چابهار،بندری مطمئن برای ترانزیت، صادرات، واردات کالا

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایرنا، بندرچابهار به عنوان یکی از بنادر مهم ایران در جنوب کشور و در بخش شمالی دریای عمان از موقعیت استراتژیک برخوردار است و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی از طریق اقیانوس هند از مهم ترین ظرفیت های ترانزیتی این بندر اقیانوسی ایران در منطقه است.

این بندر به علت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان، پاکستان و آسیای میانه در آینده ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور جایگاه ویژه ای در ترانزیت کالا در کریدور شمال - جنوب و کریدور شرق - غرب خواهد داشت.

بندر چابهار به عنوان دروازه ترانزیتی کشور با 541 کیلومتر مرز دریایی در کریدور شرق - غرب نیز می تواند در زمینه ترانزیت و ترانشیب کالا به بنادرجنوبی کشورهای خلیج فارس ایفای نقش کند و با افتتاح طرح توسعه فاز اول بندر چابهار این بندر به عنوان یکی از کانون های داد و ستد و تجارت بین المللی در کشور مطرح خواهد شد.

در سال 1352 طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکاران مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن آغاز و به انجام رسید.

عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار نیز از سال 62 بطور جدی آغاز و با تکمیل 4 پست اسکله فلزی در سال 62 در عملً به بهره برداری رسید و بندر شهید بهشتی چابهار نیز به عنوان دومین بندر مهم این منطقه در سال 61 با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس ( جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران ) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندری خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس مورد توجه جدی دولت قرار گرفت.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه تلویزیونی روز هفتم آذرماه با اشاره به اهمیت بندر چابهار در محور شرق کشور، گفت: بیش از یک میلیارد دلار در دولت یازدهم در این بندر سرمایه گذاری شده است.

دکتر حسن روحانی افزود: با این سرمایه گذاری ظرفیت بندر چابهار به 8.5 میلیون تن رسید و در فازهای بعدی ظرفیت بندر چابهار به 85 میلیون تن در سال 2020 افزایش خواهد یافت.

رئیس دولت دوازدهم تاکید کرد: هم اکنون کشورهای زیادی هستند که حاضرند در چابهار سرمایه گذاری کنند و اتصال خط آهن سراسری به چابهار از زاهدان در دولت یازدهم آغاز شد و هم اکنون حدود 25 درصد پیشرفت داشته و این جزو طرح هایی است که در دولت دوازدهم به پایان می رسد.

با سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری هم اکنون 2 پست اسکله کانتینری بندر شهید بهشتی چابهار با یک هزار و 720 متر طول و 32 هکتار پسکرانه برای تخلیه و بارگیری کالاهای کانتینری و با 3 پست اسکله چند منظوره برای تخلیه و بارگیری غلات و فله به طول 684 متر آماده شده و 33 هکتار زمین پسکرانه آن در مجموع 5 پست اسلکه بزرگ برای پهلوگیری کشتی های بزرگ اقیانوس پیما در بندر چابهار آماده سازی شده است.

حوضچه بندر چابهار 300 هکتار وسعت دارد و کشتی بزرگ اقیانوس پیما و کانتینری با عمق 16 متر آبخور به آسانی می تواند با پهلوگیری در این بندر کالاهای خود را تخلیه و یا بارگیری کنند و از سال 92 تاکنون پیشرفت فیزیکی طرح توسعه بندر چابهار 65 درصد بوده است.

وزیر راه وشهرسازی با اشاره به عزم و اراده جدی کشور در جذب سرمایه‌ گذاری خارجی در توسعه بندرچابهار افزود: توسعه بندر چابهار گامی اساسی در راستای تحقق راهبرد دولت در توسعه محور شرق و تسهیل ارتباطات منطقه بویژه ارتباط با کشورهای افغانستان و آسیای مرکزی با دریای عمان و اقیانوس هند است و به همین دلیل از سرمایه‌گذاری دیگر کشورها از جمله هندوستان در این بندر استقبال می‌کنیم.

عباس آخوندی موافقتنامه چابهار را به دلیل کمک به روند توسعه همکاری‌های اقتصادی با دیگر کشورهای آسیای میانه، گامی مهم و اساسی در رونق اقتصادی سه کشور ایران، هندوستان و افغانستان برشمرد و گفت: انتقال نخستین محموله گندم از هندوستان به افغانستان از طریق بندر چابهار گام نخست در رسیدن به این هدف است و باید این سه کشور با تلاشی بیشتر در راستای تحقق اهداف موافقتنامه حرکت کنند.

