سالی یک بار گوش به زنگ زلزله هستیم !
خانم معلم به تک تک دانش‌آموزان نگاه می‌کند و برایشان از جبر و هندسه می‌گوید. معلم نگاهش به دانش‌آموزان است، برخی سراپا گوش مشغول نوشتن هر آنچه که معلم بر تخته سیاه می‌نویسد. برخی دیگر هم بی توجه به درس و مدرسه، یا در رؤیاهای خود فرو رفته‌اند یا بازیگوشی می‌کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین، ایران نوشت: همین دقایق است که ناگهان میزها می‌لرزد، دانش‌آموزان بلند می‌شوند، برخی پناه می‌گیرند و برخی دیگر فرار می‌کنند. تعدادی وسط کلاس می‌مانند و نمی‌دانند چه واکنشی نشان دهند. معلم اما بلند بلند فریاد می‌زند که دخترها پناه بگیرید، زیر نیمکت‌ها بروید، دست‌تان را روی سرتان بگذارید. بعضی از دانش‌آموزان مانور زلزله را جدی می‌گیرند و برخی دیگر چندان اهمیتی به آن نمی‌دهند، می‌خندند و بیرون می‌روند. انگار برایشان مهم نیست حالا که مانوری برای زلزله در مدرسه برگزار می‌شود، کمی جدی‌تر باشند و به توصیه‌های معلم گوش کنند. مانور زلزله برای خیلی‌هایشان زنگ تفریحی است که می‌توانند با دوستان و همکلاسی‌هایشان خوش بگذرانند. درست است که فقط یکبار در سال آن هم نیم ساعت در کلاس‌های درس برگزار می‌شود همین نیم ساعت برای دانش‌آموزان مساوی است با خنده و خوشگذرانی. موضوعی که دانش‌آموزان چند مدرسه گفتند. آتنا، دانش‌آموز سال یازدهم یکی از دبیرستان‌های تهران است. از او که کنار دوستانش جلوی در مدرسه ایستاده بود، درباره مانور زلزله در مدارس پرسیدم که جواب داد «چند وقت پیش معلم‌مان آمد سر کلاس و گفت وقتی زنگ مدرسه به صدا درآمد، می‌خواهیم مانور زلزله را برگزار کنیم. برای ما توضیح داد که وقتی زنگ خورد، بچه‌ها به زیر نیمکت‌ها بروند و یاد داد وقتی زلزله آمد، باید پناه بگیریم. وقتی زنگ خورد، همه بچه‌ها بیرون رفتند و فقط چند نفری از دانش‌آموزان زیر میز پناه گرفته بودند. چند دقیقه‌ای گذشت. دوباره زنگ مدرسه خورد و ما به کلاس برگشتیم و معلم‌مان درس خودش را داد. بیشتر برای بچه‌ها زنگ تفریح بود تا اینکه بخواهند چیزی یاد بگیرند.» دوستانش هم حرف‌های آتنا را تأیید می‌کنند: «کلاس ما به خاطر اینکه درس‌مان عقب بود، در مانور شرکت نکرد. فقط معلم‌مان چند نکته درباره زلزله گفت که وقتی زلزله آمد مثلاً برویم زیر میز ناهار خوری یا فرار نکنیم.» از آنها می‌پرسم وقتی که زلزله آمد چقدر همان موضوعاتی که در مدرسه یاد گرفتند را اجرا کردند و آیا ترسی از وقوع زلزله داشتند یا خیر؟: «آن شب خیلی ترسیده بودیم. کاری نمی‌توانستیم بکنیم با پدر و مادرمان بیرون از خانه بودیم.» فرحناز اصلاً نمی‌خواهد درباره آن شب زلزله صحبت کند: «تا چند روز کنار مادرم می‌خوابیدم واقعاً ترسیده بودم.»
امیرعلی، دانش‌آموز کلاس چهارم دبستان در غرب تهران می‌گوید: «اصلاً امسال در مدرسه ما مانور زلزله برگزار نکردند. من پارسال هم در این مدرسه بودم اما پارسال هم مانوری نداشتیم.» نگار، دانش‌آموز دوم متوسطه در کرج هم می‌گوید در دبیرستان آنها هم مانور زلزله برگزار نشده است. مشاهدات میدانی در چند مدرسه مرکز شهر هم نشان می‌دهد که چند مدرسه اصلاً مانور زلزله نداشتند و دانش‌آموزان یکی از مدارس هم گفتند که با وجود آنکه مانور زلزله در مدارس آنها اجرا شده بود، نتوانستند در هنگام زلزله آرامش خود را حفظ کنند.
