شاخص برنت بالای ۷۰ دلار تثبیت شد

هرچند رسیدن قیمت‌ها به بالای ۷۰ دلار موجب خوش‌بینی بسیاری از معامله‌گران و فعالان بازار نفت شده است، با این حال همچنان تردید‌هایی از سوی برخی موسسات بین‌المللی درباره روند قیمت‌ها در سال ۲۰۱۸ مطرح است. رشد تولیدات شیل که برخی برآوردها از رسیدن آن به بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز در آینده نزدیک خبر می‌دهد این پرسش را در بازار نفت ایجاد کرده که «آیا تغییر کانال قیمت‌ها از ۶۰ دلار به ۷۰، دوام خواهد داشت؟» به گزارش دنیای اقتصاد، بازار نفت روز گذشته را هرچند در ابتدا با افت قیمت‌ها شروع کرد اما به دنبال تضعیف ارزش دلار از میانه‌های روز رو به افزایش گذاشت. بهای نفت‌خام آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۴ به وقت تهران) ۱۵ سنت افزایش یافته و به ۶۶/ ۶۵ دلار بر بشکه رسیده است. نفت برنت نیز با ۷ سنت رشد در قیمت ۴۹/ ۷۰ دلار بر بشکه معامله شد. برنت روز چهارشنبه به دنبال انتشار آمار موجودی انبارهای نفتی به بیش از ۷۱ دلار نیز رسیده بود.

رشد بازارهای کالایی با اهرم دلار

افت شاخص دلار به یقین یکی از عوامل رشد قیمت نفت در روز گذشته و در کل یک سال پیش بوده است. تاثیر نوسانات دلار آمریکا بر نفت و دیگر بازارهای کالایی از آن جهت است که این کالاها با ارز دلار در بازارهای جهانی معامله می‌شوند. بنابراین زمانی که شاخص دلار افت می‌کند، نفت و دیگر کالاهای اساسی برای مشتریانی که ارز مرجع آنها غیر از دلار آمریکا است (به‌طور مثال برای خریداران چینی) ارزان‌تر تمام می‌شود. از این رو افت شاخص دلار محرکی برای افزایش تقاضا است و رشد قیمت‌ها را به دنبال دارد. در یک سال گذشته عواملی چون رشد ارزش دیگر ارزها از جمله یوآن و یورو به دنبال آمار مثبت اقتصادی در این مناطق، نگرانی از شرایط عمومی اقتصاد آمریکا تحت تاثیر بحث کاهش مالیات در این کشور و احتمال دخالت روسیه در انتخابات آمریکا که احتمال بازجویی از ترامپ را نیز مطرح کرده است، از مهم‌ترین عوامل افت شاخص دلار محسوب می‌شود.

اما افت شاخص دلار در روزهای گذشته که موجب شد ارزش آن به کمترین سطح از دسامبر ۲۰۱۴ برسد، عواملی چون تعطیلی دولت آمریکا در اول هفته گذشته و تقویت یوآن و یورو تحت تاثیر آمارهای اقتصادی اتحادیه اروپا و ین بوده است. در این میان اظهارات استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز در افت شاخص دلار تاثیر داشت. منوچین گفته است، کاهش ارزش دلار برای ما خوب و به نفع تجارت آمریکا است. البته ترامپ در روزهای بعد درباره اظهارات منوچین توضیحاتی داد و از تاثیر منفی آن بر ارزش دلار تا حدودی کاست. رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است، صحبت‌های منوچین را ناقص منتقل کرده‌اند، منظور او این بوده که افت ارزش دلار دغدغه دولت نیست و اظهارات او این معنا را نمی‌دهد که ارزش دلار باید بیشتر از این کاهش یابد.

از رشد شاخص دلار در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان یکی از عوامل کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی یاد می‌شود، اما حال شرایط به‌طور کل برعکس شده است. شاخص دلار ظرف یک سال گذشته، بر خلاف نوسانات بازار نفت حرکت و مسیری کاهشی را طی کرده است. نتیجه طی مسیر متفاوت موجب شده در حالی که نفت‌‌های شاخص در حال حاضر در بیشترین سطح خود از سال دسامبر ۲۰۱۴ معامله می‌شوند، شاخص دلار به کمترین سطح خود از دسامبر سال ۲۰۱۴ برسد. شاخص دلار روز گذشته به ۸۸/ ۸۸ رسید، در حالی که کمترین سطح از ۱۲دسامبر ۲۰۱۴ محسوب می‌شود. بی‌ام‌آی ریسرچ بر این باور است که افت ارزش دلار در برابر سبدی از ارزهای دیگر موجب می‌شود که تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۸ در سطح بالایی باقی بماند.

