چه کنیم سرطان نگیریم؟

در حال حاضر تقریباً ۲۰ میلیون نفر در دنیا با سرطان زندگی می کنند که در سال ۲۰۲۰ این رقم به ۳۰ میلیون نفر می رسد. همچنین سرطان در ایران سومین عامل مرگ و میر در میان افراد است. سرطان چیست ؟ در این بیماری معمولاً برخی از سلولهای بدن بصورت نامنظم و بدون تدبیر خاص شروع به تکثیر کرده و میزان مرگ آن سلولها کاهش قابل ملاحظه ای می یابد. ویژگی بیماری های تومری این است که این بیماری ها از یک سلول شروع می شوند و پس از یک زمان معین که می تواند چند هفته یا ۳ تا ۵ سال باشد یک گروه سلولی پدید می آیند که به طور عمده از محیط پیرامونشان متفاوتند. در واقع این گروه از سلولها از لحاظ عملکرد و ساختار از سلولهای دیگر متفاوتند. مهم ترین خصوصیت این سلولها ،تقسیم شدن خارج از کنترل آنهاست. به طور متوسط ۴ الی ۵ سال طول می کشد تا یک سلول تکی رشد کند و به یک تومور یک سانتیمتری تبدیل شود. در واقع هنگامی تومور قابل تشخیص است که اندازه ی آن به این حد برسد. تعداد سلولهای سازنده ی تومور در این حالت ۱۰ میلیون است. سرطان دراین مرحله نهفته است. در این ۴ الی ۵ سال اول هنگامی که اندازه ی تومور سرطانی در حد قابل تشخیص نیست، تعداد فراوانی سلول می توانند از تومور جدا شوند. در این مرحله بیمار هیچگونه علائمی از بیماری نداشته و شکایتی نمی کند. اگر حتی یکی از این سلولهای جدا شده از تومور اصلی در جای دیگر رسوب و جذب شود، فرد بیمار ممکن است دوباره دچار تومور گردد. این مساله حتی در شرایطی که تومور اولیه در سالهای ابتدائی برداشته شود نیز اتفاق می افتد.در اینجا این مسئله مهم است که بیماری هر چه سریعتر تشخیص داده شود زیرا اگر تشخیص سریعاً انجام شود می توان با این عمل جراحی و سایر روش های درمانی ،کلیدی تومرها را از بین برد. براساس اصول امکان دارد که بیماری برای فردی مقدر گردد اما خوشبختانه این مسأله حتمی نیست.یک سلول سرطانی مانند سایر اجزای زنده ی بدن برای زنده ماندن می جنگد. سیستم دفاعی بدن به طور دقیق توسعه ی مداوم سلولهای سرطانی را کنترل می کند. سلامتی یک حالت پویا از این تعادل است.بیماری هنگامی ظاهر می شود که این تعادل به هم بریزد و حالت پویای سلامتی نامتعادل گردد. این مسأله مهم است که در طول زندگی مان نگذاریم این تعادل فیزیکی و روحی به هم بخورد. سرطان در ایران سن سرطان در ایران به زیر ۳۰ سال رسیده است اما متاسفانه در این شرایط هم به نظر می‌آید که هنوز وضعیت سرطان در اولویت برنامه‌های نظام سلامــت کشور قرار ندارد. روند رشد سرطان در ایران در سال‌های اخیر بسیار نگران کننده است و بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، بالاترین میزان شیوع سرطان در خاورمـــیانه را دارد. به عقیده کارشناسان در این حوزه، در آینده نزدیک ایران با سونامی سرطان روبه‌رو خواهد شد. درآینده نزدیک سرطان یکی ازمعضلات اصلی سلامت کشور خواهد بود و این معضل و مرگ و میرناشی از این بیماری هزینه سرسام آور اقتصادی را به خــانواده ها و کشور تحمیل خواهد کرد. این در حالی است که بنا بر آمارهای موجود سرانه سلامت درایران حدود پنج درصد است و این در حالی است که سرانه سلامت در کشورهای پیشرفته ۲۰درصد و در کشورهای متوسط ۱۷ درصد است. سالانه حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار بیمار جدید در ایران به جمع مبتلایان به سرطان افزوده می‌شوند، مشکلات این بیماران بر هیچ کس پوشیده نیست؛ نبود نهاد کافی در زمینه سرطان، هزینه‌های بالای درمان و عدم پوشش دهی بیمه‌ای آن‌ها و غیره، تنها مواردی هستند که بیماران در هر نقطه‌ای از ایران از آن گله دارند. بیماران سرطانی برای درمان علاوه بر هزینه های دارویی، مجبورند برای هر دوره شیمی درمانی ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان هزینه پرداخت کنند به طوری که در بسیاری از مواقع فشار سنگین هزینه بیمار را از ادامه روند درمان منع می کند و متاسفانه اکثر خدمات درمانی بیماران مثل انواع آزمایشات و عکس برداری ها و سی تی اسکن در بیرون از بیمارستان و توسط مراکز خصوصی انجام می گیرد. توصیه‌هایی