از طرفی محمد راستاد معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی معتقد است که چابهار دارای ظرفیت های تجاری و اقتصادی و ترانزیتی بالایی است و می تواند به قطب اقتصادی منطقه تبدیل شود.

وی با بیان این که برای آماده سازی و تجهیزات فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار در مجموع یک میلیارد دلار هزینه شده است، افزود: برای افتتاح فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار مهمانان داخلی و خارجی از 27 کشور منطقه و شرکای اقتصادی ایران حضور خواهند داشت.

راستاد یادآورشد: در فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار 15 میلیون مترمکعب لایروبی، 203 هکتار استحصال اراضی جدید، یک هزار و 650 طول موج شکن احداث شده و عمق حوضچه آن نیز 16 و نیم متراست.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اظهارداشت: هم اکنون کشتی های بزرگ 100 هزار تنی قابلیت پهلوگیری در این بندر را دارند و این مهم می تواند نقش بسزایی در واردات و صادرات کالاهای اساسی و عمومی داشته باشد و در اینده با تکمیل فازهای بعدی در نهایت ظرفیت این بندر به بیش از 82 میلیون تن افزایش خواهد یافت.

بندر چابهار با قرار گرفتن در شمال اقیانوس هند و شرقی ترین نقطه سواحل کشور موسوم به سواحل مکران از نظر جایگاه حمل و نقل چند وجهی بین المللی در مسیر 2 کریدور شمال - جنوب و شرق - غرب دروازه طلایی ترانزیت به کشورهای GIS ( کشورهای آسیای میانه ) و افغانستان بحساب می آید.

بندر چابهار با بندر کاندلا هند 575 مایل دریایی فاصله دارد و با 6220 مایل دریایی با بندر هامبورگ آلمان، 5970 مایل با بندر روتردام هلند و 5470 مایل با بندر بیلبائو اسپانیا و 4135 مایل دریایی با بندر جنوا ایتالیا می تواند نقش مهمی را در جابجایی کالا بین کشورهای جنوب شرقی اسیا به اروپا ایفا کند.

با توجه به فاصله 315 مایلی بندرچابهار با بندر شهیدرجایی، 560 مایلی بادوحه قطر575 مایل با منامه ، 360 مایل دریایی با دبی ، 235 مایل با فجیره ، 150 مایل با مسقط ، کراچی با 358 مایل و بمبئی با 785 مایل دریایی می تواند نقش مهمی را در ترانشیب کالا به این بنادر داشته باشد.

بهروز آقایی مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اعلام کرد: بندر چابهار موقعیت مناسبی برای حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ کالا دارد و بهترین و کم هزینه ترین مسیر ترانزیت به کشورهای آسیای میانه و افغانستان است.

وی با بیان اینکه ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار پس از افتتاح فاز نخست به هشت و نیم میلیون تن خواهد رسید، گفت: قرار است از هند یک میلیون و 100 هزار تن گندم از طریق بندر چابهار حمل شود و در مجموع 47 هزار کانتینر گندم اهدایی هند به افغانستان با 47 هزار کامیون از طریق جاده ترانزیتی چابهار - میلک به افغانستان حمل می شود و این می تواند در رونقل کسب و کار در این مسیر نیز بسیار تاثیرگذار باشد.

وی گفت: بندر چابهار آماده بهره برداری است و بزودی با حضور رئیس جمهوری، مقامات کشوری و مهمانان خارجی به بهره برداری خواهد رسید.

آقایی به مزیت های بندرچابهار اشاره کرد و گفت: زیرساخت های کنونی و پسکرانه ای در حال توسعه بندر چابهار نگاه جدید شرکت های کشتیرانی منطقه و جهان را برای رسیدن به بازارهای کشورهای CIS (کشورهای آسیای میانه) و افغانستان از تمرکز بر خلیج فارس خارج و به دریای عمان و بین بنادر چابهار، صحار و گوادر معطوف می کند.

وی افزود: اجرا و تکمیل راه آهن چابهار- زاهدان - سرخس، خط لوله گاز ایرانشهر- چابهار، پتروشیمی توسعه نگین مَکُّران، ایجاد صنایع فولاد، ساخت فرودگاه بین المللی چابهار و همچنین توسعه بنادر کشورهای همسایه از جمله عمان (بندر صحار) و پاکستان (گوادر) می تواند نقش مهمی برای جذب سرمایه گذاران داخلی وخارجی و توسعه تجارت و ترانزیت در این منطقه داشته باشند.

