طرح بلندپروازانه اوپن‌ای‌آی برای ساخت مراکز داده فضایی

به گزارش اقتصادآنلاین، آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی، در حال بررسی تأمین سرمایه برای خرید یا مشارکت با یک شرکت سازنده موشک است؛ اقدامی که او را در موقعیتی قرار می‌دهد تا با اسپیس‌اکس متعلق به ایلان ماسک رقابت کند.

بر اساس گفته‌های افراد آگاه از مذاکرات، آلتمن در تابستان با دست‌کم یکی از شرکت‌های سازنده موشک، یعنی استوک‌اسپیس، تماس گرفته و این گفت‌و‌گو‌ها در فصل پاییز شدت گرفته است. یکی از پیشنهاد‌ها شامل این بود که اوپن‌ای‌آی مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های سهامی را در این شرکت انجام دهد و نهایتاً به سهامدار عمده آن تبدیل شود. چنین سرمایه‌گذاری‌ای در مجموع طی زمان به چندین میلیارد دلار نیاز خواهد داشت.

چالش‌های مالی اوپن‌ای‌آی و توقف مذاکرات

به گفته افراد نزدیک به اوپن‌ای‌آی، این مذاکرات دیگر فعال نیست.

آلتمن و اوپن‌ای‌آی پس از امضای قرارداد‌هایی به ارزش صد‌ها میلیارد دلار برای تأمین توان محاسباتی، با چالش‌های بازار روبه‌رو شده‌اند؛ قرارداد‌هایی که هنوز مشخص نیست این استارت‌آپ چگونه هزینه ساخت و توسعه زیرساخت‌های آن را تأمین خواهد کرد.

اوپن‌ای‌آی روز دوشنبه وضعیت «کد قرمز» اعلام کرد تا عملکرد چت‌جی‌پی‌تی را بهبود دهد، پس از آنکه این ابزار شروع به از دست دادن سهم بازار در برابر ربات گفت‌وگوی Gemini گوگل کرد. در پی این وضعیت، اوپن‌ای‌آی عرضه برخی محصولات دیگر، از جمله تبلیغات، را به تعویق انداخته و از کارکنان خواسته موقتاً برای کار روی این چت‌بات، تیم خود را تغییر دهند.

ایده مراکز داده فضایی و نقش شرکت استوک‌اسپیس

آلتمن مدتی است به ایده ساخت مراکز داده در فضا علاقه نشان داده و معتقد است تقاضای سیری‌ناپذیر برای توان محاسباتی مورد نیاز سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است آن‌قدر افزایش یابد که پیامد‌های زیست‌محیطی، انتقال این مراکز به فضا را منطقی‌تر کند. حامیان این ایده می‌گویند مراکز داده مداری می‌توانند از انرژی خورشیدی برای فعالیت بهره ببرند.

استوک‌اسپیس که توسط کارکنان سابق شرکت بلو اوریجین متعلق به جف بزوس تأسیس شده، در حال ساخت یک موشک کاملاً قابل استفاده مجدد است؛ مسیری که اسپیس‌اکس نیز در تلاش برای تحقق آن است. مدیران حوزه فناوری، از جمله بزوس، ماسک و ساندار پیچای مدیرعامل گوگل، همگی به امکان ساخت خوشه‌های محاسباتی هوش مصنوعی در فضا اشاره کرده‌اند.

پیشرفت‌های اولیه و نمونه‌های آزمایشی

این مفهوم هنوز اثبات نشده است، هرچند گوگلِ آلفابت و اپراتور ماهواره‌ای پلنت‌لبز توافق کرده‌اند که در سال ۲۰۲۷ دو ماهواره آزمایشی با تراشه‌های هوش مصنوعی گوگل را به فضا ارسال کنند.

آلتمن اخیراً در یک پادکست با تئو وان گفته است:

«حدس می‌زنم در طول زمان بخش زیادی از جهان پوشیده از مراکز داده شود. شاید روزی یک کره دایسون بزرگ در اطراف منظومه خورشیدی بسازیم و بگوییم: خب، واقعاً منطقی نیست اینها را روی زمین قرار دهیم.»

رشد هیجانی بازار و موج همکاری‌های آلتمن

مذاکرات درباره سرمایه‌گذاری احتمالی در صنعت موشکی زمانی شکل گرفت که هیجان بازار نسبت به هوش مصنوعی به اوج رسیده بود. آلتمن در ماه‌های سپتامبر و اکتبر مجموعه‌ای از توافق‌های مربوط به تراشه و مراکز داده را با شرکت‌هایی مانند اوراکل، انویدیا، AMD و دیگران اعلام کرد.

