رمزگشایی از کندی عرضه ارز به سامانه نیما
از زمانی‌که سامانه نیما که برخی آن را با بازار ثانویه می‌شناسند راه افتاد، تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد اولیه دلگرم شدند که حداقل بدون واسطه و با قیمت کمتر می‌توانند ارز مورد نیاز خود را تأمین کنند ولی این دلخوشی دوام نیاورد. چرا که دست تولیدکنندگان به این نوع ارز نرسید و صادرکنندگان برای عرضه ارز دست به عصا حرکت کردند و از سوی دیگر سعی کردند با حفظ ذخایر ارزی خود تا مشخص شدن ساز و کار سامانه نیما منتظر بمانند.
البته گروهی هم هستند که به‌خاطر فاصله قیمتی ارز آزاد و سامانه نیما، بازار آزاد را به سامانه نیما ترجیح می‌دهند. این موضوع گلایه شدید رئیس جمهوری را هم سبب شد. حسن روحانی تأخیر در فروش ارز از سوی شرکت‌های صادراتی را خیانت به کشور دانست و دستور عزل و معرفی این افراد به دادگاه را داد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، در این میان پتروشیمی‌ها عنوان کردند از ابتدای سال ۹۷ تا ۱۹ شهریور امسال حدود سه میلیارد و ۳۲۱ میلیون یورو معادل ۶۹ درصد درآمد ارزی صادرات پتروشیمی به بازار عرضه شده که یک میلیارد و ۷۶ میلیون یورو از آن به بازار ثانویه(با قیمت 8080 تومان) اختصاص دارد. این عدد به اعتقاد فعالان صنعتی بسیار کم است و با توجه به درآمد آنها منطقی نیست.براساس دستورالعمل جدید بانک مرکزی با موضوع «رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و برگشت ارز حاصل از صادرات کالا به چرخه اقتصادی کشور»، گمرک ایران مکلف است «همزمان» با اظهار الکترونیک صادرات در پنجره واحد تجارت فرامرزی، تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات را به طور سیستمی از صادرکننده یا نماینده قانونی وی به شرح تعهدنامه پیوست بگیرد.
صادرکنندگان کالا مکلفند سه ماه پس از تاریخ صدور پروانه صادراتی گمرکی، حداقل 95 درصد «ارزش گمرکی کالای مندرج در پروانه صادراتی» را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند و از طریق سامانه جامع تجارت به بانک مرکزی اظهار کنند.
صادرکنندگان درصورت عدم عرضه ارز به نیما با مشکل مواجه می‌شوند
مجتبی خسروتاج رئیس سازمان توسعه تجارت درباره عرضه ارز صادرکنندگان در بازار ثانویه و عدم همکاری صادرکنندگان، گفت: با دستورالعمل ابلاغی بانک مرکزی برای سپردن تعهد ارزی اگر شرکت‌هایی که درآمد صادراتی دارند نسبت به عرضه ارز اقدام نکنند با مشکل مواجه خواهند شد.
وی افزود: تصور می‌کنم رئیس جمهوری از شرکت‌های عمده صادراتی در بخش پتروشیمی، محصولات پایه نفتی و کانی‌های فلزی که اکثراً این شرکت‌های شبه‌دولتی، وابسته به هلدینگ‌های بزرگ سرمایه‌گذاری و با مدیریت دولتی یا وابسته به نهادها هستند ناراضی است چرا که به تعهد خود در ارائه ارز به بازار ثانویه عمل نکردند و ارز صادراتی‌شان را کامل به سامانه نیما (نظام یکپارچه مدیریت ارزی) نیاوردند.
بازار ثانویه ارز کار نمی‌کند
محمدرضا زهره وندی عضو اتاق بازرگانی ایران نیز درباره ارز ثانویه و استفاده‌ای که تولیدکنندگان از آن داشتند، گفت: درست است که می‌گویند تولیدکنندگان می‌توانند ارز مورد نیاز خود را از طریق بازار ثانویه تأمین کنند اما وقتی ارزی وجود ندارد درخواست‌ها باطل می‌شود. با این شرایط بازار ثانویه کار نمی‌کند و عملاً دست تولیدکنندگان به ارز این سامانه نمی‌رسد.
وی ادامه داد: برای استفاده از ارز ثانویه حداقل تولیدکنندگان دو بار درخواست دادند، اما نتوانستند ارزی دریافت کنند و همواره از مدت ثبت‌نام‌ها گذشته است.لذا بدون هیچ توضیحی از تاریخ درخواست ما گذشت و حتی وعده پول هم داده نشد.
