دور جدید بازگرداندن ایرانیان از آمریکا؛ سیاست ضدمهاجرتی ترامپ تا کجا ادامه دارد؟
ترکشهای ضدمهاجرتی دولت آمریکا حالا به ایرانیها رسیده است. گزارشهای رسانههای آمریکایی از دومین پرواز بازگرداندن مهاجران ایرانی به تهران حکایت دارد. مهاجرانی که دولت آمریکا میگوید فاقد مدارک قانونی هستند. این اقدام اما با واکنش نهادهای مدنی و فعالان مهاجرت روبهرو شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین، پروازها به مقصد ایران از آمریکا همچنان ادامه خواهد داشت و آمارهای غیررسمی حاکی از آن است که در مجموع حدود ۴۰۰ ایرانی در چند مرحله به کشور بازگردانده خواهند شد.
توافق پشت پرده برای بازگرداندن مهاجران؟
«سیانان» گزارش داده است که دولت آمریکا قصد دارد دهها تبعۀ ایرانی را روز یکشنبه به ایران بازگرداند. این دومین پرواز از زمان توافق کمسابقهای است که میان واشنگتن و تهران برای بازگرداندن اتباع ایرانی انجام گرفته است. آن هم در شرایطی که دو کشور هیچ رابطه دیپلماتیکی ندارند و جریان مذاکرات اخیر نیز فعلا به بنبست رسیده است.
روایت یک مهاجر؛ بازگشت به جایی که از آن گریخته است
به نظر میرسد بسیاری از ایرانیان فاقد مدرک قانونی در آمریکا با ادعاهای حقوقبشری پا به این کشور گذاشتهاند. یکی از افرادی که انتظار میرود در این پرواز حضور داشته باشد، به شرط پنهان ماندن هویت خود در گفتوگو با سیانان مدعی شده که بازگشت به ایران «جان او را بهطور مستقیم تهدید میکند». او مدعی شده که به دلیل گرایش جنسی خود از کشور گریخته بوده است.
این فرد که پس از عبور از مرز آمریکا در روزهای پایانی دولت بایدن بازداشت شده، در گفتوگو با سیانان ادعا کرده که در دوران بازداشت نیز با بدرفتاری مأموران مواجه بوده است. سیانان تأکید کرده که امکان تأیید مستقل این ادعاها را ندارد.
واکنش سازمانهای ایرانی-آمریکایی
اقدام دولت ترامپ نهادهای مدنی را هم به واکنش واداشته. شورای ملی ایرانی-آمریکایی (نایاک) با صدور بیانیهای از دولت آمریکا خواسته است اجرای پرواز را متوقف کند. هرچند به نظر نمیرسد که دولت آمریکا قصدی برای تغییر در سیاست خود داشته باشد.
به گفته یک منبع مطلع، پرواز دوم قرار است در مسیر خود توقفی در کویت داشته باشد. نخستین پرواز مشابه در شهریور ماه انجام شده بود.
سکوت مقامات رسمی آمریکا
اداره مهاجرت و گمرک آمریکا از تأیید رسمی این گزارشها خودداری کرده، اما آن را نیز تکذیب نکرده است. دلیل این سکوت، «حفظ امنیت پرواز و سرنشینان» عنوان شده است.
در اظهارنظری جداگانه، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده است که دولت ترامپ «متعهد» است بزرگترین عملیات اخراج مهاجران فاقد مدارک قانونی در تاریخ آمریکا را اجرا کند.
واکنش وزارت خارجه به بازگردان اتباع ایرانی
از سوی دیگر در ایران، حسین نوشآبادی، مدیرکل مجلس وزارت خارجه در گفتوگویی اعلام کرده که ۱۲۰ ایرانی از سوی دولت آمریکا در حال بازگردانده شدن هستند و «در یکی دو روز آینده» وارد کشور میشوند.
برخلاف ادعای مقامات آمریکایی به گفته نوشآبادی برخی از این افراد دارای اقامت معتبر آمریکا هم بودهاند و بازگرداندنشان با «رضایت» آنها انجام شده است.
نوشآبادی همچنین از آمریکا خواست «حقوق شهروندان ایرانی» را در چارچوب قوانین بینالمللی رعایت کند.
دو مقام ایرانی که نیز که نامشان فاش نشده به روزنامه نیویورکتایمز گفتند که این پرواز قرار است روز سهشنبه وارد ایران شود و در مجموع حدود ۴۰۰ ایرانی در چند مرحله بازگردانده خواهند شد.
از اخراج تا ممنوعیت سفر
پرونده اخراج اتباع ایرانی در چارچوب پروژه ضدمهاجرتی دولت ترامپ قرار میگیرد. پروژهای که با ممنوعیت سفر علیه ۱۹ کشور آغاز شد. مقامات اداره مهاجرت آمریکا به نیویورکتامیز گفتند که دولت ترامپ رسیدگی به تمام درخواستهای مهاجرت از جمله پروندههای «گرینکارت» و شهروندی اتباع ۱۹ کشور از جمله ایران و افغانستان را به حالت تعلیق درآورده است.
ترامپ پیش از لغو بررسی ویزاهای ۱۹ کشور نیز محدودیتهایی را بر سفر شهروندان ایران و چند کشور دیگر به آمریکا وضع کرده بود.
در همین چارچوب، آمریکا حالا اخراج مهاجران ایرانی فاقد مدارک قانونی را نیز آغاز کرده است. پیشتر با پاناما و کاستاریکا توافق کرده بود صدها مهاجر آفریقایی و آسیایی بازگردانده شوند.
ترامپ وعده داده است این روند را با «بزرگترین برنامه اخراج مهاجران غیرقانونی در تاریخ آمریکا» ادامه دهد، حتی اگر مقصد برخی از این مهاجران کشورهایی با کارنامه حقوق بشری جنجالی باشد.
در چنین شرایطی، به نظر میرسد که سیاستهای ضدمهاجرتی ترامپ به ویژه علیه شهروندان ایران ادامه پیدا خواهد کرد و احتمالا تشدید خواهد شد. چراکه این سیاست یکی از اصلیترین وعدههای ترامپ است و او برای حفظ محبوبیت میان پایگاه رای خود به اجرای سیاستهای ضدمهاجرتی ادامه میدهد.