سرمایه‌گذاران با استقبال از این اعلام‌ها، موجب رشد سریع سهام اوراکل و انویدیا در هفته‌های پس از آن شدند؛ زمانی که آلتمن وعده ساخت مجموعه گسترده‌ای از مراکز داده را داده بود. اما از آن زمان بازار نسبت به جاه‌طلبی‌های توسعه‌ای هوش مصنوعی بدبین شده و سهام اوراکل در ماه گذشته حدود ۱۹ درصد کاهش یافته، در حالی که انویدیا حدود ۱۳ درصد افت کرده است.

تردید‌ها درباره قرارداد ۱۰۰ میلیارددلاری و تعهدات مالی اوپن‌ای‌آی

مدیر مالی انویدیا این هفته اعلام کرد که قرارداد ۱۰۰ میلیارددلاری این شرکت با اوپن‌ای‌آی هنوز نهایی نشده است.

اوپن‌ای‌آی تنها در چند ماه گذشته نزدیک به ۶۰۰ میلیارد دلار تعهد جدید برای خرید توان پردازشی امضا کرده است؛ موضوعی که پرسش‌های جدی درباره نحوه تأمین مالی این توسعه‌ها ایجاد کرده است. این استارت‌آپ امسال ۱۳ میلیارد دلار درآمد خواهد داشت و همچنین تحت فشار رقابت از سوی شرکت Anthropic است که به‌سرعت در حال افزایش فروش خود به توسعه‌دهندگان و شرکت‌هاست.

سابقه سرمایه‌گذاری آلتمن و رقابت مستقیم با ماسک

نیوز کورپ، شرکت مالک وال‌استریت ژورنال و داوجونز نیوزوایرز، با اوپن‌ای‌آی قرارداد استفاده از محتوا دارد.

آلتمن یک سرمایه‌گذار قدیمی حوزه خطرپذیر است که زمانی شتاب‌دهنده Y Combinator را مدیریت می‌کرد؛ جایی که استوک نیز در آن سرمایه‌گذاری شده بود. طبق گزارش وال‌استریت ژورنال، سبد سرمایه‌گذاری آلتمن اکنون شامل بیش از ۴۰۰ شرکت است و ابعاد گسترده و نسبتاً غیرشفافی دارد.

او دیگر مانند گذشته سرمایه‌گذاری شخصی فراوانی انجام نمی‌دهد، اما از استفاده از ترازنامه اوپن‌ای‌آی برای پروژه‌های جاه‌طلبانه ابایی ندارد. به‌عنوان نمونه، اوایل امسال او به سرمایه‌گذاری ۱۸ میلیارددلاری اوپن‌ای‌آی در یک شرکت جدید مرکز داده به نام استارگیت، با مشارکت سافت‌بانک، متعهد شد.

رقابت آلتمن و ماسک در چند جبهه

شراکت احتمالی با استوک می‌توانست آلتمن را در رقابت مستقیم‌تری با ماسک قرار دهد، با توجه به موقعیت مسلط اسپیس‌اکس در پرتاب موشک و فعالیت استارت‌آپ رقیب ماسک در حوزه هوش مصنوعی به نام xAI. آلتمن همچنین اخیراً شرکت Merge Labs را برای توسعه رابط مغز-رایانه راه‌اندازی کرده که رقیب شرکت نورالینک ماسک است و اوپن‌ای‌آی نیز در حال ساخت یک شبکه اجتماعی است که می‌تواند با X رقابت کند.

انعقاد توافق با استوک به آلتمن امکان دسترسی به موشکی به نام Nova را می‌داد؛ موشکی که این شرکت در حال توسعه آن است. ساخت یک موشک جدید مملو از چالش‌های فنی و مسائل نظارتی است و معمولاً یک دهه زمان می‌برد، بنابراین آغاز این مسیر از نقطه صفر برای یک شرکت جدید دشوار است. چندین شرکت فعال در صنعت پرتاب—از جمله بلو اوریجین، راکت‌لب و استوک—در تلاش‌اند موقعیت اسپیس‌اکس را به چالش بکشند.

نگاه بلندمدت آلتمن به آینده انرژی و فضا

آلتمن در یک حضور رسانه‌ای در ماه ژوئن، در پادکستی به همراه برادرش، به‌طور کنایه‌آمیز پرسید:

«باید یک شرکت موشکی تأسیس کنم؟»

او در ادامه گفت:

«امیدوارم در نهایت بشریت انرژی بسیار بیشتری از آنچه که می‌توانیم روی زمین تولید کنیم مصرف کند.»