مهرماه و سیاست‌های ترافیکی پایتخت

به گزارش اقتصادآنلاین، اعتماد نوشت: هنوز مهر و سال تحصیلی جدید آغاز نشده، خیابان‌های پایتخت با ترافیک‌های سنگینی روبه‌رو شده که نوید روزهایی را می‌دهد که برای رفتن از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر باید ساعت‌ها در ترافیک کلافه‌کننده خیابان‌ها معطل بمانید؛ قصه‌ای که سال‌هاست مردم پایتخت‌نشین با آن دست به گریبان هستند و نه تنها هنوز گره کور آن باز نشده که گویا قرار هم نیست که به این زودی‌ها حل شود.

ترافیکی که به گفته مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهرتهران در نخستین روز سال گذشته به ١٨١ کیلومتر در معابر و بزرگراه‌های پایتخت رسید. اما در سال جدید و با تغییر مدیریت 12 ساله شهری، انتظار این است که برای این معضل مهم شهری در دو هفته ابتدایی مهرماه، راهکاری موثر اندیشیده شود. با این وجود، ترافیک زودهنگام روزهای قبل از آغاز سال تحصیلی در کنار سخنان مدیران شهری و راهنمایی و رانندگی حکایت از آن دارد که امسال هم نباید چشم انتظار کاهشی محسوس در وضعیت ترافیک معابر تهران در نیمه نخست سال منتهی به مهرماه باشیم. ترافیکی که هنوز نه مطالعات جامعی در مورد علل بروز آن از جوانب مختلف، انجام شده و نه راهکاری خاص برای حل آن.

تهران و آمارهای ترافیکی

تهران با داشتن ۴ تا ۴/۵ میلیون خودرو عملا بیشترین خودروهای کشور را با توجه به جمعیت ۱۲ میلیونی در خود جای داده است که با آغاز سال تحصیلی و افزایش آمد و شد شهری سفرهای درون‌شهری از ۱۷ میلیون سفر در روز فراتر می‌رود و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که میزان سفرهای درون‌شهری پایتخت به حدود ۲۰ میلیون سفر بالغ شود.

در این خصوص سردار اسکندر مومنی، رییس پلیس راهور ناجا با اعلام پیش‌بینی ۳۰ درصدی بار ترافیک مهرماه نسبت به شهریور می‌گوید: عید نوروز نقطه عطف ترافیک برون‌شهری و مهرماه نقطه عطف ترافیک درون‌شهری است.

وی در توضیح علل افزایش ترافیک در نیمه اول سال منتهی به مهرماه می‌افزاید: در نیمه نخست سال به دلیل طولانی بودن روز و توزیع سفرها و تعطیلی مراکز آموزشی و مسافرت تعداد زیادی از شهروندان بار ترافیک خود را نشان نمی‌دهد اما با بازگشایی مدارس و ورود دانش‌آموزان و دانشجویان افزایش بار ترافیکی در معابر خودنمایی می‌کند.

با این حال وی تاکید می‌کند که بار ترافیک در مهرماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۵ درصد و نسبت به شهریور ماه حدود ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. با این حال هنوز پاسخ دقیقی برای علت این افزایش ترافیک و راهکاری برای مهارآن اعلام نشده است. امسال نیز مانند هر سال با نزدیک شدن به روزهای ابتدایی مهرماه، شاهد اظهارنظرها و تحلیل‌های مدیران و کارشناسان حوزه‌های مختلف در مورد ترافیک تهران هستیم. عللی که نه مبنای مطالعاتی دارد و نه تضمینی است برای کاهش ترافیک‌های دیوانه‌کننده روزهای آغازین سال جدید تحصیلی.

