افشای ردپای میلیونر روسی در توئیتر و فیس بوک

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، هر روز خبرهای تازه‌ای از حمله‌های سایبری و هک‌های متعدد در فضای مجازی منتشر می‌شود که البته دولت‌ها، سیاستمداران، ستاره‌های هالیوودی و... نیز از لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های آن در امان نمانده‌اند. پیش از این، ادوارد اسنودن و جولیان آسانژ نیز با انتشار گاه و بیگاه اسنادی از سیاستمداران جهان در فضای مجازی، اقدام به افشاگری کردند ولی از 18 ماه پیش با انتشار اسناد پاناما با حجم 2.6ترابایت که به افشای فعالیت‌های مالی غیرقانونی سران و چهره‌های سرشناس دنیا و فرارمالیاتی آنها می‌پرداخت، فصل تازه‌ای در افشاگری‌ها رقم خورد. البته ماجرا به همینجا ختم نشد و این بار اسناد دیگری با نام پرونده اسناد بهشت(paradise papers) با حجم 1.4ترابایت، به موشکافی درباره حساب ثروتمندان و قدرتمندان جهان پرداخت؛ پرونده‌ای تحقیقی که حاصل همکاری و تلاش گاردین و 95همکار رسانه‌ای جهان در قالب کنسرسیوم روزنامه نگاران تحقیقی(ICIJ) است و درقالب 13.4میلیون سند البته با استفاده از اطلاعات داخلی شرکت حقوقی «اپل بی» در جزایر برمودا، فاش شد که قدرتمندان جهان چگونه با استفاده از شرکت‌های جعلی و... ثروت خود را از مقام‌های دولتی و مالیاتی پنهان کرده‌ و با ایجاد حاشیه‌هایی امن برای آنها هیچ مالیاتی هم پرداخت نمی‌کنند. اما این پرونده وقتی برای امریکا از اهمیت بیشتری برخوردار شد که افشاگری‌ها نشان داد دو مؤسسه روسی که پیوند محکمی با ولادیمیر پوتین دارند و اتفاقاً ازسوی امریکا نیز مورد تحریم واقع شده‌اند، ازطریق«جرد کوشنر» داماد دونالد ترامپ که مشاور کاخ سفید نیز هست و «یوری میلنر» صاحب کمپانی، DST Global سرمایه‌گذاری‌های بالایی در توئیتر و فیس‌بوک انجام داده‌اند.

روسیه و شبکه‌های اجتماعی

آنچه اسناد بهشت(Paradise Papers) را از اسنادی همچون پاناما که پیش از این منتشر شده بود متمایز می‌کند، ردپای مستقیم کرملین در سیاست‌های امریکاست. در این اسناد مشخص شد «یوری میلنر» صاحب کمپانی DST Globa که سهامی در کمپانی داماد ترامپ دارد در دو شبکه اجتماعی پرطرفدار توئیتر و فیس‌بوک نیز سرمایه‌گذاری بالایی انجام داده است؛ شبکه‌های اجتماعی که پیش از این معلوم شد در جریان انتخابات امریکا مورد سوء‌استفاده روسیه قرار گرفته و تأثیری مستقیم در انتخابات ریاست جمهوری این کشور داشته‌اند. در این اسناد مشخص شده است که سرمایه‌گذاری‌های میلنر در دو شبکه اجتماعی توئیتر و فیس‌بوک، از طریق بانک VTB و همچنین یک بازوی مالی دولتی روسیه یعنی شرکت نفت و گاز با نام گازپروم(Gazprom) تأمین شده است که این یافته، نگرانی‌های زیادی درباره تأثیر روسیه در سیاست‌های امریکا و نقشی که در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته این کشور از طریق همین دو شبکه اجتماعی داشته، ایجاد کرده است.

این اسناد نشان می‌دهد که در سال 2011 بانک VTBمبلغی بالغ بر 191میلیون دلار در توئیتر سرمایه‌گذاری کرده و در همان زمان کمپانی نفتی گازپروم نیز به میلنر کمک کرده تا یک میلیارد دلار از سهام فیس‌بوک را خریداری کند. به بیان دیگر این سرمایه‌گذاری‌ها از طریق کسی انجام شده است که در سال 2015 در یک استارتاپ در نیویورک سرمایه‌گذاری کرده که البته، کوشنر(داماد ترامپ) و برادرش مالک آن بوده‌اند. میلنر اکنون در سیلیکون‌ولی، نفوذ زیادی دارد و طبق این اسناد، حدود 7میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هم در بیش از 30 کمپانی آنلاین از جمله Airbnb, Spotifyو نیز کمپانی‌های چینی علی بابا و JD.com داشته است. گفتنی است که بانک VTB ارتباط نزدیکی با کرملین دارد و تاکنون بیشترین یارانه دولتی را نسبت به سایر بانک‌های روسی دریافت کرده است. این بانک همچنین پیوند محکمی با آژانس امنیت روسیه دارد و گفته می‌شود که رئیس بانک یعنی «آندره کوستین»، زمانی مسئول عملیات اطلاعاتی خارجی در KGB بوده است هرچند این بانک هرگونه همکاری وی را با KGB رد کرده است. شرکت گازپروم که یکی دیگر از مواردی است که امریکا به آن حساس شده است نیز کاملاً دولتی بوده و به‌هرحال می‌توان ردپای کرملین را به وضوح در آن دید.

