انتقال پایتخت از تهران قطعی شد؟ / دولت تصمیم نهایی را اعلام کرد
دولت چهارهم به جای انتقال پرهزینه پایتخت از تهران به یک راهکار جایگزین رسیده است.
به گزارش اقتصادآنلاین، به نظر می‌رسد سرنوشت انتقال پایتخت از تهران به مرحله تازه‌ای رسیده و این طرح پرهزینه عملاً از دستور کار دولت خارج شده است. در عوض، دولت چهاردهم با همراهی مجلس شورای اسلامی برنامه‌ای جامع برای تمرکززدایی و تفویض اختیارات به استان‌ها را آغاز کرده که هدف آن توزیع عادلانه منابع و کاهش فشار از دوش تهران عنوان می‌شود.
در شرایطی که بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرای طرح انتقال پایتخت به بیش از دو دهه زمان و میلیاردها دلار سرمایه نیاز دارد، سیاست تازه دولت مسیر کوتاه‌تری را پیش‌روی خود قرار داده است؛ واگذاری تصمیم‌گیری به استان‌ها و تمرکززدایی از نظام اداری کشور، اکنون به عنوان گزینه جایگزین مطرح شده است.
پایان رویای انتقال پایتخت؛ تصمیم بزرگ دولت پزشکیان
طرح جدید با عنوان «واگذاری اختیارات به استانداران» از ابتدای پاییز امسال وارد فاز اجرایی شده است. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در سفر اخیر خود به آذربایجان غربی تأکید کرده که «توسعه باید از دل استان‌ها آغاز شود» و وعده داده بخشی از اختیارات کلیدی دستگاه‌های اجرایی به مدیران استانی منتقل شود تا مسیر تصمیم‌گیری‌ها کوتاه‌تر و متناسب با نیازهای محلی باشد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز در واکنش به این سیاست در شبکه اجتماعی خود نوشت: «سال‌هاست بر ضرورت تمرکززدایی در اداره کشور تأکید دارم و از اقدام دولت در راستای برنامه هفتم حمایت می‌کنم.» بدین ترتیب، دولت و مجلس در یکی از معدود سیاست‌های کلان اخیر به اجماع رسیده‌اند؛ اجماعی که محور آن تقویت مدیریت محلی و کاهش وابستگی استان‌ها به پایتخت است.
تفویض اختیارات به استان‌ها؛ راه‌حل جدید به جای مهاجرت پایتخت
در همین راستا، شورای عالی اداری کشور در مردادماه مصوبه‌ای را برای اصلاح نظام تصمیم‌گیری و ساماندهی شوراهای ملی و استانی تصویب کرد. محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در آن نشست اعلام کرد که دولت چهاردهم قصد دارد روند تصمیم‌سازی را از تمرکز اداری خارج کند تا اختیارات به نهادهای محلی و استانی منتقل شود.
هم‌زمان وزارتخانه‌های مختلف نیز برنامه‌هایی متناسب با این رویکرد تدوین کرده‌اند؛ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پروژه‌ای با نام «عدالت منطقه‌ای» را در دستور کار دارد تا منابع توسعه از مرکز به مناطق کمتر برخوردار هدایت شود. وزارت اقتصاد نیز با هدف تسریع در تصمیم‌گیری‌های مالی، بخشی از اختیارات خود را به ادارات کل استانی واگذار کرده تا روند اداری ساده‌تر و پاسخگویی مدیران استانی افزایش یابد.
تهران دیگر پایتختِ در خطر نیست؟
در حالی که طرح انتقال پایتخت عملاً متوقف شده، وزارت راه و شهرسازی همچنان مسئول بررسی و امکان‌سنجی ساماندهی پایتخت کنونی است. بر اساس دستور رئیس‌جمهور، دانشگاه‌های کشور موظف شده‌اند مطالعات تازه‌ای درباره کنترل گسترش تهران، بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ایجاد شهرهای مکمل در اطراف پایتخت انجام دهند.
با در نظر گرفتن شرایط زیست‌محیطی و جمعیتی تهران — از بحران آب و ترافیک تا آلودگی هوا و تمرکز بالای خدمات — سیاست تازه دولت را می‌توان پاسخ واقع‌بینانه‌ای به چالش‌های پایتخت‌نشینی دانست. در واقع، به جای انتقال پرهزینه پایتخت، تمرکز بر تقویت استان‌ها، رونق تولید محلی و گسترش امنیت و اشتغال در مناطق مختلف کشور قرار گرفته است.
به این ترتیب، می‌توان گفت طرح انتقال پایتخت در سکوت منتفی شده و دولت چهاردهم با تکیه بر راهبرد تمرکززدایی، مسیر تازه‌ای برای توسعه متوازن ایران ترسیم کرده است — مسیری که در صورت تداوم، می‌تواند آینده‌ای متعادل‌تر برای پایتخت و استان‌های کشور رقم بزند.
