معاونانی که رفتند، معاونانی که ماندند

روحانی در نخستین نشست خبری خود پس از پیروزی درانتخابات دولت خود را دولتی کارآمد و شایسته سالار خواند که بنا دارد از تمامی مدیران و نیروهای کارآمد کشور در بدنه خود بهره ببرد. البته او بلافاصله اضافه کرد که اگر کسی اتوبوسی و بدون بلیت آمده تکلیف را خودش می داند. به این ترتیب روحانی به نوعی مانیفست استخدامی دولت خود را به گوش همگان رساند. مانیفستی که عملیاتی شدن آن معطوف بود به نهایی شدن کابینه و آغاز به کار رسمی دولت. با رای اعتماد مجلس به تمامی وزیران اقتصادی پیشنهادی دولت این تیم شاید زودتر از همه ترکیب اصلی خود را شناخت. تیمی که کمتر کسی بود که از قدرت و توان بالای تجربی آن اطمینان نداشته باشد. از وزیر امور اقتصادی و دارایی که چهره‌ای شناخته شده در بین دانشگاهیان بود گرفته تا زنگنه شیخ الاوزرا و نعمت زاده‌ای که حتی مخالفانش او را پدر صنعت می‌دانستند باعث شده بود بسیاری به کابینه اقتصادی یازدهم امیدهای بزرگ ببندند. با ورود وزرا به دفاترشان کار رسما آغاز شد. طبق قاعده‌ای که در دولت‌های پیشین وجود داشته وزیر در نخستین روزهای آغاز کار نسبت به تغییر رییس حوزه ریاست و برخی از افراد نزدیک به خود در ساختمان وزارت اقدام می کند. رییس حوزه‌ای که به نوعی اصلی ترین راه برای دسترسی و یا احیانا عدم دسترسی به وزیر محسوب می‌شود. اتفاقی که استارت آن را در دولت یازدهم زنگنه زد و پس از او وزیران یک به یک تغییرات خود را آغاز کردند. در بین مسوولان قولی مشهور وجود دارد که معاونت وزیر یکی از سخت‌ترین شغل‌ها است. مسوولیتی که بار روانی و فشار کاری بسیاری دارد و در عین حال چندان نیز جایگاه امنی به حساب نمی‌آید. البته با این وجود کمتر کسی پیدا می‌شود که حق انتخاب همکاران نزدیک را از وزیر بگیرد. حقی که وزیران دولت یازدهم حداقل تا این لحظه هنوز به طور کامل از آن بهره نبرده‌اند و تغییر و تحولاتشان حداقل در سطح معاونان صد درصدی نبوده است. این روزها که بیش از دو ماه از آغاز به کار وزیران کابینه روحانی می گذرد نگاهی به وضعیت تغییر و تحولات در سطح معاونان وزارتخانه‌های اقتصادی خالی از لطف نیست. وزارت امور اقتصادی و دارایی وزیر آکادمیک ساختمان باب همایون چندان رابطه خوبی با تغییر و تحولات لحظه‌ای ندارد. اولین جابه‌جایی در بین معاونان طیب‌نیا با فاصله چند روز از رسیدن وی به صندلی ریاست و در گمرک رقم خورد. جایی که عباس معمارنژاد کرسی خود را به مسعود کرباسیان داد که پس از هشت سال بار دیگر سکان هدایت این سازمان را در دست می گرفت. پس از آن و با فاصله نسبتا طولانی نوبت به معاونین اقتصادی و پارلمانی رسید. درمعاونت اقتصادی که هنوز اسم فرزین بر روی آن سنگینی می‌کرد، نام منظور از گردونه معاونت خارج شد و شاپور محمدی که ریاست بورس انرژی را برعهده داشت به ساختمان پاسداران نقل مکان کرد. طیب نیا همچنین به دوران معاونت شهریاری نیز پایان داد تا یوسف‌نژاد که سابقه‌ نمایندگی مجلس را با خود دارد جای او را بگیرد. وزیر امور اقتصادی و دارایی در سازمان‌های تابعه نیز دو تغییر رسمی داشت. از یک سو سعید نیکزاد را به ریاست شرکت سرمایه‌گذاری خارجی ایران گمارد و سازمان خصوصی سازی را نیز به پورحسینی سپرد. در دیگر حوزه‌ها هنوز معاونان سیدشمس‌الدین حسینی به کار خود ادامه می دهند و غیر از رییس سازمان بورس و اوراق بهادار کشور که چندی پیش خبر از تایید حکم ابقای خود داده بود معاونان خزانه داری، بانکی، توسعه مدیریت و روسای سازمان‌های امور مالیاتی و سرمایه‌گذاری خارجی همچنان به کار خود ادامه می‌دهند. وزارت صنعت، معدن و تجارت از غضنفری انتقاد می‌شد که تمام مدیرانش را از حوزه بازرگانی انتخاب می‌کنند حالا نعمت‌زاده‌ای آمده که تمام مدیرانش صنعتی هستند. پدر صنعت ایران که حالا با ادغام دو وزارتخانه سازمانی عریض و طویل را تحویل گرفته با سرعتی به نسبت متعادل تغییر و تحولات