پکن بر سر دوراهی
کره‌شمالی حتی اگر دست به آزمایش موشکی هم نزند، می‌تواند در بطن و کانون تقابل‌های بین‌المللی قرار گیرد.
در واقع داستان از جایی شروع شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از چین به‌واسطه دورزدن تحریم‌های سازمان ملل و ارسال نفت به پیونگ‌یانگ، ابراز نارضایتی کرد. ترامپ روز پنجشنبه در توییتی با اشاره به اینکه مُچِ چین حین رساندن نفت به کره‌شمالی گرفته شده، نوشت که این اقدام چین مانع رسیدن به یک راه‌حل صلح‌آمیز درخصوص برنامه هسته‌ای کره‌شمالی می‌شود. هرچند چین روز گذشته رسما ادعاهایی را که درخصوص فروش غیرقانونی و پنهانی محصولات نفتی به کره‌شمالی مطرح شده بود، انکار کرد اما خبر توقیف یک کشتی چینی در کره‌جنوبی به اتهام انتقال نفت به کره‌شمالی، ابعاد تازه‌ای به این قضیه بخشیده است. این انتقاد از چین در شرایطی صورت می‌گیرد که در راهبرد امنیتی جدید آمریکا نیز از چین به عنوان یک رقیب استراتژیک یاد شده بود.
سندی که رو شد
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، روز جمعه و یک روز بعد از انتقاد ترامپ از رویکرد چین در قبال کره‌شمالی، کره‌جنوبی از توقیف یک کشتی هنگ‌کنگی که مظنون به انتقال نفت به کره‌شمالی برخلاف تحریم‌های بین‌المللی بود، خبر داد. طبق اعلام مقامات کره‌جنوبی، این کشتی ١٤ هزار تن محصولات نفتی را ١١ اکتبر در کره‌جنوبی و به مقصد تایوان بار زده است. اما در عوض در تاریخ ١٩ اکتبر، حدود ٦٠٠ تن از این محصولات نفتی را به یک کشتی کره‌شمالی منتقل کرده است. قطع‌نامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل که تحریم‌های جدیدی را علیه پیونگ‌یانگ وضع کرده، به تمام کشورهای عضو این سازمان اجازه توقیف، بازرسی و ضبط کشتی‌هایی را می‌دهد که مظنون به انتقال اقلام ممنوعه به مقصد کره‌شمالی یا از مبدأ این کشور هستند. از ٢٥ خدمه این کشتی توقیف‌شده، ٢٣ نفر دارای ملیت چینی و دو نفر نیز اهل میانمار هستند که بعد از پایان بازجویی‌ها به آنها اجازه خروج از کره‌جنوبی داده خواهد شد. قرار است کره‌جنوبی نتایج این بازجویی‌ها را به کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل گزارش دهد. مقامات چینی تا این لحظه حاضر به پاسخ‌گویی درخصوص این اتهام نشده‌اند.
گمانه‌زنی‌ها درخصوص انتقال نفت از چین به کره‌شمالی بعد از آن بالا گرفت که یک روزنامه در کره‌جنوبی به نقل از مقامات دولتی فاش کرد که ماهواره‌های جاسوسی آمریکا موفق به شناسایی کشتی‌های چینی در حال انتقال نفت به کره‌شمالی شده‌اند. طبق گزارش این روزنامه، از ماه اکتبر تاکنون کشتی‌های چینی حدود ٣٠ بار در حال انتقال نفت به کشتی‌های کره‌شمالی رصد شده‌اند. البته مقامات آمریکایی تا این لحظه جزئیات این گزارش را تأیید نکرده‌اند.
