کانکس، پتو نیست که پنهانش کنیم
یک ماه از زلزله کرمانشاه گذشت. یک ماه از وعده‌های شتابزده گذشت و امروز، فقط نیروهای بومی هلال احمر در منطقه مانده‌اند که سبد یک ماهه خواروبار تحویل بدهند؛ سبد یک ماهه‌ای که فقط در ازای اثر انگشت تحویل می‌شود و به گفته زلزلهزدگان، محتویاتش، فقط برای شام و ناهار تدارک دیده شده و مردم نمی‌دانند برای صبحانه چه کنند. غیر از امدادگران، سپاهی‌ها هم هنوز در شهر مانده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، کمی دورتر از شهرستان سرپل ذهاب، شهری که بیشترین خسارات مالی و بیشترین تلفات جانی را در زلزله ٢١ آبان کرمانشاه داشت، کارگاه کانکس‌سازی قرارگاه خاتم دایر شده و آنطور که زیر نویس شبکه خبر چند روز قبل اعلام می‌کرد، هر روز تجهیزات و ورق‌های ٣٠٠ کانکس سرهم و مونتاژ می‌شود تا هر چه زودتر به دست زلزلهزدگان مشمول دریافت کانکس برسد. غیر اینها؟! یک ماه از زلزله کرمانشاه گذشت و شایعه‌ها و انتقادها و گلایه‌ها، داغ‌تر و داغ‌تر می‌شود. چند روز قبل، فرهاد تجری، نماینده قصر شیرین و نایب‌رییس کمیسیون اصل نود مجلس مدعی شده بود: «هنوز نهادها در بحث اسکان موقت و توزیع کانکس به زلزلهزدگان در سردرگمی به سر می‌برند و پس از مرحله اسکان اضطراری، روند اسکان موقت با کندی پیش می‌رود. در بازدیدی که روز گذشته (١٧ آذر) از روستایی در منطقه دشت ذهاب داشتیم، باد شدید موجب واژگونی چادرها و حتی برخی کانکس‌ها شده بود. هنوز اسباب و اثاثیه مردم زیر انبوهی از آوار در معرض باد و خاک و باران قرار دارد و اگر چند قطعه از وسایل در انباری سالم مانده بود به طرز دردآوری در حال نابودی است. با وجود اینکه تعداد زیادی کانکس برای اسکان موقت زلزلهزدگان از سوی مردم و گروه‌های مردمی اهدا شده، مسوولان مربوطه بالغ بر ٢ هزار کانکس را در یکی از شهرک‌های اطراف شهر سرپل ذهاب دپو کرده‌اند و مشخص نیست که کار واگذاری آنها به چه شکل و از چه زمانی آغاز می‌شود در حالی که بسیاری از زلزلهزدگان نیازمند اسکان موقت هستند. قصور و کوتاهی بنیاد مسکن بعد از گذشت بیش از ٢٠ روز از زلزله اخیر موجب شده که هنوز در برخی از روستاهای زلزله‌زده این منطقه کار آوار‌برداری و از زیر آوار در آوردن اسباب و اثاثیه زلزلهزدگان انجام نشود. کمک‌های مردمی شامل کانکس و دیگر اقلام مورد نیاز زلزلهزدگان هم، در مبادی ورودی مناطق زلزله‌زده توسط مسوولان ذی‌ربط ضبط می‌شود و اجازه نمی‌دهند که مردم مثل روزهای نخست زلزله که به امدادرسانی زلزلهزدگان شتافتند، کار اسکان موقت را نیز مدیریت و دنبال کنند و حتی وقتی که بخش خصوصی می‌خواهد به بحث اسکان موقت زلزلهزدگان ورود کند از آن جلوگیری می‌شود.»
تجری از نهاد مشخصی اسم نبرده بود اما برخی زلزلهزدگان ساکن سرپل‌ذهاب، دو روز قبل این گلایه را داشتند که کانکس‌های اهدایی اعزام شده به منطقه برای این افراد، توقیف شده و مسوولان، در پاسخ به اعتراض‌ها، فقط قول داده‌اند که هزینه حمل کانکس از تهران تا سرپل‌ذهاب را به خانواده‌های معترض بازپس دهند. در حالی که طبق تصمیم متولیان اسکان و توزیع وام‌های نوسازی و بازسازی مناطق زلزله‌زده، تعداد قابل توجهی از ساکنان شهرهای آسیب‌دیده، محکوم به زندگی در چادرهای هلال احمر تا مدت نامعلوم هستند چون خانه‌شان دچار تخریب از نوع ٢ و ٣ بوده و مشمول دریافت کانکس نمی‌شوند، بنابراین کمترین کاستی، این گروه از بازماندگان زلزله را، بیشتر از باقی زلزلهزدگان به اعتراض و انتقاد وا می‌دارد. اما سرهنگ نورالله صدرا؛ معاون هماهنگ‌کننده گروه تخصصی کربلا قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) که از اولین روز پس از وقوع زلزله، در محل حاضر بوده با رد گلایه نایب‌رییس کمیسیون اصل نود و حتی اظهارات زلزلهزدگان، پاسخ‌هایی می‌دهد که به اعتقاد خودش، مستند به اسناد متقن است.
