بحران بدهی و نظام بانکی، مهم‌تر از خروج آمریکا از برجام
خروج یا عدم خروج آمریکا از برجام برای ما فرق چندانی نداشت چرا که در زمان حضور آمریکا نیز اقتصاد ما در وضعیت درامی قرار داشت. البته خروج ترامپ این وضعیت را تحریک کرد اما نکته اینجاست که ما مسائل داخلی مهمتری نسبت به خروج آمریکا داریم که بیشتر باید به آن‌ها پرداخته شود.
مهم‌ترین مسئله داخلی کشور در حال حاضر نظام ارزی است اما اگر به این موضوع عمیق‌تر بنگریم میبینیم شرایط ارزی کشور به اندازه بحران ارزی سایر کشورها حاد نیست، اما به دلیل شکننده بودن اقتصاد ایران بازار ارز به این صورت ملتهب شده است.
از سوی دیگر بحران نظام بانکی و بدهی‌های بانک‌ها بسیار مهم‌تر از مسئله برجام است. خروج آمریکا از برجام یک اختلال در اقتصاد ایران محسوب می‌شود و درواقع بحران اصلی در داخل کشور خودمان است. خودمان اقتصادمان را شکننده کرده‌ایم و عدم اطمینانی که از تاثیر حوادث خارجی پیش آمده مانند خروج آمریکا و قیمت نفت، مزید بر علت شد تا آسیپ‌پذیرتر شویم.
البته که آثار خروج ترامپ مانند کم شدن فروش نفت، تنگناهای بازار حواله، نقل و انتقالات ارزی با هزینه‌های بیشتر را به زودی خواهیم دید اما این مسائل تنها عدم اطمینان‌هایی هستند که در نتیجه شرایط بد داخلی ایجاد شده‌اند.اگر وضعیت اقتصادی و مسائل بانکی ما در این شرایط قرار نداشت ما به این اندازه نگران بحران‌های سیاسی خارجی نبودیم. بحران بدهی با تحریک مسائل ارزی که ناشی از خروج ترامپ است در کشور ما بیداد می‌کند.
بحران بدهی در تمام نهادهای دولت به چشم می‌خورد و نکته اینجاست که این بنگاه‌ها توان بازپرداخت این بدهی را ندارند. صندوق بازنشستگی، صنعت خودرو، شهرداری و علی الخصوص بانک‌ها از جمله نهادهای دارای بدهی هستند که اقتصاد ما را شکننده کرده‌اند. این وضعیت باعث شده ریال در معرض سقوط جدی قرار گیرد چرا که بازیگران بازار پول به این باور رسیده کسی که این کاغذ را منتشر کرده توان ایفای تعهدات خود را ندارد. این نامعتبر شدن بنگاه‌های دولتی نزد مردم در نهایت منجر به تورم می‌شود.
در چنین شرایطی تصور تورم ملایم در سال جاری خیلی خوش‌بینانه است در حالی‌که من بر این باورم به دلیل آثار ناشی از بدهی، ما یک ابر تورم را تجربه خواهیم کرد و این‌که تورم به چه شکلی بروز می‌کند به همان عدم اطمینان‌ها (خروج آمریکا) بستگی دارد. لازم به ذکر است که هیچ مسیر استانداردی برای خروج از این ابر تورم در کشور وجود ندارد و راهکارها در شرایط فعلی جوابگو نیست.
*کارشناس اقتصادی
