پیامد‌های دستور جدید ترامپ برای کاهش خرید نفت ایران
در بدبینانه‌ترین سناریو، ایران برای حفظ سهم بازار نفت در ترکیب مشتریان خود تغییر ایجاد می‌کند
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، صادرات نفت ایران یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی کشور به‌شمار می‌رود و امریکا با علم به این موضوع بیشترین تمرکزش را صرف کاهش آن کرده است. از این‌رو روز دوشنبه ترامپ رئیس جمهوری امریکا دستور کاهش خرید نفت از ایران را صادر کرد. تضعیف این بخش می‌تواند به اقتصاد نفتی ایران فشار وارد کند و تحریم صادرات نفت ایران و سرمایه‌گذاری در این صنعت در کنار تحریم‌های بانکی می‌تواند تأثیر زیادی بر چرخه اقتصاد بگذارد. لذا کاغذ پاره خواندن تحریم‌ها چندان ادعای درستی نیست. اما ایران این بار توان بیشتری برای مقابله با تحریم دارد. چراکه تا این لحظه تحریم‌های جدید فقط از سوی امریکا بوده و هنوز اروپایی‌ها تصمیم نهایی خود را در خصوص خروج یا پایبندی به برجام اعلام نکرده‌اند. ایران نیز گزینه‌های بیشتری برای مقابله با تحریم‌ها روی میز دارد. در این باره
علی شمس اردکانی کارشناس ارشد انرژی گفت: ایران می‌تواند معاملات نفتی خود را با شرکت‌هایی که مستقل هستند و وابستگی مالی به امریکا و اسرائیل ندارند ادامه دهد. چه در بخش صادرات نفت خام و میعانات گازی و چه در بخش جذب سرمایه خارجی.
او ادامه داد: بازرگانان نفتی و شرکت‌های بزرگ فعال در این حوزه اغلب در اختیار مجموعه‌های صهیونیستی هستند یا سهامداران امریکایی دارند. لذا این شرکت‌ها و بازرگانان بدون آنکه اروپا از برجام خارج شود نیز مراودات خود را با ایران محدود خواهند کرد. اما شرکت‌هایی که از نظر مالی مستقل هستند از سیاست‌های امریکا، صهیونیست‌ها و سعودی‌ها تبعیت نخواهند کرد. شمس اردکانی ادامه داد: در بدترین حالت ایران می‌تواند صادرات نفت خام خود را با کمک شرکت‌های مستقل ادامه دهد. البته تا زمانی که امریکا، اسرائیل و ریاض علیه ایران اقدام می‌کنند، کاهش صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور قابل پیشگیری نخواهد بود. اما میزان کاهش صادرات نفت خام ایران قابل مدیریت است.
اما به عقیده این کارشناس راه حل کلیدی مدارا کردن با دشمنان برای حفظ منافع اقتصادی کشور است. او می‌گوید در تحریم‌های امریکا، صهیونیسم و سعودی نیز نقش دارند و امریکا برده صهیونیسم است. شمس اردکانی بیشترین تأثیر تحریم‌های امریکا را در وهله اول متوجه روابط بانکی و کشتیرانی و بیمه‌ها دانست و اذعان کرد: این موضوع صادرات نفت ایران را سخت خواهد کرد. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که تحریم‌های شامگاه 18 اردیبهشت که ترامپ با عهد شکنی نسبت به برجام علیه ایران وضع کرده، حدود 100 هزار تا 500 هزار بشکه در روز از صادرات نفت خام ایران می‌کاهد. این تحریم‌های نفتی از پنجم نوامبر (۱۴ آبان) بازمی گردد و پایبندی یا خروج اروپا از برجام بر میزان تأثیر آن بر حجم صادرات نفت ایران تأثیر می‌گذارد. آمارها حاکی از آن است که شرکت‌های اروپایی دریافت‌کننده ۴۰درصد و مشتریان سنتی 60درصد نفت ایران در ماه آوریل سال‌جاری بودند. علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میزان تأثیر تحریم‌های امریکا بر صادرات نفت خام ایران را حدود 200 تا 300 هزار بشکه در روز می‌داند و می‌گوید: فکر نمی‌کنم با اعمال دوباره تحریم‌ها مشکلی در صادرات نفت ایجاد شود. مخصوصاً ایران در حوزه‌هایی که نفت سنتی صادر می‌شود، مشکلی نخواهد داشت.