مقصری به نام خرابی خودروها

بعضی اوقات استدلال‌های جالبی از سوی مسوولان برای توجیه ترافیک مهرماهی مطرح می‌شود! مثلا جعفر تشکری هاشمی، معاون سابق حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران چندی قبل با بیان اینکه دلیل انسداد و تاخیرهای ترافیکی در مهرماه بخشی به دلیل خرابی خودروها و بخشی نقص فنی وسایل حمل‌و‌نقل عمومی است به «دنیای اقتصاد» گفته بود: در این ماه ساعت سفرهای مردم فشرده‌تر می‌شود، حوادث رانندگی هم بیشتر در همین ساعات پیش می‌آید. یکی از مشکلات این است که عمده سفرهای درون‌شهری و حوادث ناشی از سفرها در یک ساعت محدود به وجود می‌آید. تشکری هاشمی با بیان اینکه حمل‌و‌نقل عمومی در ساعت اوج ترافیک تنها می‌تواند یک بار به مسافران سرویس دهد، گفت: تمام سفرها از حدود ۶ و نیم صبح شروع و تا ساعت ۸ صبح تمام می‌شود و اگر این زمان طولانی‌تر شود یعنی بین ساعات ۶ تا ۱۰ صبح توزیع شود، می‌توان ۲ تا ۳ سیکل از حمل‌و‌نقل عمومی استفاده کرد.

مقایسه جالب تهران و لندن

اما سرهنگ سید هادی هاشمی، فرمانده پیشین پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با رد این نظریه با اشاره به اینکه سرانه تملک اتومبیل مردم در تهران حدود ۳ است، یعنی به ازای هر ۱۰ نفر سه ماشین، به مقایسه شهر تهران و لندن پرداخته و گفته: بررسی این دو شهر که دارای معابر نسبتا مشابهی با یکدیگر هستند نشان می‌دهد با وجود آنکه در تهران یک‌سوم شهر لندن خودرو در حال عبور و مرور است اما شهر لندن ترافیک روان‌تر و قابل قبول‌تری از پایتخت ما دارد.

به اعتقاد وی، این مشکل از «مدیریت نشدن تقاضای سفر» و در نتیجه «نرخ بالای استفاده از خودروی شخصی در طول روز توسط شهروندان» در شهر تهران نشات می‌گیرد.

سرهنگ هاشمی مدعی است که در شهر تهران به استثنای مساحت کوچه‌ها و پیاده‌روها، ۳۴ میلیون مترمربع فضای عبور و مرور ویژه سواره‌رو و حدود ۶میلیون مترمربع پارکینگ‌های عمومی وجود دارد.

این کارشناس ترافیک با تاکید بر اینکه معابر تهران برای ۵۶۰ هزار دستگاه وسیله نقلیه با سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت ظرفیت دارد، گفت: ۴ میلیون خودرو در تهران تردد می‌کنند؛ این یعنی در بهترین حالت ۷/ ۳ برابر ماشین در تهران داریم.

اما اینکه از این تعداد خودرو، در روزهای نخستین سال تحصیلی چه تعداد به خیابان‌ها سرازیر می‌شوند که ترافیک، اینچنین قفل می‌شود، سوالی است که هنوز هیچ مسوولی به آن پاسخ درستی نداده است.

فقط 30درصد افزایش ترافیک!

اما هر سال، با آغاز سال تحصیلی، ترافیک پایتخت تا چه مقدار افزایش پیدا می‌کند؟ سوالی که پاسخ‌های متفاوتی به آن داده می‌شود، حکایت از آن دارد که هنوز مطالعه جامعی در این خصوص صورت نگرفته و آنچه به عنوان آمار و ارقام اعلام می‌شود، داده‌هایی هستند براساس مشاهدات میدانی ترافیک تهران. با این وجود بیشترین افزایشی که تاکنون به آن اشاره شده، افزایش 30 درصدی ترافیک به خاطر آغاز مدارس و سال تحصیلی است.

سردار مهماندار، رییس پلیس راهور تهران بزرگ یکی از افرادی است که به افزایش 30درصدی حجم ترافیک همزمان با آغاز مهر و شروع فعالیت آموزش و پرورش و آموزش عالی اعتقاد دارد. گرچه در مقابل معاون حمل و نقل ترافیک جدید تهران این افزایش را چیزی حدود 40 تا 50 درصد می‌داند. پورسیدآقایی با بیان اینکه در هفته اول مهرماه شاهد افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی ترافیک نسبت به تابستان خواهیم بود، گفت: البته میانگین افزایش ترافیک در ۶ ماه دوم سال نسبت به ۶ ماه اول سال ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت و در هفته اول مهرماه شاهد افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی ترافیک نسبت به تابستان خواهیم بود. وی سپس با خواهش و تمنا از شهروندان می‌خواهد: «عاجزانه از خانواده‌ها و شهروندان خواهش می‌کنم با توجه به اینکه هفته اول بازگشایی مدارس همزمان با هفته اول محرم است، از انجام سفرهای غیرضرور خودداری کنند.»

