اجرای بارورسازی ابر‌ها در چهار منطقه کشور / ارزیابی عملیات به مراکز علمی مستقل سپرده شد

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، محمدمهدی جوادیان‌زاده، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی، در نشست تخصصی «آب یا سراب» در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی صنعت آب با تأکید بر اینکه علم امروز امکان جابه‌جایی یا خلق سامانه‌های بارشی را تأیید نمی‌کند، گفت: آنچه ما انجام می‌دهیم، تشدید بارش در سامانه‌های مساعد بارشی است؛ نه ایجاد یک سامانه مستقل.

وی پیچیدگی اصلی بارورسازی ابر‌ها را تفکیک اثر عملیات از پدیده طبیعی عنوان کرد و افزود: تمام گفتمان علمی دنیا روی همین موضوع است و روش‌های ارزیابی مختلفی در مراجع معتبر جهانی ثبت شده است. در ایران نیز برای جلوگیری از تعارض منافع، ارزیابی‌ها توسط مراکز علمی ثالث و بین‌المللی انجام می‌شود.

جوادیان‌زاده تاریخچه بارورسازی ابر‌ها در کشور را از سال ۱۳۷۶ و انتقال فناوری از یک مؤسسه روسی دانست و گفت: از آن زمان تاکنون دو فروند هواپیما تجهیز شده و پروژه‌های متعدد اجرا شده است.

وی همچنین به پروژه امکان‌سنجی سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ اشاره کرد که در ۲۴ جلد گزارش تدوین و بهترین مناطق عملیاتی کشور برای اجرای بارورسازی مشخص شده است.

جوادیان‌زاده با اشاره به اینکه براساس بیانیه ۲۰۲۴ سازمان جهانی هواشناسی، عملیات بارورسازی باید روی ارتفاعات انجام شود، گفت: در این مناطق هم ریسک کمتر است و هم اثرگذاری بیشتر؛ ضمن اینکه از آلاینده‌های شهری که می‌تواند مانع بارش شود، دور هستیم.

رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی با بیان اینکه کشور هنوز در حوزه آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های پژوهشی از استاندارد‌های جهانی عقب‌تر است، افزود: نقشه راه آینده ما تقویت همین زیرساخت‌هاست و این موضوع هم‌اکنون با همکاری سازمان هواشناسی در حال پیگیری است.

جوادیان‌زاده از اجرای عملیات بارورسازی در چهار منطقه کشور خبر داد و گفت: اکنون در شمال‌شرق (استان‌های خراسان)، شمال‌غرب (حوضه آبریز دریاچه ارومیه)، غرب (زاینده‌رود و کوهرنگ) و تهران عملیات در حال انجام است. همچنین در استان‌های مرکزی و بوشهر نیز بارورسازی با پهپاد در حال اجراست.

در ادامه عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، در نشست تخصصی «آب یا سراب» در بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت آب با هشدار نسبت به گسترش روایت‌های غیرعلمی در جامعه، تأکید کرد که طی ماه‌های اخیر گزاره‌های عجیب و فاقد پشتوانه علمی درباره تغییرات آب‌وهوایی و پدیده‌هایی مانند بارورسازی ابر‌ها در فضای عمومی افزایش یافته است.

بزرگ‌زاده با اشاره به انتشار برخی ادعا‌های غیرواقعی در شبکه‌های اجتماعی گفت: این روز‌ها می‌شنویم که عده‌ای می‌گویند یک نفر در ارتفاعات آمازون باران جاری می‌کند، دیگری ابر را جمع می‌کند و فردی دیگر می‌تواند آب خلیج‌فارس را بالا ببرد و در نقطه‌ای مشخص مثل خرم‌آباد بارش ایجاد کند؛ انگار این آب کبوتر جلدی است که با فرمان ما حرکت می‌کند!

سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه بارورسازی ابر‌ها روشی است که پایه‌های آن با اصول فیزیک و ترمودینامیک سازگار است، خاطرنشان کرد: برخی روش‌ها قابل بحث و بررسی‌اند، اما در تعارض با علم نیستند. در مقابل، دسته‌ای دیگر از ادعا‌ها اساساً در طبقه‌بندی علمی نمی‌گنجند و مصداق شبه‌علم‌اند.

وی افزود: مرز واقعیت و روایت و همین‌طور مرز علم و شبه‌علم در ذهن مردم کمرنگ شده است. گاهی تکنیک‌های اقناعی مثل تکنیک دارکوب باعث می‌شود ادعا‌های بی‌پایه، با تکرار مداوم، جای علم را بگیرند.

بزرگزاده با اشاره به اینکه بسیاری از این ادعا‌ها حتی با فیزیک دبیرستان نیز سازگار نیستند، گفت: اگر قرار باشد یک سامانه بارشی را جابه‌جا یا خلق کنیم، انرژی مورد نیاز آن در مقیاس ده‌ها بمب اتمی است. هیچ‌کس نمی‌تواند اصول بنیادین فیزیک و ترمودینامیک را نقض کند.

وی با تأکید بر اینکه انسان در مواجهه با پدیده‌های بزرگ به‌دنبال معنا و کنترل است، افزود: گاهی حتی توهم کنترل هم برای ما جذاب می‌شود. باید مراقب بود که این توهمات جای علم واقعی را نگیرد.

بزرگ‌زاده گفت: امروز یکی از پرطرفدارترین کالا‌ها در جامعه، توهم دانایی است. نباید اجازه داد این توهم به جای علم فروخته شود. در کشوری که ده‌ها دانشگاه و صد‌ها هزار مهندس دارد، پذیرفتنی نیست که افراد بدون شناخت انرژی، ترمودینامیک و فیزیک پایه، ادعا‌های غیرعلمی را بازنشر دهند.

سخنگوی صنعت آب خطاب به دانشگاهیان، رسانه‌ها و فعالان علمی نیز گفت: علم فرزند بی‌اعتمادی است؛ بی‌اعتمادی به سخن بدون دلیل، به ادعا‌های بدون پشتوانه و به روایت‌هایی که با اصول علمی سازگار نیست. اساتید دانشگاه و رسانه‌ها باید برای تقویت این اعتماد علمی نقش‌آفرینی کنند.