جزئیات دستور ترامپ
دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا روز دوشنبه در نامه‌ای به سه وزیر خود دستور داد تلاش‌ها برای کاهش خرید نفت و فرآورده‌های نفتی از ایران را آغاز کنند. تارنمای کاخ سفید این موضوع را اعلام کرد. این دستور خطاب به «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه، «استیو منوچین» وزیر خزانه‌داری و «ریک پری» وزیر انرژی امریکا صادر شده است.
در نامه ترامپ آمده است: مطابق اختیاراتی که براساس قانون اساسی و قوانین ایالات متحده به من داده شده است، پس از بررسی دقیق گزارش‌های اداره اطلاعات انرژی به کنگره، از جمله گزارش ارائه شده در آوریل 2018 و سایر فاکتورهای مرتبط، از جمله وضعیت اقتصاد جهانی، افزایش تولید نفت برخی کشورهای خاص، سطح جهانی ظرفیت اضافی تولید نفت و در دسترس بودن ذخایر راهبردی، من اعلام می‌کنم که نفت و محصولات نفتی کشورها غیر از ایران به قدر کافی عرضه می‌شود و این امکان را می‌دهد تا حجم خرید نفت و تولیدات نفتی از ایران توسط یا از طریق مؤسسه‌های مالی خارجی به‌طرز چشمگیری کاهش یابد. این وضعیت را از نزدیک دنبال می‌کنم. وزیر خارجه مجاز است و همچنین به او دستور داده می‌شود که این اعلان را در دفتر ثبت فدرال منتشر کند.
عربستان به دنبال سهم ایران
مدتی است که میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران به‌طور میانگین به روزانه 2.6 میلیون بشکه نفت و میعانات گازی رسیده است. با این حال بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت خام اعلام کرده‌اند که به محض کاهش تولید نفت خام ایران حاضرند کمبود عرضه از سوی ایران را جبران کنند. یکی از کشورهایی که برای گرفتن سهم ایران در بازار دندان تیز کرده عربستان سعودی است. این کشور به همراه متحدان عربی خود در دور قبلی تحریم‌های ایران نیز این کار را انجام داده بود. به طوری که با کاهش یک میلیون بشکه در روز عرضه نفت خام از سوی ایران، کشورهای عربی بیش از دو میلیون بشکه در روز نفت خام به بازار عرضه کردند و سهم ایران از تولید اوپک را کاهش دادند. الان نیز که تولید اوپک سقف مشخضی ندارد و نظام سهمیه‌بندی اوپک چندان معین نیست، این خطر سهم ایران را تهدید می‌کند.
رکورد شکنی قیمت نفت خام
با وجود آنکه مقامات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که اجازه نمی‌دهند این بار تغییر چشمگیری در صادرات نفت خام ایران رخ دهد و کارشناسان بازار نیز تغییرات را اندک پیش‌بینی کرده‌اند، روز گذشته در پی انتشار نامه ترامپ قیمت نفت خام به بالاترین رقم از سال 2014 تاکنون رسید. به طوری که در زمان تنظیم این گزارش قیمت نفت خام برنت بالاتر از 79 دلار برای هر بشکه بود؛ رقمی بی‌سابقه در 4 سال اخیر. در این باره الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه نیز قصد دارد در جریان دیدار با خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در یک نشست اقتصادی در سن‌پترزبورگ که اواخر ماه جاری برگزار خواهد شد، در مورد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران گفت‌وگو کند.