امسال، سرویس‌های مدارس، مقصران اصلی

امسال تقریبا تمامی مسوولان و مدیران نهادهای مرتبط در سخنان خود در خصوص ترافیک روزهای آغازین مهرماه، از سرویس‌های مدارس به عنوان یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین عوامل افزایش ترافیک یاد کرده‌اند. آنها مدعی‌اند که به دلیل آنکه بسیاری از والدین، به سرویس‌های مدارس اطمینان ندارند، ترجیح می‌دهند فرزندان‌شان را با خودروهای شخصی‌شان به مدرسه ببرند و بیاورند، که همین مساله باعث ایجاد ترافیک‌های سنگین در خیابان‌ها می‌شود. رییس پلیس راهور تهران بزرگ با اشاره به اینکه اگر قرار باشد همه والدین برای رساندن فرزندان دانش‌آموز خود به مدارس از خودروهای شخصی استفاده کنند، باید منتظر ترافیک بسیار سنگین و بسیارپرحجمی در سطح شهر تهران باشیم، افزود: وجود سرویس مدارس در کاهش حجم ترافیک کمک بسزایی دارد. البته والدین هم حق دارند که در مورد ایمنی و امنیت سرویس‌های مدارس نگران باشند.

وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی برای رفع نگرانی والدین در مورد ایمنی سرویس‌های مدارس انجام شده است نیز گفت: امسال داشتن برگه معاینه فنی برای سرویس‌ها الزامی شده است ضمن آنکه استفاده از خودروهای فرسوده به عنوان سرویس مدارس نیز ممنوع شده است.

وی همچنین در خصوص رانندگان سرویس‌های مدارس نیز گفت: در مورد رانندگان سرویس مدارس نیزمقرر شده تا به صورت مداوم آزمایشات سلامت بر روی آنها انجام ‌شود تا والدین خاطرجمع باشند که فردی که هدایت سرویس مدرسه فرزندان‌شان را بر عهده دارد از صحت و سلامت کامل برخوردار است و صلاحیت‌های لازم را دارد.

شهربانو امانی، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز یکی دیگر از مدیران شهری است که معتقد است سرویس‌های مدارس و کنترل و نظم بخشی به آنها می‌تواند نقش موثری در کاهش ترافیک مهرماه پایتخت داشته باشد. وی در این خصوص گفت: در پایتخت بیش از سیزده هزار و سیصد باب مدرسه و قریب به دو و نیم میلیون دانش‌آموز تحصیل می‌کنند که از این تعداد 5400 نفر از آنها محصلین مدارس استثنایی هستند. همین امر ایجاب می‌کند تا با شروع سال تحصیلی تمهیدات و پیش‌بینی‌های ویژه‌ای برای سهولت آمد و شد آنها در نظر گرفته شود.

وی با ذکر اینکه هر ساله مسوولان ذی‌ربط، پیش از آیین گشایش مدارس، آمار و ارقام لازم را اعلام می‌کنند، گفت: هر ساله افزایش 30 درصدی ترافیک در دو هفته اول مهرماه نسبت به تابستان پیش بینی می‌شود که از این مقدار، 16 درصد به سفرهای آموزشی (مثل سرویس‌های مدارس و...) اختصاص دارد.

در واقع به اعتقاد امانی یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید ترافیک تهران، حضور بی‌قاعده و بی‌حساب و کتاب سرویس‌های مدارس در خیابان‌هاست. وی در همین زمینه با ذکر اینکه برنامه‌ریزی برای ساماندهی سرویس‌های مدارس پیش از شروع سال تحصیلی می‌تواند موجب افزایش ایمنی دانش‌آموزان، و اطمینان والدین به این خودروها برای تردد فرزندان‌شان و در نهایت کاهش بار ترافیکی و تامین آرامش خاطر خانواده‌ها باشد، گفت: بر اساس مصوبه سال 1387 کمیسیون اصل 138 قانون اساسی که تاکنون نیز معتبر و ملاک عمل است، قرارداد سرویس حمل و نقل دانش‌آموزان توسط مدیران مدارس منعقد می‌شود. طبق بند ب ماده 6 و ماده 7 مصوبه مزبور، مرجع احراز صلاحیت و صدور مجوز برای رانندگان بر عهده شهرداری است و در تبصره 2 ذیل ماده 5، به کار‌گیری خودروهای متفرقه، ممنوع و عواقب آن بر عهده استفاده‌کنندگان است و نیز مطابق تبصره ذیل ماده 12، پلیس راهنمایی رانندگی موظف است تخلفات رانندگان سرویس‌های مدارس را به آموزش و پرورش و شهرداری گزارش کند. اما در عمل بررسی‌های ما حاکی از عدم اجرای دقیق آن طی سنوات گذشته است که همین امر به مرور زمان باعث بی‌اعتمادی والدین به این سرویس‌ها شده است.

