اوج‌گیری قاچاق بنزین با افزایش نرخ ارز
میانگین مصرف بنزین کل کشور در تابستان امسال، روندی بشدت افزایشی داشته به طوری که میانگین مصرف بنزین کشور با ثبت رکوردی بی‌سابقه در نخستین ماه تابستان ۹۷، در پی افزایش روزانه هشت میلیون و ۱۰۰ هزار لیتری نسبت به خردادماه، به ۹۱ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز رسید.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، این رقم در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۸,۵ درصد رشد نشان می‌دهد، در دوره مشابه پارسال مصرف ۸۴ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه بود. همچنین مصرف بنزین کل کشور در روز ۳۱ تیرماه با ثبت رکوردی بی‌سابقه به ۱۲۱میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر رسید. این روزنامه به بررسی عوامل این افزایش افسار گسیخته مصرف بنزین، آن هم در آستانه بی‌نیازی از واردات بنزین پرداخت.
افزایش تعداد خودرو
اولین عاملی که باعث رشد مصرف در هرسال می‌شود، افزایش تعداد خودروهاست. آمارها نشان می‌دهد که عملکرد تولید خودروسازان در بهار 97 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9 درصد افزایش داشته اما در تیرماه به‌دلیل مشکلاتی نظیر تحریم‌های امریکا افت تیراژ نیز رقم خورده است. با این حال مسعود دانشمند کارشناس مسائل اقتصادی توضیح داد: بخش قابل توجهی از رشد مصرف مربوط به افزایش تعداد اتومبیل‌هاست. بخشی از این خودروها تولید داخلی و بخشی هم وارداتی هستند. او ادامه داد: افزایش تعداد سفرهای داخلی نیز عامل دیگری است که به اوج‌گیری مصرف بنزین دامن زده است. امسال تعطیلات تابستانی از 25 خرداد ماه شروع شد و روند طولانی تعطیلات نسبت به سال‌های قبل تأثیر زیادی بر رکوردزنی مصرف بنزین داشته است.
ثبات قیمت در نرخ 1000 تومان
چند سالی است که قیمت بنزین در نرخ هزار تومان برای هر لیتر باقی مانده و اجرای فاز بعدی هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت‌ها میان دولت و مجلس سردرگم است. اتفاقی که بی‌تأثیر در رشد مصرف نبوده است. در این باره علی شمس اردکانی رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران و کارشناس ارشد انرژی گفت: این دیدگاه خیلی عوامانه است، اگر فکر کنیم که بنزین ارزان رشد اقتصادی به‌دنبال دارد. توسعه اقتصادی در پی اصلاح ساختارها و قیمت حامل‌های انرژی رخ خواهد داد. بنزین ارزان دستاوردی جز رانت و قاچاق و رشد سرسام آور مصرف بنزین به‌دنبال نخواهد داشت.
قاچاق بنزین به ازای واردات کالای قاچاق
در حالی که قیمت بنزین در ایران هزار تومان است، این نرخ در کشورهای همسایه نظیر ترکیه به 7 هزار تومان برای هر لیتر هم می‌رسد. در چنین شرایطی قاچاق بنزین یکی از کسب و کارهای بسیار سودآور در مرزهای کشور به شمار می‌رود.
شمس اردکانی در این باره توضیح داد: در حال حاضر با افت ارزش پول ملی در مقابل ارزهای خارجی، قاچاق سوخت توسط قاچاقچیان دوباره رونق گرفته است. در ایران قیمت بنزین ثابت است و تغییرات قیمت نفت خام و نرخ ارز در آن تأثیری ندارد. اما شرایط در کشورهای همسایه فرق می‌کند و این تفاوت قیمت داخل و خارج، قاچاق را فعالیتی سودآور می‌کند.
او با اشاره به اینکه آمار شفافی از قاچاق در دست نیست و به طور کلی قاچاق قابل اندازه‌گیری نیست اما شواهد زیادی مبنی بر رشد قاچاق وجود دارد، اظهار کرد: اساساً ما تنها آماری که از قاچاق می‌توانیم ارائه دهیم مربوط به میزان کشف شده آن است. اما الان شواهد و قرائنی موجود است که نشان می‌دهد فرآورده‌های نفتی ایران از جمله بنزین در حال خروج از کشور است و عوض آن کالای قاچاق وارد می‌شود. کالایی که تأثیر منفی بر اقتصاد نیز خواهد داشت.
او تأکید کرد: قیمت بنزین نباید در نرخ هزار تومان برای هر لیتر ثابت بماند وقتی بنزین در کشورهای همسایه نرخی بالاتر از 5 هزار تومان به فروش می‌رسد. این تنها راه مبارزه با قاچاق است. درست مانند زمانی که قیمت نفت خام و به تبع آن بنزین فوب خلیج‌فارس به حداقل رسیده بود و قاچاق دیگر صرفه اقتصادی نداشت.
تولید 87 میلیون لیتر بنزین در روز
در حال حاضر حدود 87 میلیون لیتر در روز بنزین یورو 4 و معمولی در داخل کشور تولید می‌شود. سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان این موضوع گفت: مابقی اضافه مصرف از واردات و ذخایر بنزینی کشور تأمین می‌شود. زیبا اسماعیلی با اشاره به افزایش تولید از پالایشگاه ستاره خلیج فارس اظهار کرد: واردات بنزین در فروردین ماه 10/22 میلیون لیتر در روز و اردیبهشت 4/2 میلیون لیتر در روز و خرداد2/7 میلیون لیتر در روز و تیر 2/3 میلیون لیتر در روز بوده است.
