چرا بازار ارز ملتهب شد؟
چنانچه به حجم نقدینگی انباشت شده در سالهای گذشته و اعتمادزدایی که در نظام بانکی در بین مردم اتفاق افتاده نگاه کنیم، متوجه میشویم مردم به دنبال بازاری هستند که داراییهای خود را با کمترین ریسک در آن جا سرمایهگذاری کنند بنابراین دولت و بانک مرکزی باید پیشبینی میکرد که چگونه نقدینگی را به سمت بازارهای کم نوسان سوق دهد، که متاسفانه وضعیت فعلی نشان میدهد در این راه موفق نبوده است.
پارامتر نرخ ارز تابع عواملی است که هم مسائل سال گذشته و هم امسال بر آن تاثیر گذاشته است، همچنین اصلاح فرایندها به شکل اداری و سازمانی راهحل کنترل نرخ ارز نیست چرا که به یک معضل ساختاری نمیتوان به دید اداری نگاه کرد.
هر گونه تغییر در رویههای اداری درنظام پولی کشور میتواند آثار کوتاه مدتی برای کنترل بازار داشته باشد اما مسلما این آثار بلند مدت نخواهد بود. در حال حاضر که بانک مرکزی و دولت، پتروشیمیها و کسانی که صاحبان ارز هستند را ملزم به بازگرداندن ارز حاصل از صادراتشان به کشور کرده باید دید آیا ضمانتی هم برای بازگرداندن آن گذاشته است؟
درواقع باید گفت بانک مرکزی عملا نظارتی بردرآمد و مصارف ارزی ندارد بنابراین نمیتواند بازار ارز را نیز کنترل کند، لذا باید این بانک به وظایف اصلی خود که سیاستگذاری پولی و ارزی و تعیین سیاستهای کلان کشور است بپردازد.
از طرف دیگر جریان نقدینگی همچنان سرازیر است و تا زمانی که این سیل متوقف نشود، تقاضای فزاینده برای ارز همچنان ادامه خواهد یافت. با این شرایط همه بازارها از طلا و ارز و خودرو گرفته تا مواد غذایی از نوسان نرخ ارز متاثر خواهند شد. در حال حاضر با این التهاب فزاینده نرخ ارز، جریان نقدینگی ممکن است به سمت هر بازاری حرکت کند بنابراین بهترین راهکار بازگرداندن این حجم نقدینگی به سمت نظام پولی است. ضمن اینکه مهمترین وظیفه بانک مرکزی بازگرداندن اعتماد عمومی به نظام بانکی است.
از دیگر اقدامات دولت توسعه پیمانهی پولی دو جانبه و چند جانبه برای برگرداندن ثبات به بازار ارز است که این موضوع میتواند در کوتاه مدت و بلند مدت موثر باشد اما این کار به حجم معاملات و مبادلات بین کشورها برمیگردد. از طرفی این جریان باید بین تمام کشورهای دنیا به رسمیت شناخته شود. در حال حاضر که مقابله با دلار دشوار شده و ارزهایی که در مقابل آن قرار دارند رو به تضعیف هستند، باید ببینیم بهترین گزینه برای مقابه با این ارز پرطرفدار کدام است.
*کارشناس اقتصادی