داستان یک‌علامت معروف اززبان طراح +عکس

شاید اما شناخته شده ترین نشانه استاندارد و روزش، علامتی باشد که برروی محصولات ایرانی درج می شود تا مطمئن باشیم آن محصول، حداقل های لازم برای قابل اطمینان بودن را دارد. «موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران» نام رسمی ارگانی است که وظیفه تهیه استانداردها را برای کالاهای گوناگون بر عهده دارد و این آرم استاندارد را برای کالاها صادر می‌کند. نام انگلیسی این سازمان به صورت Institute of Standard and Industrial Research of Iran است که اگر حروف اول این کلمات را کنار هم بگذاریم به عبارت ISIRI می‌رسیم و البته یک علامت معروف که هرروز بارها و بارها آن را می بینیم و به آن اعتماد می کنیم. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید طراح این علامت آشنا، یکی از مشهورترین گرافیست های ایرانی است.

مرحوم "مرتضی ممیز" طراح علامت استاندارد ایران است که این آرم را در سال 1364 طراحی کرده است. پدر گرافیک نوین ایران چهارم شهریور ‪ ۱۳۱۵متولد و در سال ‪ ۱۳۴۴در رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. ممیز تحصیلات خود را در ‪ ۱۹۶۸میلادی در مدرسه عالی هنرهای تزئینی پاریس رشته طراحی غرفه و ویترین و معماری داخلی ادامه داد و پس از بازگشت به ایران به فعالیت در زمینه تصویرسازی و گرافیک پرداخت. طراحی بسیاری از آرم ها و نمادهای معروف در ایران نتیجه هنر اوست. خود مرحوم ممیز، داستان طراحی این آرم را این طور تعریف کرده است: «در طراحی نشانه ی استاندارد توانستم از قلمی استفاده کنم که به خوبی حروف اختصاری ISIRI تبدیل به کلمه ی ایران شود. دوست داشتم کادر فلش مانندی اطراف نوشته را ببندد. کادری که دو زاویه ی آن کاملاً تیز و دو زاویه ی دیگر منحنی و نرم باشد، تا در نهایت خلاصگی فلش حداکثر و حداقل را که هدف داوری مؤسسه در محصولات است نشان دهد. اما این حد سادگی برای سفارش دهنده کافی نبود؛ با اضافه کردن خطوط بیشتر حالت فلش را نمایان تر کردم.» ممیز در تحلیل این ارم هم این طور نوشته است: 1-آرم استاندارد به صورت دو فلش رو به بالا و رو به پایین است و نمایش دهنده ی مفهوم حداقل و حد اکثر می باشد.و اصل مسئله استاندارد نیز همین مفهوم است. 2-گذاشتن خط(نوشته) در وسط آرم دقیقا در وسط حداقل و حد اکثر نمایش بعد دیگری از استاندارد است. 3-چهارگوش بودن ابعاد آرم نمایش توازن و تعادل در امر استاندارد و نیز حد وسط منطقی جهت هر چیز استاندارد می باشد و چهارگوش بودن و تساوی خطوط از هر طرف باعث می شود که جهت خاصی نشان داده نشود تا کمک به مفهوم استاندارد کند. 4-کاراکتر حروف ISIRI که مخفف کلمه انگلیسی استاندارد است به شکلی است که وقتی برعکس به آن نگاه می کنیم کلمه فارسی ایران خوانده می شود. 5-به جای کلمه ISIRI یا ایران علائم استاندارد فلزات و مصنوعات گذاشته می شود که آنها به صورت دایره های نقطه مانند گرد است و جای آنها درست در وسط علامت و در جای نوشته است. محل این نقطه ها و نوشته ها همان میانگین و حد وسط و تعادل را عنوان می کند. 6-ضمنا دو علامت فلش نشان دهنده حداقل و حد اکثر تشکیل حرف S لاتین را می دهد که برای کشور های خارجی بیانگر کلمه استاندارد standard می باشد.و قابل فهم برای کشور های خارجی و مردم آنهاست. گذشته از موارد یاد شده سعی شده که تمام عوامل ضروری در طراحی آرم از جمله ارزش های گرافیکی طرح که سادگی و تعادل مشخصه اصلی آنهاست و نیز قابلیت های گرافیکی طرح مانند: اجرا,هماهنگی و قابلیت تبدیل به حجم و نیز قابلیت کوچک و بزرگ شدن آن بدون لطمه خوردن به اصل طرح رعایت شود. معروف ترین آرم های طراحی شده ممیز، غیر از آرم استاندارد ایران، این آرم ها است: