رسانه‌ها در ایران مرغ عزا و عروسی هستند!
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها باور دارد که رسانه‌ها در ایران مرغ عزا و عروسی هستند چراکه اگر نوشته‌های آنها درباره یک نهاد خاص خلاف نظر آن سازمان باشد به دادگاه کشیده خواهند شد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، نشست هم‌اندیشی تخصصی «مسئله‌شناسی رسانه و محرومیت‌زدایی» عصر امروز ششم شهریور با حضور حمید ضیایی‌پرور مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، عباس اسدی و رضا صابری اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، عبدالله دارایی دبیر اجرای همایش و معاون ارتباطات بنیاد جهادی مشکلات و حامد بابازاده مقدم پژوهشگر حقوق ارتباطات، برگزار شد.
/جایزه به ایده‌های خوب برای محرومیت زدایی/
دارایی به عنوان نخستین سخنران نشست هم‌اندیشی تخصصی «مسئله‌شناسی رسانه و محرومیت زدایی»، ضمن معرفی بنیاد مشکات، اهداف این بنیاد را چنین بیان کرد: بنیاد مشکات یکی از مجموعه‌های مردمی و جهادی است که در مناطق محروم جهت مبارزه با محرومیت فعالیت می‌کند. از اوایل انقلاب اسلامی در باب محرومیت‌زدایی و رسانه فعالیت خاصی صورت نگرفته به همین جهت تصمیم گرفتیم با یک برنامه علمی به این موضوع بپردازیم.
وی اشاره کرد که قصد دارند از کمک سازمان‌های فعال در زمینه محرومیت‌زدایی دارای رسانه نیز بهره ببرند.
دارایی همچنین اظهار کرد که در زمینه «مسئله‌شناسی رسانه و محرومیت‌زدایی» سه مقاله علمی وجود دارد و در ادامه اهداف این مقالات را به شرح زیر بیان کرد:
- بررسی و تببین نقش رسانه در محرومیت زدایی و آبادانی ایران و چگونگی بهره مندی از رسانه ها در این راستا
- هم‌افزایی مشارکت کلیه ۳۴ دستگاه و بنیاد محرومیت‌زدا
- ارزیابی ایده‌های موفق فعالیت رسانه‌ای
وی همچنین گفت که اگر یک دبیرخانه ثابت برای بحث «مسئله‌شناسی رسانه و محرومیت‌زدایی» ایجاد شود، می‌توانند ایده‌ها و نظرات افراد مرتبط با این امر را برای کاهش محرومیت جذب کنند.
دبیر اجرایی همایش و معاون ارتباطات بنیاد جهادی مشکات در پایان سخنانش اعلام کرد که قصد دارند برای ایده‌های خوب و کارساز محرومیت‌زدایی یک جایزه در نظر بگیرند.
/مفهوم فقر مطلق و نسبی/
عباس اسدی دومین سخنران این نشست در ابتدای صحبت‌های خود مفهومی از فقر را بیان کرد و ادامه داد: فقر و محرومیت ارتباط تنگاتنگی دارند و برای مبارزه با محرومیت باید آن را بشناسیم.
او ادامه داد: محرومیت همیشه هست و از بین نمی‌رود. رسانه‌ها تنها می‌توانند به کاهش آن کمک کنند، به همین دلیل قصد داریم با کمک رسانه‌ها محرومیت را کاهش دهیم.
اسدی معتقد است که نقش رسانه‌های محلی در محرومیت‌زدایی، تعریف فقر و محرومیت با دلالت بر کمبود و فقدان منابع ضروری و همچنین متناسب با نیازهای اساسی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و ... جامعه است.
وی با اشاره به اینکه فقر یا مطلق است یا نسبی، درباره فقر مطلق گفت: اگر نیازهای اساسی افراد مثل غذا و یا پوشاک تأمین نشود و درآمد لازم برای آن نیز وجود نداشته باشد، فقر مطلق به وجود خواهد آمد.
