تحولات بی‌سابقه در عربستان سعودی
سه رخداد مهم و ظاهراً نامرتبط یکی پس از دیگری در عربستان به وقوع پیوست.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایران ما، تا این لحظه ۴ وزیر مشغول به کار، ۱۱ شاهزاده طراز اول سعودی و ده‌ها مقام عالی دیگر بازداشت شده‌اند
نخست، سعد حریری نخست‌وزیر لبنان در اقدامی عجیب از خاک عربستان و از تلویزیون سعودی از سمت خود کناره‌گیری کرد و به ایران تاخت. تحلیل‌ها عموما مبتنی بر فشار بیشتر بر حزب‌الله و احتمال درگیری با اسراییل متمرکزست. لبنانی‌ها خواهان بازگشت حریری به لبنان و توضیح این اتفاق عجیبند.
چندساعت بعد، خبرگزاری رسمی سعودی از تشکیل کمیته ضدفساد جدیدی به ریاست محمدِسلمان خبر داد. ظاهرا برای بهبود وضعیت اقتصادی و مهار فساد.
بلافاصله پس از آن و در سومین رخداد، حوثی‌ها و‌متحدینشان توانستند برای اولین بار به ریاض حمله موشکی موفقیت‌آمیز کنند. ظاهراً سه موشک بالستیک یمنی به سمت فرودگاه ریاض شلیک شده و به آن خسارت‌هایی زده است. این فرودگاه و پروازهای مرتبط چندساعتی تعطیل شد.
در شوک وارده از خبر حمله موشکی، اخبار رسمی متعددی از برکناری‌های امنیتی و دستگیری‌های گسترده کمیته ضدفساد به شکل همزمان منتشر شد. تا این لحظه ۴ وزیر مشغول به کار، ۱۱ شاهزاده طراز اول سعودی و ده‌ها مقام عالی دیگر بازداشت شده‌اند. مهمترین افراد این فهرست رو به افزایش عبارتند از:
۱- شاهزاده متعب پسر عبدالله شاه سابق سعودی و فرمانده گارد ملی. گارد ملی نیروهای زبده نظامی قبیله‌ای هستند که عبدالله تاسیس کرد و پنجاه سال ریاست آنرا تا زمان پادشاه شدن برعهده داشت و پس از او این سمت به پسرش رسید. متعب که زمانی خود از کاندیداهای پادشاهی بود آخرین بازمانده خاندان عبدالله در قدرت بود. وی به محمد نایف ولی‌عهد برکنار شده سعودی نزدیک بود.
۲- شاهزاده ولید بن طلال، شاهزاده میلیاردر معروف سعودی و از سهامداران عمده توییتر. او از مخالفان سرسخت ایران است. شبکه تلویزیونی روتانا متعلق به اوست.
۳- شیخ خالد تویجری رییس دفتر و وزیر دربار ملک‌عبدالله و بالاترین مقام غیر سعودی. تویجری در دوران ملک‌عبدالله قدرت اجرایی بالایی داشت و به نوعی نخست‌وزیر او محسوب می‌شد.
۴- والد البراهیم موسس و مدیر تلویزیون ام‌بی‌سی با ثروتی بیش از ۳ میلیارد دلار. وی برادرزن فهد٬ شاه سابق سعودیست و روابط بسیار مستحکمی با برادران تنی فهد معروف به هفت سُدَیْری دارد. سلمان شاه عربستان خود یکی از سدیری‌هاست.
۵- صالح کامل میلیاردر و بانکدار بزرگ سعودی و مالک شبکه تلویزیونی ART.
۶- شاهزاده ترکی بن ناصر سعودی که از فرماندهان سابق نیروی هوایی‌ست.
