ریزش دلار با فن هلندی
روز پنج‌شنبه، بازار ارز «دلارباران» شد؛ در این روز عرضه ارز مانند «حراج هلندی» با بالاترین قیمت‌ها کلید زده شد، ولی از آنجا که خریداری در بازار نبود، شاخص ارزی به سطوح پایین‌تر رفت.
نتیجه این حراج و افزایش حجم ارز موجود در بازار، افت ۳۰ تومانی دلار و ثبت قیمت ۴ هزار و ۳۳۰ تومان بود. افت نرخ حواله درهم، تناسب ارزش دلار در بازار داخلی با بازارهای همسایه مانند سلیمانیه عراق و کاهش جو هیجانی در بازار از جمله عواملی بودند که فروش‌ها را بالا بردند. یکی از اثرات افت قیمت شاخص ارزی، سقوط ۴۰ هزار تومانی سکه تمام بهار آزادی بود. به گزارش دنیای اقتصاد، روز پنج‌شنبه اولین کاهش دلار و سکه در هفته گذشته به ثبت رسید تا آرامش نسبی به بازارها برگردد. در ششمین روز هفته، دلار ۳۰ تومان از ارزش خود را از دست‌داد و به قیمت ۴ هزار و ۳۳۰ تومان رسید. با وجود افت روز آخر، روند افزایشی دلار در طول هفته موجب شد که بازدهی ۷ روزه آن به ۳ درصد برسد؛ این میزان رشد از اولین هفته دی‌ماه ۹۵ سابقه نداشت. به گفته فعالان، مهم‌ترین عاملی که در افت قیمت دلار نقش داشت، زیادی حجم دلار در میدان رو به روی پاساژ افشار بود؛ دلار به حدی در بازار وجود داشت که برخی معامله‌گران عنوان کرده بودند که بازار ارز «دلارباران» شده بود روز پنج‌شنبه جو بازار افزایشی نبود.
یکی از نشانه‌های این فضا آن بود که عرضه ارز را با بالاترین قیمت‌ها کلید زدند ولی از آنجایی که خریداری در بازار نبود قیمت کاهشی‌تر شد، با کاهش قیمت ارزهای دپوشده نیز وارد بازار شد، پس از این بازارساز با تشدید عرضه ارز زمینه را برای افت بیشتر قیمت فراهم کرد .در آخرین روز هفته، سکه تمام بهار آزادی نیز ۴۰ هزار تومان افت را به ثبت رساند و به قیمت یک میلیون و ۴۶۸ هزار تومان رسید. این بیشترین افت روزانه سکه از ۹دی‌ماه سال ۹۵ بود، ولی نتوانست تاثیری در برابر رکوردزنی افزایشی هفتگی این فلز گرانبها داشته باشد. سکه در هفته گذشته نزدیک ۴ درصد افزایش را به ثبت رساند که بیشترین رشد هفتگی از مهرماه۹۶ بود. به گفته فعالان، افت روز پنج‌شنبه سکه و دلار کمی فضای بازارها را آرام کرد، هر چند که دیدگاه‌های افزایشی همچنان در میان معامله‌گران وجود دارد. به اعتقاد بخشی از بازیگران بازار، تنها دو عامل می‌توانند در روزهای آینده قیمت‌ها را تحریک کنند: وقوع اتفاقات بیرونی یا واکنش غیرمنتظره ترامپ نسبت به برجام. این در حالی است که عده دیگری از معامله‌گران باور دارند، فارغ از اتفاقات بیرونی و سیاسی، قیمت دلار در اوایل ژانویه به‌طور سنتی با قدرت افزایشی می‌شود، ولی پس از خروج این سرفصل تقاضا، قیمت در مسیر کاهشی قرار می‌گیرد. از نظر آنها، در سال ۹۶ نیز قیمت دلار پس از نوسانات هفته گذشته وارد یک فاز اصلاحی فرسایشی خواهد شد و قیمت تا انتهای سال جاری بیشتر تحت‌تاثیر نیروهای کاهشی خواهد بود. سال گذشته نیز قیمت دلار در اوایل دی‌ماه افزایشی شد ولی پس از آن بیشتر رو به کاهش قیمت داشت.
علت اصلی افت دلار
به گفته فعالان، مهم‌ترین عاملی که روز پنج‌شنبه قیمت دلار را در مسیر کاهشی قرار داد، افزایش حجم ارز موجود در بازار بود. از همان ابتدای آخرین روز هفته بیشتر معامله‌گران ارزی در موقعیت فروش قرار گرفتند؛ در آن سو، کمتر معامله‌گری حاضر به خرید بود. در چنین فضایی، دلار در ابتدا از سوی فروشندگان ۴ هزار و ۳۸۰ تومان قیمتگذاری شد؛ ولی قیمت به سرعت راه کاهشی را طی کرد و پیش از ساعت یک بعدازظهر زیر سطح ۴هزار و ۳۵۰ تومان قرار گرفت. در ادامه روز ارز بیشتری به بازار تزریق شد تا قیمت تا نقطه ۴ هزار و ۳۳۰ تومان عقب نشینی کند. اخبارهای غیررسمی حاکی از آن بود که پس از ساعت ۳بعدازظهر نیز در معاملات غیررسمی، دلار تا رقم ۴ هزار و ۳۲۰تومان افت کرد.