گفته می‌شود سرمایه‌گذاری در توئیتر و فیس‌بوک توسط میلنر از سال 2009 آغاز شده است. میلنر سال 1961 در مسکو متولد شد و به تحصیل در رشته فیزیک پرداخت و در سال 1990 به امریکا مهاجرت کرد تا در دانشگاه پنسیلوانیا به ادامه تحصیل بپردازد سپس دوباره به روسیه بازگشت. زوکربرگ که تحت تأثیر تلاش‌هایش قرار گرفته بود از وی خواست در فیس‌بوک سرمایه‌گذاری کند و به این ترتیب در سال 2009 نخستین سرمایه‌گذاری 200میلیون دلاری انجام شد. زوکربرگ حتی در مراسم ازدواج میلنر در سال 2011نیز حضور یافت. میلنر از سال 2014 تاکنون به همراه خانواده‌اش در امریکا زندگی می‌کند. همچنین گفتنی است که ردپای «آلیشر عثمانوف» سرمایه دار روس و صاحب باشگاه فوتبال آرسنال نیز در این پرونده دیده می‌شود. وی از سرمایه‌گذاری 200میلیون دلاری خود در DST Global، حدود یک میلیارد دلار سود کسب کرد و البته در سال 2013 سهام خود را فروخت.

مشاوره به رؤسای جمهوری

اما این اسناد نشان می‌دهد که میلنر از طریق حضور در شبکه‌های اجتماعی توئیتر و فیس‌بوک، به کرملین کمک کرده تا در سیاست‌های امریکا دخالت کند بلکه گفته می‌شود در زمان ریاست جمهوری دیمیتری مدودف به‌عنوان مشاور دولت در حوزه تکنولوژی فعالیت می‌کرده و البته این کار را در زمان ولادیمیر پوتین نیز ادامه داده است. «الکساندر ورشبو» سفیر ایالات متحده در روسیه در زمان جورج دبلیو بوش و همچنین نماینده امریکا در ناتو در دوران بیل کلینتون نیز در این باره گفت: مؤسسات دولتی روسیه اغلب به‌عنوان ابزاری برای اجرای برنامه‌های وی به منظور رسیدن به اهداف سیاسی پوتین مورد استفاده قرار می‌گیرند و یافته‌های اسناد بهشت، نگرانی ما را بیشتر می‌کند چرا که دموکراسی امریکا هدف گرفته شده است.

پاسخ‌های متهمان

هر چند کسانی که در این پرونده، انگشت اتهام به سویشان نشانه رفت واکنش‌هایی نشان دادند ولی سخنگوی کوشنر از هرگونه اظهارنظر در این زمینه خودداری کرده است. البته میلنر درمقابل این اتهامات ساکت نمانده و گفته است که فعالیت وی از طریق مؤسسات VTB و گازپروم تنها جنبه تجاری داشته است و همه این کارها در زمانی انجام شده که روابط کاخ سفید و کرملین کاملاً خوب بوده و به سردی نگراییده بود پس در آن زمان، نیازی نبوده که به پرهیز از همکاری با آنها فکر کند و ازسوی دیگر این سرمایه‌گذاری‌ها بخش کوچکی از فعالیت‌های مالی وی در سطح جهان است. وی درباره همکاری‌اش با داماد ترامپ نیز گفت: با او فقط روابط تجاری سالم دارم و هرگز آن را به سیاست آغشته نکرده‌ام. وی تأکید کرد که تنها یک بار با کوشنر ملاقات داشته و هیچ علاقه‌ای هم به فعالیت‌های سیاسی ندارد. وی همچنین هرگونه ارتباط بین انتخابات امریکا و سرمایه‌گذاری‌هایش را رد کرد.

میلنر منکر اطلاع از ارتباط بانک VTB با سازمان امنیت روسیه شد و سخنگوی وی در یک ایمیل نوشت: یوری میلنر هرگز کارمند دولتی روسیه نبوده است و با مدودف و هیچ وزیر روسی حتی صحبت هم نکرده است. وی که در رسانه‌ها نوشته شده با مالک فیس‌بوک دوستی دیرینه دارد نیز نوشت وی هیچ صحبتی با زوکربرگ نداشته است و سیاست یکی از چیزهایی است که میلنر هرگز به آن توجهی نداشته‌ است.

اما فیس بوک و توئیتر هم ضمن اظهار بی‌اطلاعی از مؤسساتی که پشت سرمایه‌گذاری در این شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند، توضیحاتی ارائه دادند.«ونسا چان» سخنگوی فیس‌بوک گفت: سرمایه‌گذاری انجام شده توسط گازپروم در فیس‌بوک به 5سال قبل درست زمانی که فیس‌بوک وارد بورس شد، بازمی‌گردد ولی به‌هرحال ما در این زمینه مطالعات بیشتری انجام می‌دهیم. سخنگوی توئیتر نیز از بازبینی همه سرمایه‌گذاری‌های این کمپانی پیش از ورود به بورس خبر داد .

به ‌هر حال شنیده شدن نام کوشنر به‌عنوان داماد ترامپ و مؤسسات وابسته به کرملین در این اسناد، موضوعی نیست که براحتی بتوان از کنار آنها گذشت و احتمالاً این ماجرا سر درازی دارد.