گزینه‌های ترامپ
ترامپ هر گونه توافق تجاری با چین را به همکاری این کشور درخصوص بحران هسته‌ای کره‌شمالی منوط کرده است. او در همان زمان تبلیغات انتخاباتی‌اش نیز با انتقاد از روابط تجاری با پکن، چین را به تجاوز به آمریکا متهم کرده بود. با این حال رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه اخیر خود این‌طور گفته است: «اگر چینی‌ها به من درخصوص کره‌شمالی کمک کنند، می‌توانم نگاه متفاوتی به تجارت داشته باشم، حداقل برای یک دوره زمانی و این کاری است که تا امروز انجام داده‌ام. اما وقتی نفت به کره‌شمالی برسد، اصلا برای من خوشایند نیست.» به نظر ترامپ با این کار می‌کوشد با افزایش فشار، پکن را بر سر دوراهی انتخاب تجارت با آمریکا یا حمایت از پیونگ‌یانگ قرار دهد. پیش‌تر نیز ایالات متحده فهرستی از ١٠ کشتی را تهیه کرده و از شورای امنیت سازمان ملل خواسته بود این کشتی‌ها را به خاطر انتقال اقلام ممنوعه از کره‌شمالی در لیست سیاه قرار دهد. دولت ترامپ در پاسخ به آزمایش‌های موشکی کره‌شمالی، مکررا خواستار تشدید تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ شده است. هرچند در یک نوبت شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطع‌نامه‌ای تحریم‌ها علیه این کشور را تشدید کرد اما از نظر ایالات متحده، این تحریم‌ها بدون کمک و پایبندی روسیه و چین، چندان راه به جایی نخواهد برد. در حال حاضر، ایالات متحده در حال تهیه پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای است که در آن با کاهش ٩٠ درصد صادرات محصولات نفتی به کره‌شمالی، کل صادرات محصولات نفتی به این کشور را به ٥٠٠ هزار بشکه در سال کاهش دهد. در ماه سپتامبر، شورای امنیت برای صادرات محصولات نفتی به کره‌شمالی، سقف دو میلیون بشکه در سال را تعیین کرد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده ماه گذشته شش شرکت کشتی‌رانی و تجاری و ٢٠ کشتی این دو شرکت را تحریم و در ادامه اقدام به انتشار عکس‌هایی کرد که یک کشتی کره‌شمالی را در حال نقض تحریم‌ها و انتقال نفت نشان می‌داد.
محور چینی-روسی، امید پیونگ‌یانگ
در واکنش به اتهامات وارده، هوآ چانیونگ، سخنگوی وزارت خارجه چین در یک کنفرانس خبری، ضمن انکار ارتباط پکن با فروش نفت به کره‌شمالی، بر پایبندی کشورش به قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل تأکید کرد. او همچنین خاطرنشان کرد که چین هیچ‌گاه به شرکت‌های چینی و شهروندانش اجازه نقض قطع‌نامه‌ها را نمی‌دهد. او درخصوص انتقال نفت از یک کشتی چینی به یک نفت‌کش متعلق به کره‌شمالی در تاریخ ١٩ اکتبر، عنوان کرد که کشتی فوق‌الذکر از ماه آگوست در هیچ‌یک از بنادر چین لنگرگیری نکرده است. در واقع این واکنش به این معناست که کشور چین انتقال نفت از یک کشتی چینی به نفت‌کش‌های کره‌شمالی را تأیید کرده اما اینکه این نفت از چین و با هماهنگی مقامات دولتی صورت گرفته را منکر شده است. او همچنین تأکید کرد در صورتی که هرگونه تخطی از سوی کشتی‌های چین از قطع‌نامه‌های سازمان ملل محرز شود، کشورش طبق قوانین و مقررات با خاطیان برخورد خواهد کرد. چین به لطف مرز مشترک بیشتر و پیوندهای نزدیک با پیونگ‌یانگ، همچنان اصلی‌ترین شریک تجاری کره‌شمالی محسوب می‌شود به‌طوری که ٩٠ درصد از تجارت خارجی کره‌شمالی را در اختیار دارد.
مدتی پیش نیز گزارش‌هایی درخصوص مراودات پنهانی روسیه و کره‌شمالی از طریق یکی از شهرهای مرزی این کشور منتشر شده بود. حدود دو ماه پیش «واشنگتن‌پست» از افزایش عبور و مرور تانکرهای نفت‌کش میان بنادر کره‌شمالی و ولادی‌وستوک، شهری در منتهاالیه شرقی روسیه خبر داده بود که به نوعی مرز مشترک دو کشور به حساب می‌آید. بنا بر این گزارش، شهروندان روسی با هدف سرپوش‌گذاشتن بر بده‌بستان‌های تجاری خود با پیونگ‌یانگ اقدام به تأسیس مجموعه شرکت‌هایی سوری کرده‌اند. کالاهای قاچاق‌شده از روسیه به کره‌شمالی اکثرا گازوئیل و دیگر انواع سوخت‌های فسیلی است که برای اقتصاد کره‌شمالی نقشی حیاتی داشته و کره‌شمالی قادر به تولید آنها نیست. در گذشته نیز مواردی از صادرات تجهیزات صنعتی و سنگ‌های معدنی از روسیه به کره‌شمالی گزارش شده بود.