نیروهای کاهشی انتهای هفته
به گفته فعالان، یکی از عواملی که انتظارات معامله‌گران ارزی را تغییر داد، فروش ارز از سوی صرافی‌های بانکی از همان آغاز روز پنج‌شنبه بود. در کنار عرضه بازارساز نیروها و عوامل کاهشی دیگری نیز حضور داشتند که میزان فروش‌های ارزی معامله‌گران را بالا بردند و قیمت را تحت‌فشار قرار دادند. یکی از این عوامل، افت نرخ حواله درهم بود. به گفته یکی از فعالان، در آخرین روز هفته نرخ حواله درهم به زیر محدوده هزار و ۲۰۰ تومان رفت و روی عدد هزار و ۱۹۵ تومان قرار گرفت. دیگر عاملی که در طول هفته قیمت را به سوی سطوح بالاتر رهسپار کرده بود، بالا بودن ارزش دلار در مناطق مرزی مانند سلیمانیه عراق بود. با این حال، روز پنج‌شنبه ارزش دلار در ایران و منطقه سلیمانیه تقریبا یکسان بود تا ارزی از بازار داخلی خارج نشود. به این ترتیب، یکی از عوامل اصلی تحریک قیمت در روز آخر هفته در بازار حضور داشت. حباب یورو یکی دیگر از عواملی بود که زمینه را برای رشد قیمت دلار در طول هفته فراهم آورده بود، ولی افت سنگین ارز اروپایی در روز انتهایی هفته تا حدی حباب آن را کاهش داد. روز پنج‌شنبه یورو ۱۸۵ تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت ۵ هزار و ۳۴۵ تومان رسید. بازار ارز در روز پنج‌شنبه در کنار دلار و یوروافت سایر ارزها را نیز به همراه داشت. پوند انگلیس با ۱۳۰ تومان کاهش از مرز ۶ هزار تومانی عقب نشست و به قیمت ۵ هزار و ۹۵۰ تومان رسید. لیر ترکیه نیز با ۴۵ تومان کاهش به قیمت هزار و ۲۱۵ تومان رسید.
انتظارات روانی، نیروهای بنیادی
به گفته فعالان، هفته گذشته تقاضای زیادی وارد بازار ارز شد و حتی افراد زیادی برای اولین بار اقدام به خرید دلار کردند؛ در این میان، عده زیادی از معامله‌گران اعتقاد دارند، افت روز پنج‌شنبه و کاهش خریدها در بازار ارز نشانه‌ای از بازگشت وضعیت عادی به بازار بود. به گفته این دسته، به‌طور سنتی پس از تقاضای ژانویه عوامل بنیادی از رشد قیمت دلار حمایت نمی‌کنند و حتی بیشتر شرکت‌های تجاری در روزهای انتهایی سال ترجیح می‌دهند که ارز خود را تبدیل به ریال کنند. در کنار این، بیشتر معامله‌گران و تجار پیش از رسیدن به ماه‌های انتهایی سال ارز خود را تهیه کرده‌اند؛ بنابراین در این مقطع زمانی میزان تقاضا نیز افت می‌کند. در این شرایط، تنها عواملی از نظر فعالان می‌توانند قیمت دلار را نوسانی کنند که انتظارات روانی بازار را تحت تاثیر قرار دهند. یکی از متغیرهای روانی که معامله‌گران به آن تا حدی توجه دارند، رفتار و اقدامات ترامپ است. در این میان، باید دید واکنش ترامپ به برجام چه خواهد بود و چه واکنشی در میان معامله‌گران ارزی ایجاد خواهد کرد. جو روانی ایجاد شده در بازار داخلی موجب شد که قیمت دلار از ابتدای هفته در مسیر افزایشی قرار بگیرد و به سرعت سطوح مقاومتی را بشکند. روز شنبه، دلار با ۳۵ تومان افزایش به قیمت ۴ هزار و ۲۴۰ تومان رسید. یکشنبه با ۵۷ تومان رشد روی عدد ۴ هزار و ۲۹۷ تومان قرار گرفت. روز دوشنبه زیر مرز ۴ هزار و ۳۰۰ تومان ماند ولی روز سه‌شنبه با قدرت از این سطح عبور کرد. روز چهارشنبه در مقطعی سطح ۴ هزار و ۴۰۰ تومانی را شکست، ولی در ساعات انتهایی روز، حجم فروش بالا رفت تا با قیمت ۴ هزار و ۳۶۰ تومان به کار خود ادامه دهد. فروش‌های ارزی در روز پنج‌شنبه ادامه یافت تا اولین افت این ارز در هفته گذشته به ثبت برسد. سکه تمام بهار آزادی نیز در هفته گذشته مانند دلار روند هیجانی و صعودی داشت، ولی روز پنج‌شنبه تغییر مسیر داد.