او با بیان اینکه فقر مطلق در ایران زیاد است، توضیحاتی درباره فقر نسبی ارائه داد: محرومیت از امکانات و نیازهای درجه دوم زندگی مثل ماشین و یا تفریح، فقر نسبی است.
اسدی در ادامه صحبت‌های خود، نظریات مختلفی از فقر را که در ادامه ذکر شده است را بیان کرد:
نظریه اول: عده‌ای می‌گویند فقر ژنتیکی است و از بدو تولد تا مرگ فرد ادامه خواهد داشت چون این افراد به طور ذاتی به فقیر بودن گرایش دارند.
نظریه دوم: تله محرومیت که شامل مسائلی همانند انزوای ارتباطی، سوء تغذیه، بی قدرتی و ... می‌شود، در جهان سوم بیشتر به چشم می‌خورد.
نظریه سوم: چرخه محرومیت در کشورهای صنعتی باعث فقر فرهنگی می‌شود.
نظریه چهارم (نظریه ساختاری فقر): در هر جامعه وابسته به سیاست‌های نادرست حکومتی، جامعه به سمت فقر و محرومیت می‌رود.
اسدی با بیان اینکه رفاه دارای هشت شاخص است و وجود این شاخص‌ها در یک کشور باعث ایجاد رفاه خواهد شد، این شاخص‌ها را بیان کرد:
- چرخه اقتصادی درست
- کار آفرینی
- نحوه حکومت‌داری و پاسخگویی دولتمردان
- سیستم آموزشی مناسب
- بهداشت
- ایمنی و امنیت
-آزادی فردی
- سرمایه اجتماعی
وی در پایان سخنانش گفت: بر اساس آمار، اعتماد که یکی از عناصر شاخص‌های اجتماعی است در بین مردم از بین رفته است.
/رسانه‌های وابسته به صاحبان قدرت/
رضا صابری سومین سخنران نشست هم‌اندیشی تخصصی «مسئله‌شناسی رسانه و محرومیت‌زدایی» با بیان اینکه باید هدف خود را در رابطه با رسانه و محرومیت تعیین کنیم، ادامه داد: زندگی انسان امروزی بدون ارتباطات غیرممکن است. امروزه سرمایه اجتماعی برای بسیاری از حوزه‌های دولت حائز اهمیت است. در برخی از حوزه‌های محرومیت نیز سرمایه اقتصادی دارای اهمیت است.
وی معتقد است عدم برخورداری از فرصت‌ها در محرومیت یکی از عوامل اصلی به وجود آمدن آن است.
او همچنین اظهار کرد: توضیح مناسب فرصت‌ها نیز دارای اهمیت است. اگر این مسائل را در تعریف محرومیت مهم تلقی نکنیم اتفاق خوشایندی برای رفع محرومیت پیش نخواهد آمد.
صابری ادامه داد: بعضی وقت‌ها رویکردهایی که برای مبارزه با محرومیت در نظر می‌گیریم باعث افزایش محرومیت می‌شوند. پیش از تعیین ناتوانمندی‌ها در بحث محرومیت باید برنامه‌های خود جهت مبارزه با این موضوع را شفاف‌سازی کنیم.
او افزود: ایده‌های سیاسی و ایدئولوژی در بحث محرومیت‌زدایی راهی ندارند.
وی با بیان اینکه از بین بردن فقر یکی از وظایف اصلی دولت است، ادامه داد: در قانون اساسی ذکر شده دولت باید برنامه‌های محرومیت‌زدا داشته باشد نه اینکه باعث ایجاد محرومیت شود. همچنین در اصل ۲۹ قانون اساسی مطالبه نابودی فقر به عنوان یک حق همگانی ذکر شده است. بودجه عمومی و مشارکت مردمی به عنوان دو منبع برای این امر معرفی شده‌اند.