به گفته وی، ترافیک تهران و اهمیت آن به حدی بوده که در طول عمر یک‌ماهه شورای پنجم، کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر جلسه‌ای را با حضور ریاست راهنمایی و رانندگی پایتخت و مدیران سازمان اتوبوسرانی و سازمان تاکسیرانی و حمل و نقل و ایمنی شهرداری تهران تشکیل داده تا به بررسی راهکارهای کاهش و کنترل ترافیک در روزهای نخستین مهرماه بپردازد. جلسه‌ای که در آن دو مصوبه در مورد سرویس‌های مدارس به تصویب رسید.

وی در تشریح این مصوبات گفت: با توجه به اهمیت موضوع ایمنی سرویس مدارس و اینکه در مصوبات اخیر شورا، در این خصوص تنها چند بند و تبصره دیده می‌شود، شهرداری تهران مکلف شد تا لایحه‌ای صرفا در خصوص سرویس مدارس با بیان جزییات به شورای اسلامی شهر تهران ارایه کند یا کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران طرحی را در این خصوص تهیه و به شورا ارایه کند.

امانی درخصوص دومین مصوبه این جلسه نیز گفت: همچنین مقرر شد با هماهنگی شهرداری تهران، پلیس راهنمایی و رانندگی و سازمان ملی استاندارد ایران دستورالعملی در خصوص ایمنی خودروهای اختصاصی سرویس مدارس تهیه شود. وی خاطرنشان کرد: با همه این تمهیدات طبق گزارشات واصله فقط 10 درصد دانش‌آموزان از سیستم حمل و نقل (سرویس مدارس) استفاده می‌کنند.

ولی گویا امسال موضوع سرویس‌های مدارس قرار نیست به این زودی‌ها کنار گذاشته شود. چرا که حتی مدیران مرتبط در شهرداری نیز از نقش سرویس‌های مدارس به عنوان یکی از فاکتورهای اصلی افزایش بی‌رویه ترافیک در روزهای آغاز سال تحصیلی یاد می‌کنند.

محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران با اشاره به توافق با آموزش و پرورش شهر تهران در مورد سرویس‌های مدارس گفت: ما معتقدیم که بسیاری از گره‌های ترافیکی در هنگام پیاده و سوار کردن دانش‌آموزان و به واسطه تجمع خودروهای سرویس مدارس در معابر نزدیک و منتهی به مدارس ایجاد می‌شود، از این رو با هماهنگی آموزش و پرورش مقرر شد طی بخشنامه‌ای به مدارس ابلاغ شود درصورت امکان در حیاط مدارس را بازکنند تا خودروها در داخل محوطه مدرسه نسبت به سوار و پیاده کردن دانش‌آموزان اقدام کنند.

وی افزود: البته پیش‌بینی می‌شود افزایش ۳۰ درصدی ترافیک را همزمان با آغاز سال تحصیلی در پایتخت شاهد باشیم. از سوی دیگر همزمانی آغاز سال تحصیلی با دهه اول محرم بر تشدید ترافیک عصرگاهی نیز می‌افزاید.