وی بیان کرد: در همین راستا حرکت به سمت آسانتر کردن قوانین مناطق ویژه اقتصادی در بنادر شهید بهشتی و کلانتری به منظور تسهیل سرمایه گذاری و ارائه خدمات بندری ارزان و سریع و سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه ترمینال مواد معدنی، مخازن نگهداری مواد پتروشیمی و نفتی و ساخت اسکله های اختصاصی نفتی علاوه بر فراهم کردن زمینه رسیدن به افق های برتر منطقه ای، تعیین کننده نقش کلیدی بندر چابهار به عنوان موتور مولد توسعه سواحل مکران و محور شرق کشور و دروازه طلایی ترانزیتی به کشورهای CIS و افغانستان است.

وی گفت: چابهار فاصله نزدیکی با افغانستان محصور در خشکی دارد و این کشور را می تواند به آب های اقیانوسی متصل و انواع کالاهای آن (معادن، محصولات کشاورزی و خشکبار) را به دنیا صادر کند و بزودی این منطقه راهبردی به قطب اقتصاد و تجارت تبدیل خواهد شد و شاهد اشتغال و توسعه در این منطقه خواهیم بود.

وی گفت: بندر چابهار محدودیتی برای توسعه ندارد و یک بندر مطمئن در حوزه ترانزیت، صادرات، واردات و ترانشیپ به کشورهای همجوار ایران است و این بندر ظرفیت خوبی برای بانکرینگ (سوخت رسانی به کشتی عبوری) دارد و در این زمینه مطالعات لازم از سوی سازمان بنادر و دریانوردی انجام شده و یک شرکت سوئدی نیز برای این کار ابراز تمایل کرده است.

آقایی تصریح کرد: در صورت ترانزیت و ترانشیپ کالا در بندر چابهار با بندر صحار عمان یک مرحله عملیات تخلیه وبارگیری کمتر از سایر بنادر است و هزینه تخلیه کالا در بندر شهید بهشتی چابهار یک هزار دلار به ازای هر کانتینر ارزانتر از بندر گوادر پاکستان و 1.5 میلیون تومان ارزانتر از بندر شهید رجایی است.

وی با بیان اینکه از سه سال گذشته تجهیزات مورد نیاز این بندر در چهار سری وارد کشور شده که در حال نصب است، خاطرنشان کرد: 85 میلیون دلار سرمایه گذاری هندی ها برای تامین تجهیزات در حال ابلاغ قرارداد است و تا ماه آینده قرارداد آن نهایی خواهد شد و به صورت بی. او. تی (طراحی، ساخت واجرا) پس از 10 سال این تجهیزات به این بندر اختصاص می یابد.

شهرستان چابهار براساس سرشماری آبان سال 1395 با جمعیت 283 هزار و 204 نفر شامل 48 هزار و 147 خانوار از شمال به شهرستان های نیک شهر، قصرقند و سرباز، از شرق به کشور پاکستان، از جنوب به دریای عمان (مکران) و از غرب به شهر کنارک متصل است.

چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران و سرزمین موج و مرجان واقع در قلب مَکُّرانِ بلوچستان و در فاصله 645 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان از 2 شهر به نام های چابهار و نگور، سه بخش مرکزی، دشتیاری و پلان، 6 دهستان و 438 روستا تشکیل شده است

امیر حسین اسماعیلی مجری طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار گفت: طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار یکی از طرح های مهم و کلان کشوری است که دولت برای تکمیل فاز نخست آن بیش از یک میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است.

وی افزود: با بهره برداری از فاز نخست بندر شهید بهشتی 6 میلیون تن به ظرفیت فعلی تخلیه و بارگیری که 2.5 میلیون تن است به 8،5 تن خواهد رسید و قرار است در طرح نهایی این بندر یا 21 پست اسکله و اتصال خط آهن سراسری در مجموع 20 تا 30 درصد بار بندر شهید بهشتی چابهار به وسیله قطار جابه جا شود.

طرح های توسعه فازهای بعدی بندر چابهار نشان می دهد که چابهار به عنوان منطقه راهبردی و متصل به آب های آزاد اقیانوس هند یکی از محورهای مهم و کلیدی توسعه سواحل مکران و پیشرفت ایران در سال های آینده خواهد بود.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار معتقد است: مهمترین نیاز چابهار به عنوان یک نقطه راهبردی و اتصال به آب های اقیانوسی توسعه حمل و نقل ریلی، جاده ای، بندری و هوایی در این منطقه است.