چند روز قبل فرهاد تجری؛ نماینده مجلس مدعی شد که ٢ هزار کانکس در شهرکی خارج از سرپل ذهاب دپو شده و مسوولان مربوط، اجازه توزیع کانکس‌ها را نمی‌دهند و همچنین در مبادی ورودی شهر، کمک‌های مردمی را ضبط می‌کنند. من البته با زلزلهزدگان که صحبت کردم، می‌گفتند شاهد فعالیت شبانه‌روزی کارگاه قرارگاه خاتم – در جوار شهر - و ساخت کانکس و توزیع به روستاها هستند. اما روز گذشته، چند نفر از زلزلهزدگان به من گفتند سه دستگاه کانکس که توسط یک فرد نیکوکار از تهران به منطقه اعزام شده، ضبط شده و فقط یکی از زلزلهزدگان، موفق شده یکی از کانکس‌ها را از توقیف درآورد. شما درباره این اخبار چه توضیحی دارید؟
ما برای تمام این اخبار، پاسخ همراه با مستندات داریم. از دو ساعت بعد از زلزله در سرپل ذهاب، سپاه در بیرون آوردن نخستین اجساد و مجروحان و بازمانده‌ها از زیر آوار مشارکت داشت. ساعت ١٠ صبح دوشنبه ٢٢ آبان هم بنده به همراه سردار جعفری در سرپل ذهاب حاضر بودیم. آقایان، شهر را به ارتش واگذار کرده بودند و روستاها را به سپاه. اما کمی بعد، بر اساس تدابیر فرمانده قرارگاه خاتم و فرماندهی سپاه، تمام نیروهای سپاه‌های استان و بسیج سازندگی مجهز به ماشین‌آلات و تجهیزات قرارگاه خاتم وارد عمل شدند. ابعاد و هندسه کانکس‌های ما با کانکس‌های مردمی فرق دارد. کانکس‌های مردمی عرض ٢ متر و ٢٠ دارد و با تریلی قابل حمل است، کانکس‌های ما فونداسیون ٤ و نیم متر در ٤ و نیم متر دارد و ٥٠ سانت از زمین ارتفاع دارد و پایه‌هایش در بتون مدفون می‌شود و پس از نصب به هیچ‌وجه قابل جابه‌جایی نیست. اما قبل از مونتاژ، فریم و پنل ساندویچ و سقف و پنجره و تمام ملحقات به صورت دمونتاژ با تریلی حمل می‌شود. ما فقط در داخل ثلاث باباجانی و دشت‌ذهاب و قصر شیرین و دالاهو حضور داریم اما حریم حفاظتی و ورودی شهر، از گردنه پاتاق دست نیروی انتظامی و نیروهای ویژه ناجاست. حتی من هم برای حمل کمک‌های قرارگاه، با تامین ناجا وارد شدم. طبق قراردادی هم که با بنیاد مسکن منعقد شد، ٨ هزار و ٥٠٠ الی ١٠ هزار کانکس با مشخصات قید شده و طی یک ماه الی ٤٥ روز، به مردم واگذار می‌کنیم. حتی هجمه‌هایی در منطقه زلزله‌زده علیه ما شکل گرفت و به ماشین‌های ما هم حمله کردند چون دوستان در دولت گفته بودند مردم یا باید ٣ میلیون تومان کمک بلاعوض بگیرند یا کانکس. قیمت تمام شده این کانکس‌ها حدود ٨ میلیون و ٥٠٠ هزار تومان است، من مهندس محاسب هستم و با سند حرف می‌زنم. تا امروز، مواد اولیه ٥ هزار کانکس وارد منطقه شده، حدود ٢ هزار کانکس آماده تحویل است، ٦ هزار سکو آماده شده، ٤ هزار پایه، نصب شده و تمام پروژه‌های قرارگاه خاتم با ارزش ریالی بیش از ١٠٠ هزار میلیارد تومان، همه کنار رفته و ساخت و تحویل کانکس منطقه زلزله زده در اولویت است. بدون سند حرف زدن هنر نیست، ما هم می‌توانیم بگوییم ١٠٠ هزار متر مکعب بتن‌ریزی داشتیم. چه کسی عرض و طول را محاسبه می‌کند ؟ ما نیازی به کانکس‌های مردمی نداریم، ما خودمان را از متن مردم می‌دانیم. کانکس‌هایی که ساختیم، می‌تواند در آینده برای اسکان دایم هم استفاده شود. اما درباره اینکه ما – سپاه - اجازه ندادیم کانکس وارد شود؛ پاسدار، حکم ماموریت دارد اما ممکن است کسی هم در لباس ما آمده و به مردم حرفی زده. وقتی آقا در پیام‌شان فرمودند با برنامه‌ریزی و نظم وارد شوید، ما هم دیگر وارد شهر نشدیم. با وجود آنکه دوستان ما در ارتش از ما استمداد طلبیدند که شما که دستگاه‌های سنگین دارید، به سرپل ذهاب بیایید. بنده در حال حاضر در طول یک پهنه جغرافیایی ٢٠٠ کیلومتری، هزار دستگاه سنگین دارم که تماما از بودجه بیت‌المال و متعلق به نظام و مردم است. دستگاه‌های‌مان را دادیم اما حتی آرم و نشان ما را از روی دستگاه‌ها کندند که معلوم نشود این دستگاه‌ها متعلق به قرارگاه خاتم است. ما کاری به افکار دولت‌ها نداریم. ما با دولت آقای خاتمی کار کردیم، با دولت آقای هاشمی کار کردیم، با دولت آقای احمدی‌نژاد کار کردیم، با دولت آقای روحانی هم کار می‌کنیم و اصلا کاری به گرایش‌ها نداریم بلکه فرامین مملکتی را اجرا می‌کنیم .
زلزله‌زدگانی که با من صحبت کردند گفتند کانکس‌های ما را توقیف کردند.
ما در قرارداد با بنیاد مسکن، طبق نظارت مهندس محاسب و ناظران دو طرف قرارداد، عرصه و اعیان هر کانکس را صورتجلسه کردیم. هر جا که نمی‌توانیم کانکس بسازیم. شاید کانکس مردمی را آورده‌اند جایی که ما سکو ساخته‌ایم. هر روستای زلزله زده، طرح هادی دارد، دسترسی‌ها تعریف دارد، باید نقشه هندسی معماری داشته باشیم وگرنه فردا می‌گویند سرهم‌بندی کار کردیم که هزینه اضافه را گردن دولت و نظام و منطقه بیندازیم.
در مورد ممانعت از توزیع کمک‌های مردمی چه پاسخی دارید ؟
از نخستین لحظه توزیع کمک‌های مردمی در کرمانشاه، از ما و ارتش برای تخلیه و حمل اقلام اهدایی کمک خواستند. ما هم با حضور ناظران خودشان کمک کردیم و حتی توزیع بخشی از کمک‌ها را هم به عهده گرفتیم. سپاه هیچ دخل و تصرفی در کمک‌های مردمی نداشته چون تماما در اختیار هلال احمر بوده و توزیع هم با نیروهای خودشان بود. تنها کمک ما، اعزام ماشین‌آلات و تجهیزات سنگین بود. اتفاقا کار مردم برای حضور خودجوش کاملا درست بود و کمک‌های مردمی کاملا مشخص است و کمک‌های ما هم مشخص است. ما تا امروز، روزانه ٣٥ هزار پرس غذای گرم در منطقه توزیع کرده‌ایم و کسی خبر ندارد و این حرف‌ها خیلی بی‌انصافی است.
پس عوامل سپاه در ممانعت از توزیع کمک‌های مردمی دخالتی نداشتند.
به هیچ‌وجه. هلال احمر کامیون سنگین و نیمه سنگین می‌خواست، هزار دستگاه در منطقه موجود بود و از کرمانشاه حمل کردیم به سرپل ذهاب و در اختیارشان گذاشتیم حتی خود نیروهای هلال احمر، داخل کامیون‌ها نشسته بودند. برای تخلیه کمک‌های مردمی از هواپیماها، نیرو می‌خواستند، نیرو فرستادیم. شدیم حمال آقایان و افتخار هم می‌کنیم که سریع وارد عمل شدیم که اگر وارد نمی‌شدیم، نهادهای امدادی، در این حجم امکانات نقل و انتقال در اختیار نداشتند که بتوانند به سرعت به مردم برسند.
