تاکتیک مناسب اروپا برای حفظ برجام

پیام اروپا به ترامپ

به نوشته فارن پالیسی، اروپا همچنین می‌تواند پیش شرطی برای کاهش عواقب هرگونه اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا با احیای مقررات اتحادیه اروپا که مانع تطبیق اروپا با تحریم‌های عجیب آمریکا می‌شود، تعیین کند. این مقررات، شرکت‌های اروپایی را از اقدامات متناقض با قانون تحریم‌های ایران که در آن زمان غول‌های انرژی خارجی که در بخش انرژی ایران سرمایه‌گذاری می‌کردند، را تهدید می‌کرد، منع می‌کند. اتحادیه اروپا باید این قانون را اصلاح کند تا همه تحریم‌های لغو شده تحت برجام را اضافه کند.

در این صورت، اروپا یک پیام واضح به دولت ترامپ ارسال خواهد کرد که اگر قصد دارد منافع آمریکایی و اروپایی را که در توافق‌نامه ذکر شده است رها کند، این اتحادیه به تنهایی ادامه مسیر خواهد داد. اثر عملی این حرکت دو برابر خواهد بود؛ اولا، این اقدام به کشورهای اروپایی اطمینان می‌دهد که دولت‌های محلی از آنها در برابر اعمال تحریم‌های آمریکا محافظت خواهند کرد. ثانیا، این امر مانع آمریکا برای تعمیم دادن این تحریم‌ها به شرکت‌های اروپایی خواهد شد. اروپا به‌خوبی خاطرنشان می‌کند که آمریکا در طول دهه اول وضع این قانون، از اجرای قانون تحریم‌های ایران اجتناب کرد. اروپا نیز باید در دراز مدت فکر کند.

قدرت تحریم‌های آمریکا از قدرت دلار آمریکا سرچشمه می‌گیرد؛ بیشتر تجارت بین‌المللی با دلار انجام می‌شود و انتقال مالی مرتبط با چنین تجارتی باید از طریق آمریکا انجام شود. تلاش‌ها برای ایجاد مکانیزمی بدون دلار برای جلوگیری از اقدامات آمریکا تاکنون ادامه داشته، اما بروکسل می‌تواند با اعلام هدف خود برای توسعه چنین مکانیزمی یک جهش بزرگ به جلو داشته باشد.

این اقدامات با هم می‌تواند هشدارهای قوی به کسانی باشد که معتقدند ترامپ به لطف انعطاف‌پذیری اروپا می‌تواند تحریم‌های آمریکا را مجددا احیا کند. منافع آمریکایی و اروپایی نباید به‌وسیله ایدئولوگ‌ها در کاخ سفید گروگان گرفته شود. مقامات آمریکایی حامی تحریم‌ها متوقف نخواهند شد تا زمانی که جنگ اقتصادی افزایش یابد و یک تهدید معتبر برای نقش منحصر‌به‌فرد آمریکا در نظام مالی جهانی را ببینند. سرانجام اروپا می‌تواند شرکای بین‌المللی خود را تشویق کند که اقدامات لازم را اتخاذ کنند تا اطمینان حاصل شود که تحریم‌های مجددی که از سوی آمریکا اعمال می‌شود، تاثیر منفی بر معامله با ایران ندارند.

این کار به همین ترتیب قبلا انجام شده است؛ زمانی که آمریکا در ابتدا تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را در اواخر دهه 1990 تحمیل کرد، اروپا به تنهایی در برابر این تلاش‌ها مقاومت نکرد. ژاپن، کره‌جنوبی، کانادا، مکزیک و دیگر کشورها هم تهدید کردند که شرکت‌های داخلی خود را از پذیرش تحریم‌های آمریکا منع می‌کنند. اروپا می‌تواند مجددا شرکای خود را تشویق کند تا اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف هشدار دادن به دولت ترامپ در مورد تبعات اقداماتش ضدتوافق هسته‌ای اتخاذ کنند. ترامپ اکنون به وضوح تعهدات آمریکا در قبال برجام را نقض می‌کند؛ از جمله تعهدش برای جلوگیری از دخالت در تحقق کامل مزایای ایران از توافق هسته‌ای. دوستان اجازه نمی‌دهند دوستانشان در حالت مستی رانندگی کنند و در سطح بین‌المللی، ایجاد این خصومت ضروری نبوده و نیاز به حفظ روابط قوی است. قبل از اینکه توافق هسته‌ای در ژوئیه 2015 با موفقیت مورد مذاکره قرار گیرد، در واشنگتن عقیده رایج این بود که مسوولان ایران تنها به فشارها پاسخ می‌دهند. این افسانه دو سال پیش از بین رفته بود، اما امروز در مورد دولت ترامپ دوباره رایج شده است؛ اروپا باید عاقلانه عمل کند.

تشکیل کانالی برای ارتباط مستقیم با ایران

از سوی دیگر 45 شخصیت دانشگاهی، مقام‌های سابق دیپلماتیک و نظامی آمریکایی در بیانیه‌ای خطاب به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از وی خواسته‌اند ضمن پایبندی به برجام سیاستی جامع برای مهار ایران تدوین کند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم امضاکنندگان این بیانیه، با بیان اینکه توافق هسته‌ای از حرکت ایران به‌سمت دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری می‌کند، خاطرنشان کرده‌اند خروج از آن به هیچ نحو در راستای منافع امنیت ملی آمریکا نیست. میان امضاکنندگان بیانیه نام‌هایی مانند «نیکلاس برنز»، قائم‌مقام سابق وزارت خارجه آمریکا، «رابرت آینهورن»، مشاور سابق وزیر خارجه آمریکا در امور منع اشاعه، «جان لیمبرت»، مشاور سابق وزیر خارجه آمریکا در امور ایران، «ریچارد نفیو»، معمار تحریم‌های ایران در وزارت خارجه آمریکا و «پال پیلار»، مقام اسبق سیا به چشم می‌خورد. نگارندگان بیانیه از ترامپ خواسته‌اند از توافق هسته‌‌ای ایران و گروه 1+5 خارج نشود، اما راهبردی جامع برای مقابله با سیاست‌های ایران در منطقه تدوین کند. آنها نوشته‌اند: «چنین رویکردی بدون خطر جنگ و به‌خطرانداختن جان آمریکایی‌ها و منابع این کشور، به مقابله با اقدامات تهدیدآمیز ایران علیه همسایگانش خواهد پرداخت، دستیابی به سایر اهداف آمریکا در منطقه را تسهیل و از دستیابی این کشور به سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری خواهد کرد.»

مقام‌های سابق آمریکایی همچنین خواستار ایفای نقش جدی‌تر این کشور در نظارت بر پایبندی ایران به برجام شده‌اند، اما از دولت ترامپ خواستار رایزنی‌هایی با سایر اعضای گروه 1+5 برای افزایش محدودیت‌های پیش‌ِروی ایران در توافق هسته‌ای شده‌اند. آنها همچنین خواسته‌اند نمایندگان ایران، عربستان، روسیه، ترکیه، آمریکا، چین و اتحادیه اروپا در قالب یک هیات مشورتی که ترامپ تشکیل می‌دهد به رایزنی‌های منظم با یکدیگر درباره مناقشات منطقه بپردازند. نگارندگان بیانیه در یکی از توصیه‌های خود از ترامپ خواسته‌اند یک کانال ارتباطی در سطوح بالا با ایران ایجاد کند. به‌گفته آنها آمریکا از طریق چنین کانالی قادر خواهد بود نگرانی‌های خود را مستقیما به مقام‌های ایران منتقل کند.