انگار تمام مسوولان با یکدیگر هم پیمان شده‌اند تا سرویس‌های مدارس را عامل اصلی ترافیک مهرماهی معرفی کنند. عیسی فرهادی، فرماندار تهران یکی از همین مسوولان است که با اشاره به آیین‌نامه تصویب شده توسط دولت در خصوص سرویس مدارس، گفت: این آیین‌نامه سال‌ها بود که به صورت ناقص اجرا می‌شد و امسال ساماندهی مناسبی در راستای این آیین‌نامه برای سرویس مدارس شهر تهران انجام شده است. وی افزود: یک میلیون و 100 هزار نفر دانش‌آموز در شهر تهران همزمان با آغاز سال تحصیلی مشغول به تحصیل می‌شوند که تنها 20 درصد از این دانش‌آموزان از سرویس مدارس استفاده می‌کنند لذا برای جلوگیری از پراکندگی سرویس مدارس و ساماندهی آنها با همکاری شهرداری تهران و هدایت و کنترل پلیس راهنمایی و رانندگی امیدواریم امسال رضایت‌مندی دانش‌آموزان و اولیای آنها را که از سرویس مدارس استفاده می‌کنند داشته باشیم.

وی تاکید کرد: هر ماه رانندگان سرویس مدارس باید آزمایش‌های سلامت را انجام دهند و برچسبی که در اختیار آنها قرار می‌گیرد نشان‌دهنده سلامت خودرو و راننده خواهد بود. همچنین در موضوع ورود به طرح زوج و فرد خودروهایی که برچسب سرویس مدارس را دریافت می‌کنند می‌توانند در محدوده طرح زوج و فرد تردد کنند.

فرهادی با اشاره به کنترل سرویس مدارس توسط انجمن اولیا و مربیان و همچنین مدیران مدارس، گفت: بی‌تردید دانش‌آموزان و خانواده‌هایی که از سرویس مدارس استفاده می‌کنند می‌توانند از مزایای این طرح استفاده کنند و مسوولیت سرویس مدارس برعهده شهرداری تهران، راهنمایی و رانندگی، انجمن اولیا و مربیان، آموزش و پرورش و حلقه‌هایی است که این دستگاه‌ها را با یکدیگر هماهنگ می‌کنند. در این راستا اولیا می‌توانند با مراجعه به مدیران مدارس از طرح سرویس مدارس استفاده کنند.

وی با اشاره به بهره‌گیری حدود 240 هزار دانش‌آموز از طرح سرویس مدارس، تاکید کرد: باید مصوباتی که در جلسات گذشته ساماندهی سرویس مدارس داشته‌ایم و توافقی که میان دستگاه‌های ذی‌ربط انجام شده است که در آن وظایف هر یک به صورت مشخص تعیین و به امضا رسیده است کاملا رعایت شود. فرهادی با اشاره به چسب‌هایی که روی خودروها قرار می‌گیرند، گفت: این برچسب مربوط به مینی‌بوس و ون است و برچسب زردرنگ نیز مربوط به ماشین‌های سبک‌تری مانند تاکسی است که علامت‌های پایین برچسب علامت‌هایی است که در سرویس سامانه شهرداری در بحث طرح ترافیک استفاده می‌شود تا از جریمه خودروهایی که طرح ترافیک ندارند، جلوگیری شود. امیدوار هستیم که اولیای عزیز همکاری همه‌جانبه برای بهتر اجرا شدن سرویس مدرسه را در کلانشهر تهران داشته باشند و امیدواریم امسال الگویی را ارایه دهیم که در سال آتی برای کلانشهرها. حتی غیر کلانشهرها نیز جنبه اجرایی پیدا کند.

کامیون‌های مزاحم

از جمله مواردی که امسال علاوه بر «سرویس» مدارس بر آن تاکید شده است، نقش کامیون‌ها در ایجاد ترافیک در معابر پایتخت است که در صورت حذف شدن می‌تواند عامل مهمی در کاهش ترافیک محسوب شود. معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نیز با اشاره به اینکه یکی از معضلات صبح‌های تهران که موجب ترافیک می‌شود تردد کامیون‌های توزیع مواد غذایی و خواربار بین مغازه‌های فروشنده این اقلام در شهر تهران است، گفت: گاهی برای تامین اقلام موردنیاز یک مغازه بیش از 20 کامیونت مراجعه می‌کنند لذا تصمیم گرفتیم در محدوده زوج و فرد از ساعت 5:30 تا 10:30 صبح تردد کامیون‌های توزیع مواد غذایی و خواربار به مدت دو هفته از آغاز مهرماه ممنوع ‌شود.