اکنون موسسان و مالکان هر سه شبکه بزرگ تلویزیونی عربستان در بازداشت به سر می‌برند. این اتفاقات هرچه نباشد، کودتای رسانه‌ای است. به علاوه چهار وزیر فعلی سعودی هم بازداشت شده‌اند. به جز وزیر دارایی، خبر دستگیری عادل فقیه وزیر اقتصاد و برنامه سعودی از همه عجیب‌تر و نامفهوم‌تر است. فقیه را می‌توان معمار اقتصادی عربستان جدید در دوران سلمان دانست. طرح معروف و بلندپروازانه ۲۰۳۰ سعودی که در کنار جنگ یمن نماد حکومت محمدسلمان شناخته می‌شد حاصل کار اوست. همین چندروز پیش بود که وی در کنار محمد سلمان افتتاح شهر چندصدملیارد دلاری مدرنی در مرز با اردن و مصر را در جشنوارهای بسیار پرسروصدا و با مشارکت هزاران شرکت خارجی اعلام کرد. همان جشنوارهای که حضور یک روبات انسان‌نما و اعطای حق شهروندی به آن سر و صدای زیادی در رسانه‌ها کرد.
اکنون عادل فقیه در بازداشت به سر می‌برد، در کنار فرماندهان گاردملی و نیروهای دریایی و وزیر دفاع برکنار شده. به علاوه تعداد زیادی از شاهزاده‌ها و مقامات رده اول سعودی. شکست در سیاست‌های اقتصادی و نظامی سعودی نیز در برکناری این افراد قطعا بی‌تاثیر نیست. به یاد بیاوریم که امسال نیز رشد اقتصادی عربستان منفیست و پیش‌بینی سال آینده هم چنگی به دل نمی‌زند؛ ذخایر خارجی هم به سرعت رو به خالی شدن است. در عین حال جنگ در یمن هر روز بدتر می‌شود، و کار به موشک‌باران پایتخت سعودی رسیده است.
بن سلمان با وجود مواضع رسمی بسیار خصمانه علیه ایران٬ از شکست خود در یمن و سوریه و عراق آگاه است و برای نجات خود به صورت غیر رسمی مشغول فرستادن پیغام به تهران بوده است. پیش از این مقتصدی صدر واسطه پیغام رسانی بود و این بار بنا بر اخبار غیر رسمی پوتین رییس جمهور روسیه را واسطه قرار داده بوده. خواسته عربستان احتمالا مصالحه با ایران بوده تا در ازای عقب نشینی از یمن٬ عربستان بتواند امتیازاتی در عراق و سوریه از ایران بگیرد. ولایتی در سفر خود به بیروت و دیدار با سعد حریری حامل پاسخ ایران بوده است. از واکنش حریری -سفر فوری به عربستان و استعفا و حمله لفظی به ایران- می توان حدس زد پاسخ ایران به پیشنهاد عربستان منفی بوده است. عربستان مستاصل از این پاسخ حریری را وادار به استعفا کرده تا با ایجاد بحران در لبنان٬ با هماهنگی اسرائیل٬ جبهه جدیدی علیه ایران بگشاید.
نخست وزیر لبنان در اقدامی عجیب٬ استعفای خود را از ریاض اعلام کرد.
فشارها بر سلمان زیاد است. اصلاحات متعدد اجتماعی در جامعه سنتی عربستان، در کنار بحران‌های اقتصادی و نظامی وضعیت خاصی در این کشور ایجاد کرده‌است. وی هنوز از قدرت خود مطمئن نیست و ناچار به بازداشت بی‌سابقه شاهزادگان سعودی شده‌است. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که سعودی‌ها با احضار سعدحریری به ریاض، او را مجبور به استعفا کردند تا درحالی که داعش شکست کامل خورده و عراق و سوریه در حال بازگشت به شرایط آرامشند؛ این‌بار لبنان در بحران فرو رود تا بتوانند به ایران فشار وارد کنند.
شرایط شبیه اتفاقاتی ست که بین قطر و کشورهای دیگر افتاد. تلاششان حمله به ایران بود اما تمام توجه به سمت اختلافات داخلی بازگشت تا حدی که شورای همکاری خلیج فارس در حال فروپاشیست. باید دید عاقبت دستگیری‌های گسترده در سعودی چیست، و سرنوشت جنگ یمن و طرح‌های اقتصادی عربستان با بازداشت طراحان و فرماندهان عالی هر دو جبهه به کجا خواهد کشید. ظاهراً این‌روزها سعودی بیشتر از دیگران در بحران‌هایی که به دست خود خلق می‌کند فرو می‌رود.