خود را آغاز کرده است. نعمت زاده در قدم اول ریاست ایمیدرو را به مهدی کرباسیان سپرد تا برادران کرباسیان پس از هشت سال بار دیگر با قدرت به عرصه اقتصاد کشور بازگردند. در سازمان توسعه تجارت نیز صافدل غزل خداحافظی خواند و برخلاف بسیاری از گمانه‌زنی‌ها افخمی جانشین او شد. تغییر و تحولات نعمت زاده معاونت توسعه و بازرگانی داخلی را نیز بی نصیب نگذاشت و به این ترتیب سینکی بر کرسی رادمرد تکیه زد. هدایت سازمان صنایع کوچک نیز به سید ابریشمی رسید. تیغ اصلاحات نعمت زاده در آخرین برش به معاونت معادن و صنایع معدنی رسید و با به پایان رساندن دوران ریاست جعفری سرغینی جانشین او شد. البته نعمت زاده به برخی از مدیران وزیر سلف خود نیز اعتماد کرد و پای احکام شافعی در سازمان گسترش و مفتح در فن‌آوری اطلاعات مهر ابقا زد. تا به این ترتیب در بین معاونان نعمت زاده تنها تکلیف معاون اقتصادی و صنایع مشخص نباشد که آیا صالحی‌نیا به جمع مفتح و شافعی می‌پیوندد یا باید با وزارت صنعت، معدن و تجارت خداحافظی کند. وزارت راه و شهرسازی به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، وزیر مسکن خاتمی درحالی بار دیگر سکان هدایت ساختمان بلوار آفریقا را به دست گرفته که باید برای مشکلاتی بزرگ راه حل‌های جدی بیندیشد. از طرح بزرگی مانند مسکن مهر گرفته تا آزادراه تهران - شمال که حالا تعداد وزرایی که به خود دیده در آستانه دو رقمی شدن است. وزارتخانه‌ای که با ادغامش بیشترین گستره را دارد در عرصه تغییرات نیز چندان دست خالی نبوده است. هر چند اگر وزارتخانه آخوندی را به دو بخش مسکن و راه تقسیم کنیم به نظر می‌رسد آقای وزیر تغییرات خود را در حوزه مسکن با سرعت بیشتری آغاز کرده است. در طول دو ماه گذشته در این وزارتخانه غراوی از معاونت شهرسازی وزیر کنار گذاشته شده تا حناچی که از مدیران سابق آخوندی است جایگزین او شود. در این بین شرکت عمران و بهسازی شهری ایران نیز از تغییرات بی نصیب نمانده و با کنار رفتن کیان‌پور، ایزدی به عنوان یک شخصیت دانشگاهی جایگزین او شده است. در موج تغییر و تحولات رییس سازمان ملی زمین و مسکن نیز تغییر کرد تا با آمدن پژمان که سابقه شهرداری مشهد را در کارنامه خود دارد صندلی مهرآبادی را از آن خود کرد.تغییری که البته چندان برای مهرآبادی بد نشد و او را به قائم مقامی وزیر در امور مسکن رساند. در این بین تنها معاون امور مسکن بدون تغییر به کار خود ادامه داده که البته باقی ماندن جایگاه صومعلو چندان حتمی نیست. از این رو به نظر می رسد اوضاع معاونان راه دولت دهم بهتر باشد. در این حوزه ریاست صدر در سازمان بنادر و افندی‌زاده در راهداری ادامه دارد و علیرغم برخی گمانه‌زنی‌ها پهلوانی نیز همچنان ناوگان هوایی کشور را هدایت می‌کند. در این بین قرعه تغییر به نام صادقی افتاد تا با کنار رفتن او معاونت زیرساخت تحویل نوری‌زاد شود. آخوندی هدایت لکوموتیو سازمان راه‌آهن را به پورسیدآقایی سپرد تا جانشین صاحب محمدی شود. به هر حال به نظر می رسد قطار تغییرات در وزارت راه و شهرسازی هنوز سر توقف ندارد. وزارت نفت قطعا بحث رای آوردن یا نیاوردن بیژن نامدار زنگنه در جلسه رای اعتماد به وزرا یکی از اصلی‌ترین بحث‌ها در روزهای نخست مرداد بود. جایی که با حمایت کم سابقه رییس جمهور زنگنه با رای نه چندان بالا بار دیگر تشکیلات نفتی ایران را در دست خود گرفت. زنگنه تغییرات مدنظر خود را طوفانی آغاز کرد و درهمان روز نخست کریم زمانی را به سرپرستی حوزه ریاست برگزید. این تغییرات معاونان را نیز بی نصیب نگذاشت و موج طوفنده زنگنه در روز نخست با کنار گذاشتن خالدی، معظمی را به معاونت امور بین الملل و بازرگانی نشاند. البته این تغییرات با گذشت روزها نیز ادامه یافت و زنگنه مدیر عاملی شرکت ملی پتروشیمی را به شعری مقدم، مدیر عاملی شرکت گاز را به عراقی و هدایت شرکت ملی نفت را به رکن‌الدین جوادی سپرد. آخرین جابه‌جایی شیخ الاوزرا