من بخش دیگری از صحبت آقای تجری را برای شما نقل می‌کنم «در حال حاضر کمک‌های مردمی شامل کانکس و اقلام مورد نیاز زلزلهزدگان، در مبادی ورودی مناطق زلزله زده توسط مسوولان ذی‌ربط ضبط می‌شود و اجازه نمی‌دهند مردم مثل روزهای نخست زلزله که به امدادرسانی زلزلهزدگان شتافتند کار اسکان موقت را نیز مدیریت و دنبال کنند.»
حجم کانکس مشخص است. کانکس، پتو نیست که من پنهانش کنم، چادر نیست که جمعش کنم. حتی یک نمونه از دپو یا ضبط کانکس‌ها به هیچ‌وجه به ما یا نیروهای مرتبط با ما ربطی ندارد. کلی گویی، کاری ندارد اما باید با مستندات و با مصداق صحبت کنیم. پلیس راه اصلا اجازه حمل کانکس با ابعاد ٤ و نیم در ٤ و نیم را نمی‌دهد، پس کانکس‌های دپو شده مربوط به ما نیست چون تمام کانکس‌های ما، آرم قرارگاه خاتم دارد. فقط چند کانکس، توسط سپاه استان اهدا شده که به عنوان محل اسکان نیروهای کارگاه مورد استفاده قرار گرفته است. ما که در ١٩٢٠ روستای تخریب شده مستقر شدیم، باید محلی برای اسکان نیروهای خودمان در نظر می‌گرفتیم یا نه ؟
امکان دارد ٢ هزار کانکس دپو شده، کانکس‌های ساخته شده در نوبت تحویل باشد؟
دقیقا. تا امروز بیش از ٢ هزار کانکس آماده شده و بنیاد مسکن باید به مردم تحویل دهد.
مسوولیت تحویل با بنیاد مسکن است یا قرارگاه خاتم ؟
کانکس‌ها باید در حضور ما و مسوولان بنیاد مسکن و مالک و دهیار تحویل شود ولی گفتیم هر کدام از این افراد هم که نباشند، کانکس‌ها به مردم تحویل شود. بنیاد مسکن با وجود آنکه از ٧ استان معین هم کمک گرفته، اما به دلیل قلت نیروهای موجود در منطقه، هنوز نتوانسته خودش را به سرعت ما برساند. به همین دلیل دیروز صبح دستور دادم که تحویل کانکس به مردم نیازی به صورتجلسه ندارد.
زلزلهزدگان معترف بودند که در بعضی روستاها، برخی زلزلهزدگان، اقوام و خویشان‌شان را هم از شهر و روستا صدا زده‌اند که همگی مدعی بی‌خانمانی شوند و کانکس بیشتری بگیرند که احتمالا، دلیل این اتفاق، فقر شدید مردم است. شما با این مشکل مواجه شدید ؟
متاسفانه در مواردی، در صورتجلسه خانه بهداشت یک روستا، تعداد خانوارها ٧٠ بود ولی وقتی با مسوولان بنیاد مسکن برای تنظیم صورتجلسه می‌رفتیم، ١٧٠ خانوار ادعای سکونت داشتند. این مشکل، چالشی برای بنیاد مسکن و دهیاری‌ها و بخشداری‌ها ایجاد کرده و هنوز هم حل نشده است.
٨ هزار کانکس تحت قرارداد شما به ٨ هزار خانواده تعلق خواهد گرفت ؟
به ٨ هزار صورتجلسه بنیاد مسکن که شامل عرصه و اعیان و مجوز احداث و مختصات جغرافیایی است.
و اگر تعداد بیشتری از زلزلهزدگان شامل دریافت کانکس بشوند آیا از طرق دیگری تامین می‌شود؟
بنا بر آمار خانه‌های بهداشت، تعداد خانوارهای نیازمند کانکس در روستاها کمتر از ٨ هزار است و اگر تعداد افزایش یافته، با همان مدعیانی مواجهیم که در زلزله بم و ورزقان هم ادعای سکونت در محل داشتند که البته قابل اغماض است.
اما بنیاد مسکن اعلام کرده که موارد شهری تخریب نوع ٢ و ٣ مشمول دریافت کانکس نمی‌شوند.
به دلیل پس‌لرزه‌هایی که هنوز ادامه دارد، مردم جرات ندارند در خانه‌های تخریبی نوع ٢ سکونت کنند. به همین دلیل هم ما قبول کردیم کانکس بیشتری بسازیم و حتی اگر بنیاد مسکن حاضر به تحویل این تعداد مازاد نباشد، برای ما پذیرفتنی نیست مردم در سرما و زمستان، داخل چادر باشند و ما، تابع قرارداد. شاید خانه تخریبی نوع ٢ قابل سکونت باشد ولی ممکن است میزان تخریب خانه با پس‌لرزه‌ها شدیدتر شود.