عبدالرحیم کردی اظهار داشت: چابهار یکی از بهترین نقاط ایران و به عنوان چهار راه ارتباطی برای اتصال به کشورهای منطقه است و ساخت فرودگاه بین المللی، تکمیل راه آهن چابهار- سرخس، افتتاح طرح توسعه بندر شهید بهشتی، احداث بزرگراه و آزادراه چابهار- میلک و اتصال مناسب این منطقه به شهرهای پرجمعیت کشور می تواند اقتصاد و تجارت منطقه را متحول کند.

وی تصریح کرد: هم اینک راه آهن چابهار- زاهدان با پیشرفت 27 درصدی در حال ساخت است و مجوز احداث فرودگاه بین المللی نیز سال گذشته از سوی کمیته فضایی کشور صادر شده است.

وی با بیان این که چابهار به عنوان کانون توسعه جهانی مطرح است و کشورهای آسیای میانه و افغانستان را به آب های اقیانوسی و آزاد متصل می کند، افزود: برای نقش در اقتصاد ملی طرح های بزرگی نظیر پتروشیمی با ظرفیت هشت و نیم میلیون تن و فولاد با ظرفیت 10 میلیون تن در چابهار پیش بینی شده است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار گفت: توسعه زیرساخت ها از نیازهای مهم چابهار است و این شهرستان با داشتن 283 هزار نفر جمعیت 115 کیلومتر مرز آبی و 135 کیلومتر مرز زمینی در نزدیک ترین فاصله آب های آزاد جهان (اقیانوس هند) قرار گرفته است.

کردی تصریح کرد: چابهار در خارج از محدوده بحران، پر تنش و پرترافیک آب های خلیج فارس واقع شده است و به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران نقش ملی و بین المللی در توسعه ایران اسلامی دارد.

وی افزود: از نقاط قوت مهم چابهار حمل و ترانزیت کالا به افغانستان است و این مسیر بهترین و کم هزینه ترین مسیر برای واردات و صادرات کالاهای اساسی به این کشور است و با راه اندازی خط منظم کشتیرانی در بندر چابهار در حال حاضر محموله گندم اهدایی دولت هند به افغانستان پس از انتقال به بندر چابهار بوسیله کامیون از مسیر چابهار - میلک به این کشور حمل می شود.

بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان به دلیل استقرار بر کرانه دریای عمان و اقیانوس هند از دیرباز کانون داد و ستد وآمد و شد دریائی بوده است و از زمان حضور پرتغالیها از نخستین دهه های قرن 16 در آبهای جنوب تا ظهور انگلیس به عنوان قدرت خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیتهای تجاری و دریانوردی رایج در آبهای جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان بوده است.

خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان به این بندر در مقایسه با سایر مناطق ساحلی در جنوب کشور موقعیت ممتازی داده است و وجود آبهای عمیق در خلیج چابهار شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتی های بزرگ اقیانوس پیما در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم کرده است.

چابهار به عنوان مهمترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس از نظر سیاست و استراتژیکی ملی در مواقع جنگ و بحرانهای منطقه مجزا و نقطه کلیدی برای توسعه اقتصادی و بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیت های اقتصادی آن محسوب می شود که باید از این ظرفیت های مهم به خوبی در جهت کسب درآمدهای ارزی استفاده کرد.

بندر شهید بهشتی چابهار در مجاورت اقیانوس هند دروازه توسعه محور شرق از بنادر نسل سومی است که با استفاه از حمل ونقل چند وجهی به سهولت می تواند برای ترانزیت کالا به سایر کشورهای جهان و ترانشیب کالا به سایر بنادر مهم کشورهای حاشیه خیلج فارس بهره مند شود.

ایجاد مهم ترین زیرساخت های بندری و دریایی به منظور محرومیت زدایی، شکوفایی و رونق اقتصادی و تحول در حوزه های اقتصادی و اجتماعی منطقه از مهم ترین مزیت های طرح توسعه بندر چابهار در جنوب شرقی ایران است.

در افق 1404 دولت در نظر دارد این بندر اقیانوسی کشور به ظرفیت 6 میلیون کانتینر، 9 میلیون تن کالای چند منظوره ، 12 میلیون تن کالای نفتی و مایعات و 1.3 میلیون تن کالای فله دست پیدا کند.

احداث 16 پست اسکله عمومی و چند منظوره ، اجرای 10 پست اسکله کانتینری برای پهلوگیری بزرگترین کشتی های اقیانوس پیمای جهان، احداث3 پست اسکله نفتی و فله مایع و 3 پست اسکله فله خشک از مهم ترین طرح های توسعه این بندر تا سال 1404 است.