کاهش موجودی انبارهای نفتی

اما انتشار آمار موجودی انبارهای نفتی آمریکا یکی از مهم‌ترین عوامل تداوم نوسان نفت در سطوح بیش از ۷۰ دلار بوده است. آن‌طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا گزارش می‌دهد، سطح موجودی انبارهای نفتی این کشور در هفته منتهی به ۱۹ ژانویه حدود ۱/ ۱ میلیون بشکه کاهش یافته است. این خبر موجب شد که بهای نفت برنت برای اولین بار از سال ۲۰۱۴ روز چهارشنبه برای ساعاتی به بیش از ۷۱ دلار بر بشکه برسد. نفت‌خام آمریکا نیز به مرز ۶۷ دلار نزدیک شد. این دهمین هفته متوالی است که موجودی ذخایر نفتی آمریکا کاهش می‌یابد. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد که سطح این ذخایر به کمترین مقدار از فوریه ۲۰۱۵ رسیده است. این موضوع هرچند نشان می‌دهد که عرضه در بازار نفت به خوبی تحت کنترل است، با این حال رشد موجودی فرآورده‌های نفتی سیگنال منفی در بازار نفت محسوب می‌شود.اوپک و کشورهای غیرعضو اوپک رسیدن سطح موجودی انبارهای نفتی به متوسط ۵ ساله را هدف‌گذاری کرده‌اند. موجودی انبارهای نفتی آمریکا که به‌طور مرتب و هفتگی منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که اوپک به این هدف خود حداقل در آمریکا بسیار نزدیک شده است. آمریکا سال‌هاست عنوان دارنده بزرگترین انبارهای تجاری نفت خام دنیا را در اختیار دارد.

احتمال تمدید توافق نفتی

با وجود این عوامل اما همچنان مهم‌ترین عامل رشد قیمت‌ها را می‌توان توافق نفتی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک دانست. اظهارات وزیر نفت عربستان و روسیه بعد از نشست اخیر کمیته ویژه نظارت بر اجرای توافق یکی از عواملی بود که بهای نفت را در هفته جاری در مسیر صعودی قرار داد. آن‌طور که وزیر انرژی و معادن عربستان سعودی گفته است در این نشست تصمیم گرفته شده که اگر موجودی انبارهای نفتی کشورهای عضو شورای همکاری و توسعه اقتصادی(OECD) در سال ۲۰۱۸ کاهش نیابد، کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به همکاری خود برای متعادل کردن بازار در سال ۲۰۱۹ نیز ادامه خواهند داد. با این حال وزیر انرژی عربستان تاکید می‌کند که بر سر مکانیسم همکاری این کشورها در سال ۲۰۱۹ تصمیمی اتخاذ نشده، یعنی ممکن است ادامه همکاری‌ها در سال آینده متفاوت از توافق کنونی باشد.

این اظهارات در حالی مطرح شد که پیش از این بسیاری از کارشناسان و موسسات بین‌المللی اعلام می‌کردند که با رشد قیمت‌ها توافق اوپک به پایان زودهنگام خود خواهد رسید. آنها بر این باور بودند که افزایش قیمت نفت به بیش از ۷۰ دلار می‌تواند رشد تولیدات شیل را به شدت سرعت بخشد و مجددا موجب بازگشت مازاد عرضه در بازار نفت شود و این موضوعی نیست که مورد نظر روسیه و برخی کشورهای تولیدکننده نفت باشد. از این رو روسیه به اوپک فشار خواهد آورد که هرچه زودتر به توافق نفتی پایان دهند. با این حال اطلاعیه پایانی نشست کمیته ویژه نظارت بر توافق نقطه پایانی بر تمامی این گمانه‌زنی‌ها گذاشت و این عامل، رشد قیمت‌ها در هفته گذشته را به دنبال داشت.