صابری درباره سازمان‌های مبارزه با محرومیت گفت: با وجود تشکیل سازمان‌ها و نهادهای محرومیت‌زدا وجود فقر همچنان یکی از مسائل مهم کشور است. اگر سرمایه اجتماعی، مشارکت مردمی و نقش رسانه‌ها در کاهش محرومیت هدفمند نباشد محرومیت از بین نخواهد رفت.
صابری در پایان حرف‌های خود یادآور شد که اکثر رسانه‌ها و مطبوعات در ایران از لحاظ مالی به صاحبان قدرت و سیاست‌مداران وابسته هستند. به همین دلیل نمی‌توانند آزادی بیان لازم را داشته باشند.
/چشم‌بسته رسانه به فقر/
حامد بابازاده چهارمین سخنران این نشست، بیان کرد که ما گاهی اوقات برای جذب مخاطب در رسانه چشم خود را روی خیلی از موضوعات می‌بندیم و حقوق مردم و محرومین را نادیده می‌گیریم.
وی در ادامه صحبت‌هایش گفت: توجه به حفظ کرامت انسانی، نقض نکردن حریم خصوصی افراد و نقض نکردن حقوق گروه‌های خاص از جمله مواردی هستند که رسانه‌ها باید برای حمایت از مستضعفین در راستای کاهش محرومیت به آن توجه کنند.
بابازاده همچنین بیان کرد که گاهی اوقات در حمایت افراد محروم یک نگاه تحقیرآمیز وجود دارد که این امر با آموزه‌های دینی ما در تضاد است.
او اظهار کرد: در سراسر دنیا، تبلیغات بنابر یک‌سری قوانین خاص صورت می‌گیرد و به هیچ عنوان از کودکان برای تبلیغات استفاده نمی‌شود. ولی استفاده از کودکان برای تبلیغات به وضوح در صدا و سیمای ما دیده می‌شود.
/رسانه‌های محروم/
حمید ضیایی‌پرور گفت: ما در ایران گمان می‌کنیم که فقط خود ما کار خیر انجام می‌دهیم. گرچه که در کشورهای دیگر کارهای نیک و خیریه به مراتب بیشتر از ایران است. در کشورهای توسعه‌یافته کار خیر بدون هیچ چشم‌داشتی صورت می‌گیرد ولی در ایران اینگونه نیست.
او ادامه داد: می‌توان با کمک رسانه‌ها حرکتی تحت عنوان «نذر فرهنگی» را در بین مردم رواج داد. به گونه‌ای که اگر فردی با دانش و یا سواد در زمینه‌های مختلف قصد انجام کار خیر داشته باشد ولی از توانایی مالی برخوردار نباشد، بتواند از طریق انتقال دانش خود به افراد نیازمند مرتبط با دانش خود کار خیر انجام دهد.
ضیایی‌پرور اعلام کرد که می‌توان با کمک رسانه‌ها از استادان علوم ارتباطات که برای انتشار دانش خود به افراد نیازمند داوطلب هستند، دعوت به عمل آورد.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، معتقد است به طور کلی رسانه‌های ما بجز تعدادی انگشت‌شمار از لحاظ مالی محروم هستند.
وی با بیان اینکه قصد دارند با کمک سازمان یونسکو سواد رسانه‌ای را در مناطق محروم از جمله مناطق عشایری آموزش دهند، گفت: با انجام این کار جوان‌های بیکار این مناطق می‌توانند از طریق اینترنت و رسانه صاحب شغل شوند.
ضیایی‌پرور در پایان یادآور شد: رسانه‌ها در ایران مرغ عزا و عروسی هستند. رسانه‌ها نمی‌توانند به راحتی هر نهاد یا سازمانی را نقد کنند چرا که اگر این اتفاق رخ دهد، سازمان مذکور می‌تواند آنها را به دادگاه بکشاند و باعث نابودی آنها شود. به همین دلیل راحت‌ترین کار برای آنها انتقاد از دولت است. چراکه کمترین واکنش را برای آنها در پی خواهد داشت.
