المانیتور: افزایش نرخ ارز در ایران حبابی است

به گزارش اقتصاد انلاین به نقل از ایرنا، پایگاه خبری یاد شده نوشت؛ ریال ایران حدود یک سوم ارزش خود را در بیش از یک سال گذشته از دست داده است اما این کاهش به طور مستقیم ناشی از ضعف اقتصادی نیست و بیشتر شبیه حبابی است که در آن مردم مشتاقانه با خرید دلار سرمایه گذاری می کنند.

«بیژن خواجه پور» یک مشاور تجاری ایرانی، عوامل مختلفی را مورد توجه قرار داده است از جمله مسائلی که به مدیریت و سیاستگذاری بانک مرکزی ایران بر می گردد مانند تک نرخی نبودن نرخ ارز و وجود یک اختلاف قدیمی میان نرخ های ارز رسمی و آزاد؛ این عوامل به عرضه ارز برمی گردد زیرا به در دسترس بودن دلار در بازار مربوط است.

وی فشار تورمی، بازده مورد انتظار سرمایه گذاری و شرایط روانی بازار را از جمله عواملی برشمرد که به تقاضای ارز برمی گردند.

بررسی های این مشاور اقتصادی نشان می دهد، قیمت طلا 30.15 درصد افزایش یافته در حالی که نرخ بازار آزاد دلار 30.75 درصد بالا رفته است که تقریباً 2 برابر افزایش نرخ رسمی ارز در یک سال گذشته است.

خواجه پور افزود: این در حالیست که نرخ تورم بر اساس آمار بانک مرکزی تنها با یک واحد افزایش به 9.6 درصد رسیده است.

این اقتصاددان ادامه داد: قیمت مسکن نیز تقریباً ثابت مانده است. در سال 1396 متوسط قیمت یک متر مربع مسکن در تهران تنها 12 درصد بالا رفته و افزایش اخیر قیمت مسکن ناشی از افزایش تقاضا نبوده است، بلکه به درنگ فروشندگان و خودداری آنها از فروش برمی گردد که تا اندازه در کاهش برابری ریال در مقابل دلار موثر بود.

خواجه پور نتیجه گرفته است، ثبات نسبی نرخ تورم و متوسط قیمت مسکن در سال گذشته نشان می دهد که قدرت خرید ریال در مصارف روزانه به طور نسبی ثابت مانده است به ویژه با در نظر گرفتن اینکه افزایش تورم و قیمت مسکن سال گذشته تا اندازه زیادی با نرخ بهره پایه 18 درصدی جبران شده است.

به گفته وی، بنابراین دلایلی که به طور کلی کاهش ارزش ریال در برابر دلار در کوتاه مدت را توضیح می دهد، این بار کار نمی کند و عامل را باید در جای دیگری جستجو کرد.

همچنین «عباس ولدخانی» اقتصاددان نیز با استفاده از تحلیل سری زمانی، داده ها از سال 1960 تا سال 2002 را بررسی کرده است؛ در این دوره زمانی، کاهش ارزش ریال در مقابل دلار به طور متوسط سالیانه 13 درصد بوده است.

مطالعات این اقتصاددان، منابع کوتاه مدت کاهش مستمر نرخ برابری ریال در مقابل دلار را افزایش چشمگیر قیمت ها در ایران در مقایسه با نرخ پایین تورم در آمریکا و رشد ضعیف تولید ناخالص داخلی دانسته است.

بنابراین با توجه به اینکه در سال 1396 شاهد جهش چشمگیر قیمت و رشد ضعیف تولید ناخالص داخلی نبوده ایم، علت تضعیف ریال در مقابل دلار به ضعف اقتصادی برنمی گردد.

صندوق بین المللی پول، تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2017 را معادل 3.5 درصد پیش بینی کرده است.

**عامل چرخش اخیر مردم به سوی دلار و طلا

المانیتور در ادامه می پرسد، پس عامل چرخش مردم به سمت دلار و طلا که موجب ثبت رکوردهای بی سابقه برای این دو کالا شده است، چیست؟ و پاسخ می دهد؛ این یک رفتار سرمایه گذاری است. توانایی برای ایجاد ثروت در یک محیط اقتصادی با مشکلات مزمن ساختاری، مهارتی است که طبقه متوسط رو به بالا در طول دهه های گذشته فرا گرفته تا به این وسیله از خود در برابر کاهش ارزش واقعی حقوق و دستمزد، افزایش سطح قیمت ها و نبود اطمینان در فضای کسب و کار محافظت کند.

این بدان معنی است که آنچه روزی پیش بینی می شد در زمان ضعف اقتصادی دنبال شود، در غیاب یا پیش از چنین ضعفی دنبال شده است، بنابراین آنچه ما امروز شاهد آن هستیم بیشتر شبیه یک حباب است.

المانیتور ادامه می دهد، این نکته در خور توجه است که افزایش معاملات مسکن به ویژه در منطقه مرفه نشین شمال تهران و افزایش موازی پایگاه های اینترنتی گزارش گیری مالی به یقین کار پرداختن به سفته بازی ارز را آسان تر کرده است.

ایرانی ها می توانند قیمت های بازار آزاد را با استفاده از تلفن های همراه خود بررسی کنند، به نزدیک ترین صرافی بروند و ریال خود را به ارز خارجی تبدیل کنند.

بنابراین این روزها، دیدن شهروندان منتظر پشت درب صرافی ها صبح اول وقت برای خرید دلار یا سایر ارزها چیز عجیبی نیست.

در کنار تسهیل ورود مردم به بخش سفته بازی، بُعد مهم تر دیگری نیز برای این رفتار سرمایه گذاری وجود دارد. دلایل زیادی وجود دارد که خبرها در مورد چالش های بخش بانکی ایران از جمله اعتراض مالباختگان به موسسات مالی و لجبازی های آمریکا نیز در این زمینه موثر بوده اند.

انتشار این خبرها از طریق تلگرام کافی است که به سرمایه گذاران ایرانی این اطمینان را بدهد که صرف نظر از وضعیت واقعی اقتصاد، خرید امروز دلار بهتر از خرید فردای آن است.

المانیتور یادآور شد، حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران نیز در سخنرانی فوریه (دی-بهمن) گذشته خود گفت: هیچ دلیل اساسی برای کاهش ارزش ریال در مقابل دلار وجود ندارد.

وی افزود: توصیه من به مردم این است که به نفعشان نیست به مسیر پرخطر خرید دلار بیفتند. راه های بهتری برای استفاده از دارایی هایشان هست و خرید ارز یک راه حل پایدار نیست.