فرشاد، دانش‌آموز دهم علوم انسانی درباره آموزش‌هایی که مدرسه به او داده است، می‌گوید: «به ما یاد دادند که وقتی زلزله آمد پناه بگیریم اما نمی‌دانستم دقیقاً کجا بروم. البته امسال مانوری در مدرسه نداشتیم. وقتی متوجه زلزله شدم با پدرم به بیرون رفتم. من که چیزی بلد نیستم پدر و مادرم فقط گفتند که آروم باش و چیزی نمی‌شود اما خودشان هم ترسیده بودند.» دانش‌آموز دیگری هم می‌گوید: «زلزله واقعاً ترسناک است تا چند روز فقط مادرم با من و خواهرم صحبت می‌کرد که نترسیم و به اتاق‌هایمان برویم. شب‌ها نمی‌توانستیم راحت بخوابیم. خودم سه روزی مدرسه نیامدم می‌ترسیدم. داخل مدرسه هم همه حرف از زلزله می‌زدند.»
مانور زلزله موفق‌ترین آموزش عملی در مدارس است
سال‌هاست که 13 میلیون دانش‌آموز در مانوری شرکت می‌کنند تا آموزش‌های لازم برای وقوع زمین لرزه را در موقعیت‌های مختلف بیاموزند. تنها کشوری که مانور در مدارس را به صورت کشوری با همکاری رادیو، وزارت کشور و هلال احمر و نهاد‌های دیگر انجام می‌دهد. آموزش و مانورهای مداوم و مستمر و شبیه‌سازی شده با واقعیت‌های زلزله. با این حال برخی از زلزله‌شناسان بر این باورند که با توجه به اینکه مدیریت بحران کشور دچار مشکلات بسیاری است با آموزش و برگزاری مانورهای مستمر و هدفمند در مدارس برای دانش‌آموزان، می‌توان آنها را برای مقابله حین زلزله، انجام اقدامات پیشگیرانه در محیط مدرسه و منزل آماده کرد. با این حال برخی از کارشناسان هم بر این باورند که مدارس مانورهای زلزله را جدی نمی‌گیرند و برخی از مدارس چند سالی است که اصلاً مانور زلزله را برگزار نمی‌کنند. موضوعی که علیرضا کاظمی معاون فرهنگی و پرورشی وزیر آموزش و پرورش آن را رد می‌کند و درباره موفق بودن این مانور در بین دانش‌آموزان می‌گوید: «به نظر ما مانور زلزله یکی از بهترین آموزش‌هایی است که در مدارس کشور اجرا می‌کنیم. مانور زلزله توانسته به دانش‌آموزان این آموزش را بدهد که در هنگام وقوع زلزله چه واکنشی از خود نشان دهند و ما شاهد بودیم که دانش‌آموزان در زلزله اخیر این آگاهی را داشتند و حتی توانستند در خانواده هم مدیریت بحران داشته باشند.»
وی با اشاره به اینکه کشور ما زلزله‌خیز است بنابراین به منظور ایجاد آمادگی در دانش آموزان و فرهنگیان برای کاهش آسیب های ناشی از وقوع احتمالی زلزله، آموزش ها لازم است می‌گوید: «ما سعی کردیم در مدارس الگوی زلزله را شبیه سازی کنیم تا دانش‌آموزان بتوانند آگاهی لازم را داشته باشند بنابراین مانور زلزله هر سال در تمامی مدارس اجرا می‌شود.»
کاظمی با اشاره به اینکه در کتاب‌های درسی در مقطع متوسطه اول و دوم بحث مربوط به زلزله وجود دارد و مانور هم برای این منظور برگزار می‌شود، تأکید می‌کند: این مانورها درحقیقت آموزش‌هایی هستند تا آنچه دانش‌آموزان در کتاب‌های درسی آموخته‌اند به صورت عملی تجربه کنند. با این حال ما معتقدیم مهم‌ترین گام در مدیریت بحران زلزله در مدارس، آموزش برای بالا بردن سطح دانش و آگاهی عمومی دانش‌آموزان در مورد زلزله، اثرات آن و نحوه مواجهه و مقابله با آن است. از طرفی با شبیه‌سازی صحنه زلزله و انجام تمرینات و مانورهای دوره‌ای و مداوم در مدارس و مراکز آموزشی می‌توان در کاهش مخاطرات زلزله در بین دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها بسیار مؤثر بود.