ابهام در مسیر نفت ۲۰۱۸

با وجود اینکه در هفته‌های اخیر برنت همواره نزدیک به مرز ۷۰ دلار نوسان کرده‌ اما نگرانی‌هایی درباره تداوم این مسیر وجود دارد. این نگرانی‌ها به ابهام درخصوص شرایط و توانایی نفت شیل باز‌می‌گردد. در واقع مشخص نیست رشد قیمت‌ها تا چه میزان می‌تواند موجب تقویت تولید شیل شود. آژانس بین‌المللی انرژی بر این باور است که تولید نفت این کشور در هفته‌های آینده به بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید و آمریکا جای عربستان را به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت‌خام دنیا خواهد گرفت. این سازمان پیش‌بینی کرده که متوسط تولیدات آمریکا در سال جاری رشد ۱/ ۱ میلیون بشکه‌ای را تجربه کند و این عامل در کنار کاهش رشد تقاضا از ۶/ ۱ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۷ به ۳/ ۱ میلیون بشکه در سال جاری، موجب می‌شود که تقاضا برای نفت اوپک کاهش یافته و موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD تغییر محسوسی را تجربه نکند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز که تولید نفت این کشور در دسامبر گذشته را ۹/ ۹ میلیون بشکه در روز اعلام کرده در آخرین گزارش خود متوسط بهای نفت برنت در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ را بیش از ۱۰ دلار کمتر از قیمت‌های کنونی و به ترتیب نزدیک به ۶۰ و ۶۱ دلار پیش‌بینی کرده است.

موضوع نگران‌کننده دیگری که احتمال بازگشت نفت از کانال ۷۰ دلار را محتمل می‌نماید، رشد شدید قراردادهای اختیار خرید(انتظار برای رشد قیمت‎ها یا Net long position) است. آن‌طور که یکی از معامله‌گران بازار نفت به سی‌ان‌بی‌سی گفته است، هفته گذشته حجم قراردادهای اختیار خرید به بیشترین سطح در کل تاریخ این بازار رسیده است  و این می‌تواند شروعی برای افت قیمت‌ها باشد.با وجود تاکید بر رشد تقاضا با کاهش ارزش دلار، احتمال افت تقاضای فصلی همچنان به قوت خود باقی است و این می‌تواند نفت را از کانال ۷۰ دلار به زیر برساند. به‌طور معمول در این فصل پالایشگاه‌ها وارد دوره تعمیر و نگهداری می‌شوند و تقاضا برای نفت خام کاهش می‌یابد. بانک آمریکایی جفریس نیز شروع دوران تعمیر و نگهداری در برخی پالایشگاه‌های آمریکایی را تایید کرده است. با کاهش تقاضا از سوی پالایشگاه‌ها انتظار می‌رود روند کاهشی موجودی انبارهای نفتی متوقف شود.

با این حال طیف دیگری نیز در بازار حضور دارند که نه تنها نسبت به ثبات قیمت‌های کنونی خوش‌بین هستند، بلکه رشد قیمت‌ها را ادامه‌دار می‌دانند. به‌طور مثال اوپک در گزارش‌های خود هرچند بهای نفت را پیش‌بینی نمی‌کند، اما چشم‌انداز مثبتی پیش روی بازار ترسیم می‌کند. این سازمان با وجود پیش‌بینی رشد بیش از ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولیدات آمریکا، رشد تقاضا برای نفت را بیشتر از پیش‌بینی آژانس و نزدیک به ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز برآورد می‌کند. از این رو اوپک اعلام کرده که افت موجودی انبارهای نفتی امسال به خصوص در نیمه دوم سال نیز ادامه یافته و حجم نفت ذخیره شده در این انبارها تا پایان سال به متوسط ۵ساله خود خواهد رسید. انرژی اسپکت نیز در آخرین گزارش‌های خود رسیدن قیمت نفت به حدود ۱۰۰دلار در سال ۲۰۱۹ را نیز محتمل می‌داند، چراکه رشد تقاضا برای نفت‌خام در سال جاری را حدود ۷/ ۱ میلیون بشکه در روز برآورد کرده است.