سرنوشت سوریه در انتظار انصارالله؟/ رمزگشایی از پیشروی سریع نیروهای شورای انتقالی جنوب در شرق یمن
در روزهای اخیر نیروهای نیابتی ابوظبی توانستند با توجه به انفعال نیروهای وابسته به ریاض و در عین حال ضعف حزب اخوانی «اصلاح» کنترل حضرموت و المهره را در اختیار بگیرند. این تحول جدید سبب شد تا اماراتیها بتوانند بر بخش بزرگی از خط ساحلی یمن و در عین حال میادین نفت خیز آن سلطه پیدا کنند.
اقتصاد آنلاین، محمد بیات: در حالی که بیش از یکسال از توافق میان پادشاهی عربی سعودی و شورای انتقالی جنوب بر سر آتشبس بشردوستانه میگذرد، اما نیروهای شورای انتقالی جنوب (مورد حمایت امارات) با تجمیع نیرو و مدرن سازی نیروهای نظامی پیش روی به سمت شرق و جنوب را آغاز کردند.
در روزهای اخیر نیروهای نیابتی ابوظبی توانستند با توجه به انفعال نیروهای وابسته به ریاض و در عین حال ضعف حزب اخوانی «اصلاح» کنترل حضرموت و االمهره را در اختیار بگیرند. این تحول جدید سبب شد تا اماراتیها بتوانند بر بخش بزرگی از خط ساحلی یمن و در عین حال میادین نفت خیز آن سلطه پیدا کنند.
برخی کارشناسان معتقدند اماراتیها با الهام گرفتن از مدل سقوط دولت مرکزی در دمشق قصد دارند تا زمینه برای تهاجم گسترده به سمت «یمن شمالی» یعنی محدوده حاکمیتی نیروهای انصارالله را در دستورکار قرار دهند.
این تحول جدید نشان دهنده نوعی تقسیم کار میان آمریکا، اسرائیل و سعودی در تعریف نقشهای جدید در یمن و تلاش برای تغییر موازنه قدرت در شمال اقیانوس هند است. در عین حال برخی کارشناسان معتقدند که تحولات اخیر پردهای دیگر از رقابت میان «ام بی اس» و «ام بی زد» در منطقه شبه جزیره عربستان است و تحولات اخیر احتمالا با واکنش تند ریاض مواجه خواهد شد.
خط قرمز عربستان و اختلاف با امارات
همزمان با برگزاری چهل و ششمین اجلاس خلیج فارس در بحرین در ۱۲ آذر (۳ دسامبر) که بر وحدت، حاکمیت و استقلال یمن تأکید کرده بود؛ شورای انتقالی جنوب با زور اسلحه در حضرموت و المهره در حال تحمیل یک عمل انجام شده بود و قصد خود را برای ادامه پروژه جدایی اعلام کرد، که چالشی مستقیم برای استراتژی پادشاهی سعودی در یمن است.
یک هیئت عالی رتبه سعودی همچنان در حضرموت برای مهار اوضاع و اعمال فشار برای خروج نیروهای شورای انتقالی از مناطقی که در شرق یمن وارد شدهاند تلاش میکند و در عین حال موضع رسانهای و سیاسی قاطعی در رد این اقدامات اتخاذ کرده است.
پایگاه خبری- تحلیلی «الخلیج اونلاین» با توجه به تحولات اخیر در مطلبی نوشت مداخله عربستان سعودی، چه از نظر سیاسی و چه در میدان، تأیید کرد که ریاض آنچه اتفاق افتاده را «خط قرمز» میداند و اجازه نخواهد داد که توازن سیاسی و امنیتی در حضرموت، بزرگترین استان یمن و استانی که طولانیترین مرز را با پادشاهی سعودی دارد، به خطر بیافتد. ریاض این اقدام را با اعزام یک کمیته عالی رتبه به ریاست سرلشکر محمد بن عبید القحطانی به حضرموت آغاز کرد، اقدامی که ناظران آن را آشکارترین مداخله در سالهای اخیر برای کنترل اوضاع در شرق دانستند. القحطانی در دیدار با شیوخ و بزرگان حضرموت، بر رد هرگونه تلاش برای تحمیل واقعیت انجام شده توسط پادشاهی سعودی و اصرار آن بر خروج نیروهای وابسته به شورای انتقالی از حضرموت و المهره و تحویل اماکن به نیروهای «سپر میهن» تأکید کرد.
تلاش برای عملیات سریعتر علیه انصارالله
در سوی مقابل طرف اماراتی معتقد است ناکارآمدی شورای ریاستی در بهبود اوضاع جنوب و اصلاحات سیاسی-اقتصادی، اختلافات دائمی میان اعضای هشت نفره شورای ریاستی، تغییر در قدرت میدانی و رخدادهای اخیر در شرق یمن، مسئله لزوم بازچینش راس قدرت در دولت عدن را مجددا پررنگ کرده است. برخی افراد رسانهای نزدیک به دربار سعودی اعلام کردهاند که ریاض با فراخواندن چهرههای سیاسی ضد انصارالله به ریاض برای روزهای آینده، قصد بازچینش شورای ریاستی و کاهش تعداد آنها است تا امکان عملیات سریعتر برای دولت عدن مهیا شود.
اگر فرض بگیریم که چنین اقدامی توسط ریاض انجام خواهد شد و همچنان ریاض بر تعامل با ابوظبی اصرار داشته و همچنین نیروهای انتخابی باید دارای ظرفیت میدانی باشند، به نظر میرسد که شورای جدید شامل افراد همچون؛ عیدروس الزبیدی که قدرت میدانی جنوب یمن را در دست دارد (تحت حمایت امارات و جنوبی)، طارق صالح که قدرت نیروهای ساحل غربی را در دست دارد (تحت حمایت امارات و موتمری)، بشیر المضربی که فرماندهی نیروهای الدرع الوطن را بر عهده دارد (تحت حمایت عربستان و سلفی) و سلطان العراده که از چهرههای قبایلی مارب است و فرماندهی نیروهای این استان را بر عهده دارد (تحت حمایت عربستان و اصلاحی) باشد.
سناریو پیشرو چیست؟
لازم به ذکر است که چینش بالا با توجه به توازن بین شمالی-جنوبی، امارات-عربستان و همچنین بازیگران قدرت از احزاب و گرایشهای مختلف چیده شده است. همچنین امکان قرار گرفتن ابوزرعه المحرمی نیز با توجه به قدرت میدانی و ظرفیت او هست، اما اضافه شدن او باعث خواهد شد که توازنها به هم بریزد، مگر این که به جای الزبیدی بیاید. اگر بازچینش شورای ریاستی رخ دهد و قرار باشد که اداره دولت عدن به صورت شورایی باقی بماند و ریاستی نشود، افراد دیگر همچون رشاد العلیمی، عثمان المجلی، عبدالله العلیمی و فرج البحسنی که دارای قدرت میدانی نیستند، حذف خواهند شد. در صورت تحقق این سناریو ریاض آنچه در میدان جنگ به دست نیاورده سعی خواهد کرد تا در تعامل مثبت با امارات و در عین تداوم حفظ وضعیت «انجماد تنش» با صنعا پیش ببرد.