تسویه بازار آتی سکه طلا؛ دلایل و راهکارها
هدف اصلی از ایجاد بازارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی در بورس‌های سازمان یافته فراهم کردن ابزاری جهت مدیریت ریسک نوسانات قیمت است. البته اهداف دیگری از جمله کشف نرخ و افزایش کارایی بازار نیز در راه اندازی بازارهای آتی دارای اهمیت زیادی هستند. حال اگر به هر دلیلی کارکردهای قرارداد آتی از بین برود وجود بازار آتی ممکن است منجر به کشف نرخ‌ها غیر متعارف و گمراهی فعالان شود و حتی خود این ابزار که در راستای مدیریت ریسک طراحی شده است، باعث افزایش ریسک تمامی فعالان بازار شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از بورس کالا، در حال حاضر در رابطه با قراردادهای آتی سکه طلا شرایطی مشابه با آنچه در بخش قبلی بیان شد وجود دارد. زیرا نوسانات بسیار بالای قیمت سکه در بازار نقدی و حباب قیمتی بسیار زیاد سکه که در حال حاضر به بیش از ۳۰ درصد رسیده، باعث شده است که عمق بازار آتی کاهش یابد و نوسانات شدید قیمتی در این بازار ایجاد شود و همچنین ریسک بسیار بالای پوشش ریسک از طریق آن ادامه کار این بازار خود یک ریسک برای تمامی فعالان بازار اعم از سرمایه گذاران، شرکتهای کارگزاری و حتی بورس کالا به حساب میآید.
تسویه معاملات قراردادهای آتی سکه طلا برای حمایت از سرمایه گذاران و منافع عمومی ایشان که جز وظایف بورس کالای ایران و سازمان بورس و اوراق بهادار است در شرایط فعلی تنها گزینه ای بود که امکان انجام آن وجود داشت. زیرا وجود نوسانات بسیار زیاد در این بازار و عمق کم آن تنها منجر به ضرر و زیان فعالان موجود در بازار خواهد شد. گزینه تسویه معاملات بازار آتی سکه در ماه های اخیر همواره مطرح بوده است و قوانین و مقررات مربوطه نیز این اختیار را به سازمان بورس و اوراق بهادار داده است ولی تسویه معاملات همواره به عنوان آخرین گزینه پیش رو مطرح شده بود، ولی در حال حاضر شرایط در بازار نقدی سکه طوری رقم خورده است که ادامه کار بازار آتی سکه قابل توجیه نیست بطوریکه بسیاری از فعالان این بازار نیز بطور مکرر درخواست تسویه این بازار را تا عادی شدن شرایط بازار نقدی داشته اند.
از عوامل ایجاد وضعیت فعلی در بازار آتی سکه طلا در ماهها اخیر دو عامل را میتوان به عنوان مهمترین عوامل نام برد که اولین عامل نوسانات بسیار بالای قیمت دارایی پایه و دومین عامل حباب قیمتی بسیار زیاد دارایی پایه است. نوسانات بسیار زیاد قیمت سکه در ماه های اخیر بطوری بود که در برخی روزها قیمت سکه تا بیش از ۲۰ درصد در طی روز افزایش یا کاهش را تجربه می نمود. این نوسانات به قدری زیاد بود که اختلاف قیمت خرید و فروش سکه در صرافیها گاها به ۴۰۰ هزار تومان نیز می رسید که نشان از نااطمینانی بسیار زیاد در این بازار دارد. علاوه بر این حباب قیمتی سکه نیز به بیش از یک میلیون تومان، حدود ۳۰ درصد قیمت سکه، رسیده است که وجود چنین حبابی برای سکه تا پیش از این سابقه نداشته است. وجود همزمان این دو عامل باعث متلاطم شدن بازار آتی سکه و همچنین کاهش عمق و افزایش ریسک این بازار شده بود.
این دو عامل نشان می دهد که در شرایط فعلی این دارایی پایه برای قراردادهای آتی انتخاب درستی نباشد زیرا در حال حاضر بازار نقدی سکه طلا دارای بازار سازمان یافته ای نیست که کشف نرخ قابل اتکا و شفاف در آن صورت بگیرد، همچنین حباب قیمتی بسیار بالای سکه خود نشان از نااطمینانی بسیار زیاد و عمق بسیار پایین این بازار دارد. بنابراین لازم است متولیان بازار آتی شامل بورس کالای ایران و سازمان بورس و اوراق بهادار به اخذ تصمیمات جدیدی در رابطه با راه اندازی قراردادهای آتی بر روی دارایی پایه دیگری که از شرایط بهتری برخوردارند اخذ نمایند، تا پس از عادی شدن شرایط بازار نقدی سکه مجددا معاملات آتی سکه طلا دوباره راه اندازی شود.