صادرکنندگان از عرضه ارز به نیما امتناع نمی‌کنند
زهره وندی اذعان داشت: متأسفانه دستورالعمل و آیین نامه متعدد دولت (157 آیین نامه) باعث شده تمام بخش‌ها با سردرگمی مواجه شوند و نمی‌دانند چه آینده‌ای درانتظارشان است. اکنون حداقل 7 میلیارد دلار سرمایه ملی در گمرک خاک می‌خورد. اگر دولت درست تصمیم‌گیری کرده بود، اکنون تولیدکننده معطل ترخیص مواد اولیه خود از گمرک نبود و از طرفی صادرکننده هم به دولت اطمینان پیدا کرده بود و نسبت به عرضه ارز خود این‌گونه تأخیر نمی‌کرد.
وی با بیان اینکه صادرکنندگان حاضرند ارز خود را در بازار ثانویه عرضه کنند، گفت: هیچ‌کدام از صادرکنندگان از عرضه ارز خود در سامانه نیما برای کمک به تولید امتناع نمی‌کنند اما از آنجا که ساز و کار مشخص و شفافی وجود ندارد، آنها دست نگه داشتند و منتظر این هستند که ببینند دولت چه برنامه‌ای دارد و آیا می‌خواهد مجدد دستورالعمل‌ها را تغییر دهد.
صادرکنندگان تا دقیقه 90 صبر می‌کنند
عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: صادرکنندگان برای ارائه ارز خود در بازار ثانویه شش ماه فرصت دارند و به همین جهت تا دقیقه 90 صبر خواهند کرد تا در ساز و کاری شفاف نسبت به عرضه ارز خود اقدام کنند. بخش خصوصی، ارز قابل توجهی برای ارائه به بازار ثانویه ندارد اما خصولتی‌ها که صادرکننده محصولات پتروشیمی، میعانات گازی و... هستند، باید ارز خود را عرضه کنند. طبق گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت این بخش یک میلیارد دلار ارز را در بازار ثانویه عرضه کرده است. این عدد با توجه به حجم فعالیت آنها بسیار کم است.
وی ادامه داد: طی این مدت تنها دو نفر توانستند از ارز بازار ثانویه آن هم در حجم بسیار کم بهره‌مند شوند.در این میان واحدهای تولیدی حتی نتوانستند صد هزار دلار از بازار ثانویه بگیرند.
علت دیر عرضه کردن ارز را فقط خدا می‌داند
محمدرضا صفا، نایب رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران هم در این باره گفته است: چرخه برگشت پول حاصل از صادرات کالا بدین صورت است که صادرکننده زمانی که کالای خود را صادر می‌کند، بین ۱۵ روز تا حداکثر یک ماه زمان می‌برد تا ارز حاصل از صادرات به چرخه برگردد. دلیل اصلی‌اش هم این است که این تبادل‌ها از طریق سیستم بانکی به‌فروش نمی‌رسد و نقد از کشور صادر شده دریافت می‌شود. بنابراین از حمل کالا تا رسیدن به کشور مقصد، از تخلیه تا فروش بین ۱۰ روز تا یک ماه طول می‌کشد تا ارز به سیستم نیما برگردد.
وی با تأکید براینکه کسانی که شناخته شده هستند و برندشان برای صادرات مورد تأیید است، گفت: این افراد زودتر می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را دریافت و وارد سامانه نیما کنند، همچون پتروشیمی‌ها و محصولات نفتی اما این شرکت‌ها بعضاً دیرتر ارز خود را به سامانه نیما واریز می‌کنند که علتش را فقط خدا می‌داند.
تا امروز در سیستم نیما برای خرید ارز و واردات کالا مشکلی نداشته‌ایم
این عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران یادآور شد: سامانه نیما نسبت به بازار آزاد، نرخ پایه دارد و ارزان‌ترین قیمت است که به‌صورت نوبت‌دهی برای متقاضیان تأمین می‌شود. در سیستم نوبت‌دهی هم تا زمان تأمین ارز از صرافی‌ها و بانک‌ها حداکثر یک هفته طول می‌کشد.وی اظهارکرد: تا امروز در سیستم نیما برای خرید ارز و واردات کالا مشکلی نداشته‌ایم، چراکه حداکثر یک هفته تا ۱۰ روز مدت طولانی برای تأمین ارز نیست.