ساعتی که شناور شد

امسال اما گزینه جدید دیگری هم برای کاهش ترافیک روزهای ابتدایی مهرماه مطرح شده که تاکنون مطرح نشده بود. طرحی به نام شناور شدن ساعت آغاز به کار نهادهای دولتی در دو هفته ابتدایی مهر ماه. براین اساس شهرداری تهران طرحی را به دولت ارایه کرد که در دو هفته اول مهرماه، بتوانند تا ساعت 9 صبح فرصت داشته باشند تا در محل کارشان حاضر شوند. سید آقایی در خصوص دلیل این اقدام گفت: در یکی، دو هفته ابتدایی سال تحصیلی والدین دانش‌آموزان، ترجیح می‌دهند تا شخصا فرزندان‌شان را به مدارس ببرند. از سویی کارمندان مجبورند تا ساعت 7:30 یا 8 سرکارشان حاضر باشند که همین مساله باعث می‌شود خودروها در ساعت بین 6 تا 8 بیشترین حجم را در معابر داشته باشند و ترافیک‌هایی سنگین را رقم بزنند. وی افزود: با همین استدلال اگر ساعت آغاز به کار کارمندان با تاخیری یک‌ساعته همراه شود، آنها می‌توانند در بازه طولانی‌تری فرزندان‌شان را به مدرسه برسانند و سر وقت هم در محل کارشان آماده شوند.

این طرح بالاخره چند روز قبل از سوی دولت تایید شد و ابلاغیه آن نیز از سوی معاون اول رییس‌جمهور به ادارات دولتی ابلاغ شد. طرحی که در صورت موفقیت‌آمیز بودن آن، می‌تواند یکی از برون‌رفت‌های شهر تهران از معضل دیرینه ترافیک شهری باشد.

چاله‌چوله‌های ترافیک‌ساز

این مساله چنان جدی است که شورای شهر چهارم در مصوبه‌ای با عنوان «استقبال از مهر» دستگاه‌های مرتبط را موظف کرد تا اقدامات لازم را برای مدیریت و کاهش ترافیک داشته باشند. از جمله اقداماتی که در این مصوبه به آن اشاره شده جلوگیری از عملیات عمرانی در سطح معابر و خیابان‌ها برای جلوگیری از تنگ شدن احتمالی خیابان‌ها و در نتیجه، ایجاد ترافیک‌های سنگین در آنهاست.

محمد علیخانی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل و ترافیک شورای پنجم شهر تهران نیز با اشاره به تاثیر پروژه‌های عمرانی در افزایش ترافیک در روزهای آغازین مهرماه با ذکر اینکه پروژه‌های شهرداری و سایر دستگاه‌ها می‌توانند باعث بند آمدن معابر شوند و ترافیک را تشدید ‌کنند، گفت: در جلساتی که با اعضای کمیسیون حمل و نقل و ترافیک داشتیم، پیشنهاد کردیم که چنانچه تا ابتدای مهرماه پروژه‌ای نیمه‌کاره بماند و به اتمام نرسد، متوقف شود، همچنان که بارها شاهد بودیم که شهرداری در برخی از ایام سال کندن معابر و پروژه‌های اجرایی در سطح معابر را متوقف کرده است.

وی با تاکید بر اینکه ما هنوز آمار دقیقی از پروژه‌های در حال اجرا و نیمه‌تمام در دست نداریم، گفت: پیشنهاد دیگر ما ایجاد فاصله زمانی بین ساعت آغاز کار مدارس و ادارات است که حداقل یک ساعت تغییر و فاصله ایجاد کنیم تا خانواده‌ها بتوانند فرزندان خود را به مدرسه برسانند و سپس به محل کار خود بروند تا تراکم ترافیک تقسیم شده و کاهش یابد.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نیز با تایید اهمیت توقف فعالیت‌های عمرانی در هفته اول مهرماه گفت: توقف کارهای عمرانی در محدوده مدارس از 20 شهریورماه و اقداماتی مشابه می‌تواند برای کاهش ترافیک در اطراف مدارس موثر باشد.

