سد بازنشسته در کشور وجود ندارد
رئیس گروه ایمنی و پایداری سدهای شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: فرآیند بازنشستگی سدها مستندات مدونی ندارد و به طور موردی بررسی می‌شود اما در زمان حاضر مورد خاصی برای آن نمی‌توان ذکر کرد.
فرهاد ایمان شعار، رئیس گروه ایمنی و پایداری سدهای شرکت مدیریت منابع آب ایران، درباره آخرین وضعیت سدهای کشور و نقش این سدها گفت: مجموع ذخیره مخازن سدها در سطح جهان در حدود ۷ هزار میلیارد مترمکعب برآورد می‌شود که از این مقدار، سالانه به طور میانگین بین ۰.۵ تا یک درصد به علت رسوب گذاری از دست می‌رود (ژاکوبسن ۲۰۰۹)، گفتنی است طبق آمار موجود، متوسط نرخ سالانه رسوب گذاری در مخازن سدها متناظر با اقلیم‌ها و ساختگاه‌های مختلف، متفاوت بوده و حتی متوسط این نرخ در بعضی از کشورها به بیش از یک درصد هم می‌رسد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، طبق گفته وی در ایران طبق آمار وزارت نیرو، نرخ رسوب گذاری سالانه در حدود ۰.۵۵ تا ۰.۷۵ درصد تخمین زده می‌شود که تقریباً معادل ۳۰۰ میلیون متر مکعب رسوب در سال خواهد بود.
این مقام مسوول با بیان اینکه نگاهی به متوسط نرخ رسوب گذاری در مخازن سدها در برخی از کشورها نیز نشان می‌دهد، متوسط نرخ رسوب گذاری سالانه در مخازن سدها در برخی از کشورهای جهان از جمله در چین ۲.۳ درصد، ترکیه ۱.۵ درصد، هندوستان ۰.۷۲ درصد، ایران ۰.۶۵ درصد، مراکش ۰.۴۵ درصد، آمریکا ۰.۲۲ درصد و ژاپن ۰.۱۵ درصد است، ادامه داد: اکثر مراجع معتبر در زمینه سد سازی و مهندسی رودخانه، رسوب را به عنوان محصول نهایی فرسایش سطح زمین به وسیله جریان آب، ذوب یخ‌ها و وزش باد تعریف می‌کنند، به عبارت دیگر، مواد جامد رسوبی به مواد جامد با چگالی‌های متفاوت گفته می‌شود که از هوازدگی، غلتیدن و یا خرد شدن سنگ‌ها حاصل می‌شوند. این مواد خاصیت انفرادی خود را در داخل جریان آب و در حین تغییر مکان‌ها حفظ کرده و تحت تأثیر نیروهای بین مولکولی و یا پدیده لخته شدن قرار نمی‌گیرند.
ایمان شعار تصریح کرد: عمر مفید یک سد به عوامل مختلفی همچون سلامت سازه‌ای و پایش رفتار و تحلیل عملکرد سازه سد (تحلیل و تفسیر نتایج ابزاردقیق)، کیفیت، سلامت و مقاومت مصالح بکار برده شده در ساخت سد مانند مقاومت بتن بعد از ۵۰ سال و یا در مواجه با زلزله و عوامل جوی و شیمیایی و ...، مسائل زیست محیطی، وضعیت منابع آبی، نرخ و درصد رسوب گذاری و حتی مسائل اقتصادی (مقایسه اقتصادی ادامه حیات و سرویس دهی یک سد در مقایسه با هزینه نگهداری، مرمت و بازسازی) بستگی دارد.
بر اساس گفته های رئیس گروه ایمنی و پایداری سدهای شرکت مدیریت منابع آب ایران هرچند عمر مفید سدها در ایران و جهان اغلب ۵۰ و گاهاً ۷۵ سال تعریف می‌شود؛ ولی در ایران و در زمان حاضر علاوه بر بهره‌برداری از سدهای تازه آبگیری شده و جوان، حتی به صورت موردی با ادامه فعالیت سدهای پیر نیز مواجه هستیم که خوشبختانه این سدها نیز از سلامت و پایداری خوبی برخوردار هستند و تنها هر از گاهی با تعمیرات جزئی تجهیزات جانبی همراه بوده‌اند.
این مقام مسوول افزود: لایروبی به عنوان یکی از روش‌های مدیریت رسوب، عمدتاً برای سدها و بندهای کوتاه و مخازن کوچک کاربرد دارد و در حالت کلی لایروبی در سدهای بزرگ نه در ایران و نه در جهان برنامه مدون ندارد و بسته به مورد می‌تواند پس از بررسی فنی - اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.
وی درباره اینکه آیا در کشور سد بازنشسته ای وجود دارد یا خیر ، گفت: فرآیند بازنشستگی سدها مستندات مدونی ندارد و به طور موردی بررسی می‌شود؛ ولی در زمان حاضر مورد خاصی برای آن نمی‌توان ذکر کرد و سد بازنشسته در کشور سراغ ندارم.