به بیماران سرطانی و خانواده‌های آنها تحقیقات مختلف ثابت کرده است حمایت روانی از بیماران، به‌خصوص بیمارانی که به سرطان مبتلا هستند می‌تواند بر روند درمان و کیفیت زندگی آنها موثر باشد. حتما شما هم تا به حال داستان زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج را شنیده‌اید که توانسته‌اند با بیماری خود مبارزه کنند. در این میان شخصیت و نوع اعتقادات بیمار بر روند تطابق او با زندگی و بیماری‌اش بسیار موثر است. پزشکان معتقدند بیمارانی که چنین ویژگی‌ و نگرش مثبتی دارند و به علاوه از حمایت خانوادگی خوب و ارتباط اجتماعی خوب نیز برخوردارند در مقایسه با گروه‌هایی که فاقد این سه خصیصه هستند روند بهبود و درمان را با کیفیت مطلوب طی می‌کنند و از زندگی خود بهره می‌گیرند. بسیاری از بیماران که با سرطان خود زندگی می‌کنند و نوشته‌هایی دارند، در لابه‌لای متون روزانه خود ذکر کرده‌اند که امید، چیزی است که آنها برای مقابله با بیماری نیازمند آن هستند. تغذیه مناسب در پیشگیری از سرطان رژیمی متنوع داشته باشید. به خاطر داشته باشید که مواد مغذی مورد نیاز شما تنها از یک یا دو منبع تأمین نشود. در رژیم روزانه خود از تمام گروههای غذایی، میوه ها، سبزیها، غلات، گوشت، محصولات لبنی و ... استفاده کنید. وزن خود را همواره در حد متعادل نگه دارید. چاقی عامل اصلی بوجود آورنده بسیاری از بیماری ها از قبیل بیماری های قلبی، عروقی، فشار خون، دیابت و زمینه ساز بعضی از سرطان هاست. مصرف چربی زیاد، غذاهای حاوی چربی اشباع شده و کلسترول را محدود کنید. رژیمی که چربی آن بالاست می تواند خطر ابتلا به سرطانهای پستان، پروستات، کولون و رکتوم را افزایش دهد. میزان غذاهای نشاسته ای و فیبری را در رژیم غذایی خود افزایش دهید. به آسانی می توان مقدار نشاسته و فیبر رژیم را با خوردن میوه ها، سبزی ها، سیب زمینی، دانه ها، نان ها و غلات کامل افزایش داد. یک رژیم پرفیبر احتمال ابتلا به سرطان کولون و رکتوم را کاهش می دهد. مصرف شیرینی را محدود کنید. الگوهای غذایی حاوی شیرینی و غذاهای شیرین، اغلب پرچرب، با کالری و تهی از مواد مغذی و معدنی می باشند که چنین رژیمی زمینه ساز بروز بعضی از سرطان ها است. نمک رژیم غذایی خود را تا حد ممکن کاهش دهید مصرف نوشابه های الکلی را قطع کنید. مصرف الکل می تواند منجر به سرطان دهان، حلق، مری و کبد شود. میزان ابتلا به سرطان در الکلی هایی که سیگار می کشند چندین برابر است. در رژیم غذایی روزانه خود تا حد امکان از گوشت های کم چرب استفاده کنید. قبل از این که گوشت را بپزید تمام چربی های قابل رویت آن را جدا کنید و دور بریزید و اگر چربی باقی ماند، قبل از خوردن آن را جدا کنید. مصرف ماهی را افزایش دهید. گوشت سفید را به جای گوشت قرمز استفاده کرده و قبل از پخت، پوست و چربی آن را جدا کنید. میوه ها و سبزی ها را جایگزین تنقلات سرخ شده و پرچرب کنید. به جای مواد لبنی پرچرب (شیرکامل، خامه، سرشیر و ...) از محصولات لبنی کم چرب استفاده کنید. این گروه از مواد غذایی منابع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی به ویژه کلسیم هستند که برای حفظ سلامت فرد مفید می باشند. مصرف غذاهای حاوی ویتامین A، بتاکاروتن و ویتامین C احتمال ابتلا به سرطان ها را کاهش می دهند. میوه ها و سبزیهای زیادی وجود دارند که دارای مواد فوق می باشند. سعی کنید در رژیم غذایی روزانه خود از سبزی های برگی شکل سبز تیره، زرد، نارنجی و میوه ها بویژه مرکبات استفاده کنید. سبزی های خانواده کلم اغلب کاهش دهنده احتمال ابتلا به انواع سرطان ها هستند. این سبزی ها منابع خوبی از فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی ها می باشند. از این خانواده می توان به کلم چینی، کلم بروکلی،‌کلم بروکسل،‌کلم پیچ، گل کلم و کلم قمری اشاره کرد. از روش هائی برای پخت غذا استفاده کنید که نیازی به افزودن روغن نداشته باشد. مانند تنوری کردن، بخار پز کردن و آب پز کردن. سعی کنید با توجه به برچسب غذاها و میزان چربی، کالری و فیبر در آنها برای هر روز خود یک برنامه غذایی تنظیم کنید.