از آمارهای عجیب تا فرهنگ ترافیکی

تهران پر است از آمار و ارقام عجیب و غریب. حتی در حوزه ترافیک. آماری مانند آنکه 75 درصد اتومبیل‌های ایران در تهران فعالیت می‌کنند یا این آمار که بنا بر محاسبه برخی کارشناسان در نیمه دهه 1990، تهرانی‌ها سالی 2/1 میلیارد ساعت را در راه‌بندان‌ها تلف می‌کنند یا این موضوع که: به طور رسمی روزی 101 تصادف داریم. اما آمار غیررسمی باید بیش از پنج برابر باشد چون خیلی از تصادف‌ها گزارش نمی‌شود. با این وجود همان 101 تصادف هم در روز ده برابر میانگین رقم جهانی آن در شهرهای بزرگ است. شاید به همین علت است که رییس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ معتقد است که اگر فرهنگ ترافیک در بین مردم نهادینه و رعایت شود، معضلی به نام ترافیک مهرماهی، تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند: اگر قوانین و ضوابط راهنمایی و رانندگی از سوی شهروندان رعایت شود، مطمئن باشید که معضل ترافیک مهرماهی تا حد زیادی حل خواهد شد. به نظرم باید موجی برای آموزش مباحث ترافیکی برای شهروندان و فرهنگ‌سازی برای آنها ایجاد شود.

در کنار این موارد گروهی از کارشناسان ترافیکی معتقدند که تغییر ساعت‌های طرح‌های زوج و فرد یا طرح ترافیک هم می‌تواند در کاهش ترافیک مهرماهی موثر باشد. با این وجود سردار محمدرضا مهماندار، رییس پلیس تهران درباره احتمال تغییرساعت‌های طرح‌های ترافیکی گفت: با توجه به اینکه اعمال چنین تغییراتی با مصوبه‌ شورای ترافیک تهران مقدور است طرح ترافیک و زوج و فرد همچون نیمه نخست سال خواهد بود.

وی اضافه کرد: بنابراین طرح ترافیک و زوج و فرد همچون نیمه نخست سال از ساعت 6:30 صبح آغاز شده و طرح ترافیک در ساعت 17 و طرح زوج و فرد در ساعت 19 به پایان می‌رسد.

با این وجود، وی در عین حال با بیان اینکه در همین راستا ماموران پلیس راهور در آماده‌باش هستند، گفت: برنامه‌ریزی‌های لازم در این زمینه نیز انجام شده و ما از مدارس خواسته‌ایم تا تکلیف سرویس‌ها را پیش از آغاز سال تحصیلی مشخص کنند تا دانش‌آموزان از همان روز نخست با سرویس به مدرسه بروند و دیگر نیازی به حضور والدین و خودروهای شخصی در اطراف مدارس نباشد.

رییس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درباره اینکه آیا ممکن است با توجه به تغییر ساعت رسمی کشور، ساعت اجرای طرح ترافیک و زوج و فرد نیز تغییر کند به ایسنا، گفت: اعمال چنین تغییراتی با مصوبه‌ شورای ترافیک تهران مقدور است و تاکنون چنین تصمیمی برای تغییر در ساعات آغاز یا پایان طرح ترافیک و زوج و فرد اتخاذ نشده است.

ساماندهی ترافیک با اطلاعات آماری

در کنار تمام این موارد نبود اطلاعات آماری دقیق از میزان مسافران و سفرهای روزانه درون‌شهری سبب شده است تا برنامه‌ریزی برای بخشی از بار ترافیک پایتخت به صورت کارآمد صورت نگیرد. به واقع نبود یکپارچگی دستگاه‌های متولی با وجود تشکیل جلسات کاری برای حل معضل ترافیک خود معضل و مشکلی است که همچنان پابرجاست.

از سوی دیگر تکمیل نبودن شبکه حمل و نقل عمومی در بخش پرتردد سبب می‌شود تا شهروندان برای جابه‌جایی به خودروهای شخصی متوسل شوند. شاید به همین دلیل باشد که طرحی با نام طرح جامع ترافیک پایتخت تدوین شده که با وجود تلاش‌های صورت گرفته و اقدامات عمرانی ترافیکی از حفر تونل گرفته تا ایجاد خطوط پرسرعت BRT و افزایش معابر جدید بزرگراهی همچنان به دلیل افزایش بار ترافیکی کارایی لازم را نداشته است. بنابراین به نظر می‌رسد لازم باشد تا ‌مسوولان دولتی و مدیریت شهری برای حل ترافیک به یک وحدت رویه در تصمیم‌گیری و عمل برسند تا شاهد ترافیک آرام در شهر پرجمعیت پایتخت باشیم.