی رسیده ایم، که عدم تصمیم درست در زمینه تعرفه برق پرمصرف ها اثر خودش را در فاصله یکسال در خاموشی های سال بعد نشان می دهد؛ یعنی رئیس جمهور نمی تواند تعرفه برق را پایین نگه دارد به این امید که اثرات مخرب گریبان دولت بعدی را بگیرد، اثر مخرب اش در همین دولت نتیجه می دهد.

مساله یارانه انرژی باید با هم اندیشی دستگاه های دولتی، مجلس و کارشناسان بدون در نظر گرفتن محبوبیت و آرای کوتاه مدت مردم یک بار برای همیشه حل شود.

یارانه انرژی به نفع اقشار پردرآمد است

غفوری با اشاره به اتلاف گسترده انرژی در ایران گفت: ما در بحث یارانه انرژی در رتبه اول دنیا و بالاتر از چین با جمعیت 1.3 میلیارد نفر هستیم. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی سالانه 45 میلیارد دلار برای یارانه انرژی در ایران هزینه می شود. یارانه انرژی یک سیاست مخرب اقتصادی است. یارانه باید به آموزش، به بهداشت و درمان، به توسعه مناطق محروم پرداخت شود نه به مصرف انرژی.

در ضمن برای مردم توضیح داده شود که یارانه انرژی ده برابر بیشتر به نفع اقشار مرفه است تا اقشار محروم و حتی می توان سیستم را به گونه ای اصلاح کرد که پرمصرف ها به کم مصرف ها این یارانه انرژی را بپردازند.

نکته دیگر اینکه همین 45 میلیارد دلار یارانه انرژی نیز به نسبت مساوی بین مردم تقسیم نمی شود. برای مثال درباره برق اگر توجه کنیم، دهک های پر مصرف که اغلب دهک پردامد نیز هستند، ده برابر دهک کم مصرف که کم درامد هستند، یارانه انرژی می گیرند. بنابراین این استدلال که تعرفه های پایین برق به نفع کم درامدهاست، کاملا غلط و از روی نااگاهی است.

اگر قرار بود 45 میلیارد دلار به نسبت مساوی بین مردم توزیع شود، هر ایرانی ماهانه400 هزار تومان و سالانه 5 میلیون تومان یارانه پنهان انرژی دریافت می کرد، ولی اکنون با این تعرفه های پایین برق و بنزین و ...، این نسبت به سود پرمصرف هاست. در واقع پایین نگه داشتن تعرفه های انرژی ده برابر بیشتر به نفع خانواده های پردرآمد است.

غفوری با اشاره به کم کاری سندیکاها و فعالین بخش خصوصی گفت: بجای اینکه سندیکاها و بخش خصوصی به دنبال شکایت از دولت برای دریافت مطالبات پیمانکاران صنعت برق و نیروگاه داران باشند، یا وقت و انرژی شان را برای راه حل هایی مانند تهاتر بدهی ها صرف کنند، یا برای صرفه جویی انرژی راه حل هایی مانند ماده ١٢ قانون رفع موانع تولید ارائه کنند، که لقمه را دور سر چرخاندن است، باید زودتر فکری برای اصلاح یارانه های انرژی کنند، و اقتصاد برق را از این ورشکستگی نجات دهند.

اگر سندیکاها و انجمن های مرتبط با برق و انرژی و بهینه سازی هشیار باشند، نامه ای گروهی خطاب به آقای باهنر تهیه و اقتصاد انرژی را برای ایشان توضیح می‌دهند. تا  زمانی که واکنشی به اظهارات مسئولین نداشته باشیم، اینگونه سخنان باز تکرار خواهند شد.

امیدواریم همه نهادهای دولتی و خصوصی روی یک طرح اصلاح یارانه انرژی اجماع کنند، و همگی دور از عوام زدگی های دو گانه از جنس کاهش یا رایگان کردن تعرفه های حامل های انرژی و یا افزایش بی برنامه یارانه نقدی از اجرای این طرح پشتیبانی کنند. طرح هایی مانند کارت انرژی که شامل بنزین، برق و گاز باشد، و سهمیه مشخصی را برای هر فرد در نظر بگیرد، می تواند بکار رود، بخصوص طرحی که در آن سهمیه اضافه کم مصرف ها قابل فروش به پرمصرف ها است. البته نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که طرح ها بگونه ای طراحی شوند و به تصویب برسند که در میانه راه در زمان انتخابات مجلس و انتخابات ریاست جمهوری با وعده های تبلیغاتی منحرف نشوند.