نیز در شرکت ملی پالایش و پخش انجام شد جایی که با کنار رفتن ضیغمی عباس کاظمی که سابقه مدیریت سازمان بهینه سازی سوخت در کارنامه خود دارد جانشین او شود تا به این ترتیب تنها معاونان منابع هیدروکربوری و امور مهندسی و پدافند غیر عامل وزیر در جای خود باقی بماند. وزارت نیرو چیت‌چیان وزیر دیگری بود که در بین وزرا با رای بسیار بالایی به دفتر کارش رهنمون شد. ساختمانی که مانند همیشه مشکل تامین آب و برق مردم را با خود از این سو به آن سو می‌برد و این روزها بحران خشکی دریاچه ارومیه را نیز باید به مشکلات عدیده‌اش اضافه کرد. چیت‌چیان اکثر قریب به اتفاق معاونان خود را تغییر داده است.با حکم او معاونت آب از علیرضا دائمی گرفته شد و در انتخابی سوال برانگیز میدانی جای او را گرفت. فردی که تا پیش از این سابقه مدیریت سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان غربی را در دست داشته است. معاون دیگر وزیر نیرو نیز از خارج از تهران اضافه شد و هوشنگ فلاحتیان از اصفهان به پایتخت نقل مکان کرد تا به عنوان جانشین محمد بهزاد معاونت برق را کنترل کند. چیت‌چیان معاون تحقیقات و منابع انسانی را نیز تغییر داد و به جای پورافشار علی اکبر مهاجری را نشاند تا با اضافه شدن ستار محمودی عنوان قائم مقام وزیر ترکیب تغییرات نیرویی‌ها نهایی شود. وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات هر چند این روزها بخشی زیادی از وقت محمود واعظی به پاسخ دادن به این سوال می گذرد که آیا فیسبوک رفع فیلتر خواهد شد یا خیر؟ تغییرات نیز در این بین مدت‌ها است آغاز شده و وزیر ارتباطات که از چند روز قبل از معرفی رسمی خود سرکشی از حوزه ریاست آینده‌اش را آغاز کرده بود تغییرات مدنظر را در سطح معاونان پیگیری نماید. به این ترتیب معاونت سازمان فن‌آوری اطلاعات به نصرالله جهانگرد رسید و واعظی او را جانشین جوادی کرد. رییس سازمان تنظیم مقررات نیز با حکم وزیر تغییر کرد و مجتبی هاشمی به تیم مدیریت این وزارتخانه اضافه شد. در این بین تنها معاونت مهم ارتباطات زیرساخت بدون تغییر مانده و محمود خسروی از زمان دولت گذشته تاکنون مشغول به کار است و هنوز ارتباطش با مرکز قطع نشده است. وزارت کشاورزی این وزارتخانه نیز مانند نفت و صنعت وزیری آشنا به خود دید و با اعتماد مجدد روحانی محمود حجتی پس از هشت سال به صندلی خود بازگشت. وزیر کشاورزی به مانند وزارتخانه‌اش کم حاشیه است به همین دلیل تغییر و تحولات در این وزارتخانه چندان سر و صدا به پا نکرده است. حجتی به معاون تولید گیاهی دولت دهم تاکنون اعتماد کرده و توکلی را در پست خود نگه داشته است. اما با نظر وزیر معاونت امور دام به خود رییس جدید دیده و رفتن عباسی رکنی جانشین او شده است. در شیلات نیز اوضاع به همین منوال است و با رفتن رازقی، صالحی عهده دار ریاست این سازمان گشته است. وزارت تعاون،‌کار و رفاه اجتماعی وزارتی که آن هم نتیجه یکی از ادغام‌های سال‌های پیش است و به همین دلیل علی ربیعی وزیر سازمانی شده که نیمی از وظایفش در حوزه امور اجتماعی و نیم دیگر آن اقتصادی است.حوزه‌ای که تاکنون اعتماد ربیعی را به گمارده‌های دولت قبل در پی داشته و از نظر وزیر نیازی به تغییر در سطح معاونان آن تا امروز وجود نداشته است. در تیم مدیریتی این وزارتخانه حسینی‌نیا همچنان به عنوان معاون تعاون و لبافی در هیات معاون کار فعالند و وزیر کار ایران تاکنون کاری به کار آن‌ها داشته است. نگاهی اجمالی به وضعیت هشت وزارتخانه اقتصادی دولت یازدهم نشان می‌دهد تاکنون هیچ کدام از وزارتخانه‌ها در سطح معاونان تغییری کامل نداشته‌اند و به همین دلیل نمی‌توان نتیجه‌ای مطلق ارائه کرد. تعدادی از معاونان تاکنون بر کنار شده‌اند، برخی ابقا و برخی جابه‌جا گشته‌اند. جابه‌جایی و تغییراتی که به نظر می رسد در طول روزها و ماه‌های آینده ادامه خواهد داشت و قصه تغییر و تحولات در وزارتخانه‌ها هنوز سر پایان گرفتن ندارد.