بررسی همبستگی قیمت کالا و سهام پتروشیمی اراک

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از بورس کالا، سرمایه گذاران در بازار سرمایه هر روز با سه چالش بزرگ خرید، نگهداری یا فروش سهام مورد معامله در بورس اوراق بهادار روبرو هستند. برای اینکه فعالان این حوزه با چالش های پیش رو دست و پنجه نرم کنند، علاوه بر مطالعه روزانه اخبار و بررسی شرایط کلان اقتصادی به تحلیل های مختلف اعم از تحلیل بنیادی، تکنیکال یا آماری روی می آورند. تمامی تحلیل ها از هر نوع که باشد درصدد پاسخگویی به دو پرسش بزرگ برای راهنمایی سرمایه گذار جهت مواجهه با سه چالش مطرح شده است.

پرسش نخست: آیا قیمت فعلی سهم برای خرید یا نگهداری ارزنده است؟ و پرسش دوم هدف قیمتی سهم در آینده چه خواهد بود؟

یکی از عوامل بنیادی تاثیر گذار در قیمت سهام مبلغ فروش شرکت است که در صورت سود و زیان به آن اشاره می شود. مبلغ فروش از دو مولفه حجم فروش محصولات و قیمت فروش تشکیل شده است. یافتن رابطه ای بین قیمت و حجم محصولات شرکت که در بورس کالا معامله می شود و قیمت سهام می تواند با دو هدف بزرگ انجام پذیرد. اول اینکه رابطه بین بورس کالا و بورس اوراق بهادار را روشن کرده و تاثیر این دو بازار را روی یکدیگر نشان دهد و فعالان بازار سرمایه را با منبع جدید تحلیلی آشنا کند. دوم اینکه روش تحلیلی جدیدی را به تحلیلگران ارایه می دهد تا سرمایه گذاران را به وسیله آن بهتر راهنمایی کنند. این مهم که بخشی از پاسخ سئوالات مطرح شده در بازار سرمایه را می توان در بورس کالا یافت موضوع جدیدی نیست اما یافتن رابطه ای آماری و استفاده از داده های بورس کالا جهت پیش بینی قیمت می تواند آغاز راهی باشد که اهمیت بورس کالای ایران را بیش از پیش نشان دهد.

در این پژوهش بعد از بررسی انواع محصولات شرکت پتروشیمی شازند به محدوده مورد مطالعه اشاره کرده و پس از آن توصیفی آماری از حجم معاملات محصولات شرکت در بورس کالا داشته سپس روند میانگین قیمت آماری کل محصولات در بورس کالا و قیمت آماری سهام در بورس اوراق بهادار این شرکت را بررسی می کنیم. بعد از آن با استفاده از رگرسیون خطی به بررسی رابطه بین میانگین قیمت آماری کل محصولات در بورس کالا و قیمت آماری سهام  در بورس کالا پرداخته و داده های آماری آن را آنالیز می کنیم. در برخی مواقع که رابطه خطی و رابطه غیر خطی (درجه دوم) بین میانگین قیمت آماری کل محصولات با قیمت سهام اختلاف زیادی دارند، رابطه درجه دوم را نیز بررسی می کنیم و داده های آماری رگرسیون مذکور را پردازش می کنیم. در مرحله بعد به سراغ حجم معاملات محصولات رفته و به دنبال پیدا کردن رابطه ای بین حجم معاملات در قیمت هستیم و در آخر هم با استفاده از رگرسیون چند متغیره پاسخ این پرسش که آیا دو متغیر میانگین قیمت آماری و حجم محصولات با قیمت سهام چه رابطه ای دارند را پیدا می کنیم.

در بورس کالای ایران محصولات شرکت پتروشیمی شازند در ۹ گروه عرضه می شوند. در این نوشته به بررسی رابطه قیمت آماری کل محصولات با قیمت آماری سهام شرکت پرداخته و در انتها جدولی از شدت ارتباط  قیمت آماری هر یک از محصولات با قیمت آماری سهام ارایه می دهیم.

رابطه در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنادار است و بررسی ها از رابطه خطی قوی بین قیمت آماری سهام و میانگین قیمت آماری محصولات شرکت حکایت دارد. بنابراین می توان ۶۵ درصد از تغییرات قیمت آماری سهام را با به صورت خطی با تغییرات میانگین قیمت آماری کل محصولات شرکت در بورس کالا توضیح داد.

اولین هدف انجام این پژوهش بررسی رابطه بین قیمتها در بورس کالا و بورس اوراق بهادار  و تاثیر این دو بازار روی یکدیگر بود که نتایج حاصله نشان می دهد در شرکت پتروشیمی شازند می توان بین ۶۰ تا ۷۰ درصد از تغییرات قیمت سهام را به صورت خطی با تغییرات قیمت کل محصولات در بورس کالا توضیح داد. به عبارت دیگر رابطه قیمت آماری کل محصولات شرکت پتروشیمی شازند در بورس کالا و قیمت سهام این شرکت در بورس اوراق بهادار متوسط رو به قوی است. در جدول زیر گزارش شدت رابطه خطی قیمت آماری انواع محصولات عرضه شده توسط شرکت را با قیمت سهام نشان می دهد.

رابطه کلی درجه دوم بین اکثر محصولات شرکت و قیمت سهام شرکت پتروشیمی شازند در سطح اطمینان ۹۵ درصد تقریباً معنادار است اما ضریب درجه دوم در بعضی از موارد بی معنا بوده و در شرایط با معنا بودن، این ضریب بسیار کم است بنابراین بهتر است از رابطه خطی برای پیش بینی قیمت سهام استفاده کرد. 

همچنین رابطه حجم و قیمت محصولات در بورس کالا و قیمت سهام، در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنادار هستند. اما ضریب عدد ثابت در برخی از موارد بی معناست، همچنین ضریب حجم معاملات محصول شرکت در بورس کالا به جز محصول پلی پروپیلن بی معناست بنابراین بهتر است از رابطه به دست آمده برای رهگیری و نه پیش بینی، استفاده شود.

در نهایت همان رابطه خطی به دست آمده بین قیمت آماری سهم و قیمت آماری محصولات را می توان برای تحلیل و پیش بینی قیمت آماری سهام مورد استفاده قرارداد.

دومین هدف از انجام این تحقیق یافتن روش تحلیلی جدیدی برای تحلیل قیمت سهام و ارزنده بودن یا نبودن آن در بازار بود، که در مرحله اول می توان از روابط رگرسیون به دست آمده بین قیمت سهام و قیمت محصولات استفاده کرد.

شکور علیشاهی